جوانان و خانواده و اجتماع

جوانان و خانواده و اجتماع

جوانی شاید یکی از مهمترین و سازنده ترین دوره های زندگی عمر هر انسانی باشد، جوانی فرصتی است که انسانها رشد کنند، سازندگی در عرصه فردی، خانوادگی و اجتماعی و میتوان گفت سرمایه های هر جامعه ی هستند.

در کشور ما نیز سعی بر آن شده که برای دوران جوانی یکسری آموزه ها و تعلیم و تربیتهای خاصی در نظر گرفته شود، که جوانان بهتر بتوانند به شناخت خود و محیط اطراف و مسائلی که در این دوره با آن مواجه می شوند باشند.

در گذشته های دور خانواده نقش خیلی مهمی را در تربیت جوانان ایفا می کرد ولی با گذشت زمان و با آغاز دوره صنعتی نهاد خانواده نیز متحول شد و میتوان گفت هم خانواده و هم جامعه هر دو به یک میزان در رشد و تربیت و سازندگی جوانان تاثیر داشتند.

البته باید گفت که با پیشرفت دنیای امروز و وارد شدن در دنیای مجازی زندگی ها تحولی عظیمی داشتند و هم چنین ایده و نگاه جوانان به زندگی و مسائل مختلفی تغییر اساسی کرد بطوری که مشارکت عمومی جوانان در همه عرصه های زندگی و مسائل اجتماعی از قبلی سیاست، فرهنگ، اجتماع و اقتصاد به طور عینی دیده می شود.

خانواده نیز همچون باقی نهادهای اجتماعی از پیچیدگی های خاصی برخوردار است و در عین حال تقریبا همه جوامع تحولات و تغییراتی را در ساخت بیرونی و درونی آن تجربه کرده اند. ولی این تغییرات گویا در خانواده امروز چندان خوشایند نبوده و از آن آرامشی که سابق در خانواده وجود داشته است خبری نیست و این امر باعث شد که پیچدگی نهاد خانواده در جامعه حاضر بیشتر در روابط خانوادگی و چگونگی و شیوه سازگاری این نهاد با جامعه شود. همه ما از خانواده انتظار داریم که خود را یا جوانان خود را با معیار آرمانهای جامعه ی حاضر تربیت کنند در صورتی که در این راستا تنها خانواده نیست که درگیر مسائل جوانان هست بلکه به همان میزان هم اجتماع مسئول هست. خانواده بعنوان نهادی اجتماع در کلیه جوامع وجود دارد و گرچه سازمان و ساختار آن ممکن است در جوامع مختلف گوناگون باشد و تفاوت های زیادی داشته باشند با هم ولی اصول و اجزای تشکیل دهنده آن همگی یکی می باشد و در عصر دگرگونی ها و تحولالت مختلف اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در جامعه، خانواده نیز دستخوش یک سری تغییرهای می شود و بر اثر تغییر خانواده، جوانان نیز تغییر می کنند که این روند ثابت نیست و در هر جامعه ی مطابق اصول آن جامعه رفتار می شود.

یکی از موضوعاتی که این روزها باید توجه داشت بحث روابط والدین با جوانان است. خانواده به عنوان یک نهاد مهم اجتماعی، ساختار و سازمانی دارد که باید آن را طبق اصولی که برای آن تعیین شده است اجرا کرد، و باید در نظر گرفت که هر خانواده ی شیوه خاص خود را برای تربیت جوانان دارند. به تعبیر بعضی از جامعه شناسان نظارت شدید والدین بر انتخاب دوست توسط فرزندان کاهش یافته و سایر مکانیزم های اجتماعی وارد عمل شده اند که مهمترین آنها عبارتند از اصل کنترل توسط محیط. هر چند کماکان میتوان ملاحظات سنتی را در برخورد جنسیتی با فرزندان کم و بیش مشاهده کرد اما این مسئله با ورود جوانان در عرصه جامعه، حضور در دانشگاه و محیط های اجتماعی و کاری کمتر شده است و خانواده عرصه را برای پیشرفت و حضور جوانان در جامعه باز گذاشته اند.

لنسکی در کتاب " سیر جوامع بشری" تغییرات در دنیای امروز را چنین توصیف میکند " شگفت انگیزترین رویداد دنیای امروز سرعت بی سابقه تغییرات است هیچ گاه در زمان های گذشته شرایط زندگی گروههای وسیعی از جوامع بشری با چنین سرعتی دستخوش دگرگونی نبوده است تمام جوامع بشری و تمام زمینه های تجربیات انسانی با این تغییرات پرشتاب درگیرند. باید گفت که تحولات و تغییرات تاریخی باعث شده است که تغییرات اجتماعی و خانوادگی نیز صورت گیرد و این مسئله باعث می شود که شکاف بین نسل ها و فاصله طبقات اجتماعی نیز صورت گیرد که باعث می شود وظیفه خانواده در خصوص رشد و تربیت جوانان بسیار پیچیده می شود

تبعیت دوره جوانی از عوامل اجتماعی و تبعات اجتماعی این دوره به نحوی از اهمیت و ارزش برخوردار است که فرانک و کورتوئل در تعریف جوانی چنین اظهار داشته اند : "جوانی بر خلاف نوجوانی یک مفهوم اجتماعی است که مبنای روان شناختی ندارد. جوانی دوره ای از شبه وابستگ تعریف شده است که افراد جوان قبل از اعطای وضعیت بزرگسالی از آن گذر می کنند. از لحاظ تاریخی و اجتماعی متغیر است، زیرا کسب وضعیت بزرگسال مستقل به هنجارهای اجتماعی و شرایط اقتصادی و خط مشی های اجتماعی بستگی دارد."

در کشور ما نیز هم به جوانان و مسائل آن خیلی اهمیت داده می شود هم اینکه تحقیقات و مطالعاتی در این مورد انجام شده است و با اینکه مطالعات اجتماعی از نظر زمانی متأخر و از نظر گستردگی و تنوع نستب به کشورهای اروپایی و آمریکایی محدود و معدود است ولی با این وجود مقایسه با دیگر موضوعات اجتماعی، فرهنگی، مطالعات خانواده پر تعداد است.

در خاتمه می توان گفت که خانواده به عنوان یک نهاد مهم، ساختاری به شمار می آید که مولفه های مختلف و به هم مرتبطی آن را شکل میدهد و همانطور که لنسکی گفته است، شگفت انگیزترین رویداد دنیای امروز سرعت بی سابقه تغییرات است. هیچ گاه در زمان های گذشته شرایط زندگی گروههای وسیعی از جوامع بشری با چنین سرعتی دستخوش دگرگونی نبوده است. تمام جوامع بشری و تمام زمینه های تجربیات انسانی با این تغییرات پرشتاب درگیرند. روابط والدین، روابط فرزندان با والدین، روابط اجتماعی فرزندان، دوران تجرد فرزندان همه اینا دستخوش تغییراتی شده اند که وظیفه اصلی خانواده تطیبق دادن جوانان با شرایط روز می باشد و به همین دلیل خانواده همچنان یکی از موثرترین عاملی است که ارزش ها، نگرش ها و رفتار فرزندان و جوانان را شکل میدهد.

خاطر نشان می سازیم که تغییرات اجتماعی نیز بر فرایند گذار از دوره نوجوانی به جوانی، تاثیر اصلی داشته است به تعبیر فرانک و کورتوئل از دوره وابستگی کامل به دوره "شبه وابستگی"، گذاشته است افزایش طول این دوره است. الزامات جدی و روز افزون آموزش حرفه ای که موجب طولانی تر شدن دوره آموزش می شود.

در آخر می توان گفت که خانواده و اجتماع در یک راستا قرار دارند و هر کدام در جایگاه خود نقش مهمی را در حضور جوانان در همه عرصه های مختلف ایفامی کنند و هر کدوم از این نهادها وظیفه سنگین و خطیری را بعهده دارند که امیدواریم هر کدام در جایگاه خود بتواند بهترین باشند.