درسي به نام انشا

      در مدارس ما اين درس انشا آنقدر مظلوم (اين واژه را اصلا دوست ندارم نمي­ دانم شايد از بس كه از آن استفاده شده زوارش در رفته) واقع شده است كه از درس بيچاره­ي هنر هم بدبخت­تر شده است. مدير محترم مدرسه تمام چاله و چوله­هاي برنامه را با آن پر مي­كند. معاونان و ناظمهاي محترم مدرسه صرف نظر از رشته تحصيلي­شان براي ساعات اضافه­كار خود بهترين درس را انشا انتخاب مي كنند چرا كه به زعم ايشان اين ماده درسي نياز به هيچگونه تخصص ندارد. حداقل در دوره­ي راهنمايي كه من شاهد بوده­ام معلمها اين درس را دوست دارند چرا كه مي­توانند حسابي در آن استراحت كنند. شاگردها هم زياد ميانه­ي بدي با آن ندارند چرا كه زحمت نوشتن انشا را مادر يا پدرشان مي­كشند و فقط شايد اگر نوبت برسد زحمت قرائت آن بر عهده­ي دانش­آموز است كه آن هم هميشه به خوبي و خوشي مي­گذرد. يكي نيست بپرسد بعد از يك سال كه انشا خوانديد چه ياد گرفتيد؟ حتما اگر خيلي پيشرفته باشند خواهند گفت: بله هر انشا بايد سه بخش داشته باشد: مقدمه، متن و نتيجه­گيري.

       اما در شعار كه ما استاد آن هستيم چه عظمتي دارد اين درس. در جلسات شوراي دبيران چه نواختها و چه سفارشهايي كه در باره­ آن نمي­شود. اما همه مي­دانند كه شعار است و لاغير. دبير محترم رياضي و علوم و پرورشي در عمرش دو خط مطلب كه از عمق جانش برآمده باشد يا لااقل نشانه­اي از ده دقيقه تفكر او باشد ننوشته است چگونه در مورد نوشته­هاي دانش آموزان بايد قضاوت مي­كند؟ دبير محترمي كه در عمرش يك رمان بله يك رمان و يا شايد يك داستان كوتاه هم نخوانده است چه چيزي در باره پرورش يك داستان خوب مي­تواند به دانش آموزان باز هم مظلوم ياد بدهد؟ دبير محترمي كه سعدي، مولانا، فردوسي حافظ، سهراب سپهري، اخوان ثالث، شاملو، شفيعي كدكني و ...... را نشناسد چه لطافتي را ادر ادبيات فارسي مي­تواند منعكس كند؟

      سخن در اين باره زياد است اما آنچه كه مي­توان در باره­ي چرايي اين نوع اتفاقات ميتوان گفت اين است كه چند صباحي است كه در امر تعليم و تربيت به ظاهر بيشتر توجه مي­شود تا كنه و عمق ماجرا. نگاه مسئولان از بالا به پايين به نمودارهاست به درصد قبولي. مدير مدرسه مي­خواهد از مدارس ديگر بالاتر باشد، مدير ناحيه از ناحيه­هاي ديگر و رئيس سازمان از استان­هاي ديگر. اين البته في نفسه چيز بدي نيست شايد خيلي خوب هم باشد اما مسئله اين است كه بدون تغيير در روش و محتوا  امكانات درصدها چگونه رشد مي­كنند؟ چگونه است كه ديگر كسي تجديد  يا مردود نمي شود اما مدرسه هيچ تغييري نكرده است. روشهاي تدريس تغييري نكرده اند. نرم تعداد دانش آموزان نه تنها كاهش نيافته بلكه افزايش نيز يافته است. پاسخ ساده است شاخص­­ها تغيير پيدا ميكنند. از قبيل سهولت سوالات- دادن نصف نمره به معلم و حتي اوليا- تشويق درصدهاي بالا و تنبيه ......  نتيجه­ي  اين نوع نگاه­هاي سطحي شايد در كوتاه مدت شيرين باشد اما در درازمدت نتيجه­ي برعكس خواهد داد.  نتيجه­ي بديهي آين نوع نگرش تربيت يك نسل ساده نگر و سطحي نگر خواهد بود كه دلسوز نخواهد بود و اين عدم دلسوزي درست نقطه­ي مقابل ظاهرگرايي است. هر كس در هر جايي كه كار ميكند سعي ميكند زرورقي طلايي روي اشتباهات و تنبلي­هاي خود بكشد و آن را زيبا و موجه نشان دهد و تشويق شود.

    مديران هم بسيار مهم هستند. اين مدير مدرسه است كه اگر دلسوز باشد و فقط به ظاهر نگاه نكند سعي نمي كند چاله و چوله هاي برنامه درسي را با بعضي از درسهاي كيفي مثل انشا پر كند. و البته اين مستلزم اين است كه مدير محترم، خود يك فرهنگي باسواد و با معلومات و با مطالعه باشد.

وبلاگ سولاكان مترجم سيدخليل مرتضوي سولاكان بوكان