|
آداب و رسوم كردها
قوم ماد در مناطق مختلف ایران، به ویژه درمنطقه غرب پراکنده بوده، گستردگی قلمرو سکونت این قوم و تنوع اقلیم آن سبب شده که مردم این ناحیه برای تنظیم اقتصاد، معیشت و فعالیت های خود چند نوع تقویم راپدید آورند. | |
|
درنواحی مرتفع شمالی تقویم شبانی برمبنای محاسبات خورشیدی و درنواحی پست تر جنوبی تقویم زراعتی بر مبنای گردش ماه و طلوع ستاره سهیل به وجود آمد. عشایر کوچ روییلاق و قشلاق خود را بر اساس فصل خورشیدی تنظیم می کردند. نزد عشایر کوچ رو جنوب، بهار کردی از ۱۵ بهمن ماه و زمستان کردی از ۱۵ آبان ماه آغاز می شود. آثار این نوع تقسیم بندی و تقویم بر گرفته از سرشت طبیعت را هنوز می توان با وجود گذشت قرون متمادی، در رفتارهای زبانی اقوام ساکن زاگرس و پیرامون آن مشاهده کرد. | |
|
فصول مختلف سال در کردستان شامل به هار (بهار)، هاوین (تابستان)، پاییز (پاییز) و زمستان (زمستان) است. برخی از طوایف کرد مانند شکری ها، شروع سال را اول پاییز می دانند و از اول پاییز سال بعد را یک سال ورز می گویند که یک سال کشاورزی است. ماه های کردی در طوایف مختلف، نام های گوناگون دارد که در هر حال توصیفی از فصول مختلف سال و با الهام از زندگی گیاهان، جانوران و آداب کشاورزی و گله داری است. فروردین ماه را «چه ژنانه» می گویند و ماه جشن است. از این ماه در برخی از نقاط کردنشین باعنوان «خاک لیوه» نیز یاد می شود. اردیبهشت ماه را «گولان» -ماه وسط بهار- یا «بانه مه ر» می گویند که به معنای رفتن گوسفندان به ییلاق است. این ماه را «شیست باران» که همان شست باران است. نیز مینامند. «باره به ران» به معنای پرش قوچ و «تارا» نیز از دیگر این ماه اس |
ت. برخی معتقدند در این ماه انسان|
به نقل از مورخین پس از سرکوبی خرم دینان، به ویژه در منطقه کردستان و غرب، تصوف بر بستر اعتقادی کردان به قول و فعل مشایخ و بزرگان خود در میان آن ها راه یافت و اکراد از سده سوم هجری با تصوف آشنا شدند. صوفیان دینور از شهرت به سزایی در سرزمین های اسلامی برخوردار بودند و از مشایخ معروف آن ها در سده سوم هجری «ممشاد دینوری» را می توان نام برد. طریقت «سهروردیه» و سپس «نوربخشیه» نیز هرکدام سالیان دراز در کردستان رواج داشتند. مؤسس طریقه سهروردیه، «شیخ شهاب الدین سهروردی» و مؤسس طریقت نوربخشیه، «سید محمد نوربخش» است. امروزه در کردستان دو طریقت رواج دارد که مرکزشان در اورامان، مکری، سلیمانیه، شمدینان، فرپوت و … است. | |
|
ترانه‌های خانقاهی | |
|
|
مولودی خوانی |
|
نوای عزاداری | |
|
لالایی | |
|
ترانه‌های محلی و اشعار مذهبی | |
|
خوراک | |
|
پوشاک | |
|
پوشاک مردان | |
|
چوخه | |
|
پانتول | |
|
ملکی | |
|
شال | |
|
دستار | |
|
فرنجی | |
|
کله بال
| |
اینجانب سیدخلیل مرتضوی وعموزاده عزیزم سیدسعیدرضوی در مورخه 16/6/1394
