بانکداری به شیوه نوین در ایران از اوایل سال 1300 هجری شمسی بدلیل ضرورتهای اقتصادی و سیاسی آغاز شد اما از آنجائیکه نخستین بانکهای ایرانی تا حدودی با حمایت دولت و در راستای تحقق خواست و. . .

بانکداری به شيوه نوين در ایران از اوایل سال 1300 هجری شمسی بدلیل ضرورتهای اقتصادی و سیاسی آغاز شد اما از آنجائیکه نخستین بانکهای ایراني تا حدودي با حمايت دولت و در راستای تحقق خواست و منافع حکومت شکل گرفته بودند کمتر به جلب رضایت آحاد مردم توجه داشتند از اینرو به غیر از عده قلیلی که دارای مکنت و سرمایه زیادی بودند، اکثریت مردم ترجیح می‌دادند بجای پس‌‌انداز وجوه مازاد خود در بانکها، به رغم وجود تمامی مخاطرات احتمالی پولهای نقد خویش را در خانه نگهدارند بطوریکه براساس آمار منتشره در سال 1330 (هجری شمسی)؛ «از کل اسکناس و مسکوکات منتشره ایران تنها حدود 11 درصد آن در اختیار بانکها و 89 درصد مابقی آن در پستوهای منازل و صندوقچه‌های شخصی مردم و بعبارتی بصورت راکد و خارج از چرخه مالی و اقتصادی کشور نگهداری می‌شده است.

بنیانگذاران بانک صادرات ایران با درک صحیح این موضوع بر آن شدند بمنظور جذب حداکثر نقدینگی کشور و شکوفایی اقتصادی، برای اولین بار در کشور بانکی براساس اصول مشتری‌مداری تأسیس کنند که به این ترتیب بانک صادرات ایران بعنوان یک بانک خصوصی و بصورت سهامی عام در اواسط سال 1331 با سرمایه 20 میلیون ریال که 50 درصد آن نقداً پرداخت شده بود، تشکیل شد و در 22 آبان همان سال با سیزده نفر پرسنل شروع بکار کرد درحالیکه خوش‌بین ترین افراد نیز با وجود بانکهای قدرتمند دولتی پیشرفت و موفقیت آن را پیش‌بینی نمی‌کردند.
ارایه تسهیلات بانکی بهتر به مردم، ایجاد شبکه گسترده بانکی در سراسر کشور، جلب سرمایه‌های داخلی و پس‌اندازهای هر چند کوچک، اعطای تسهیلات و سرمایه‌گذاری در کلیه فعالیتهای اقتصادی، اهداف اولیه بانک صادرات بودند.

بانک صادرات ایران از بدو تأسیس؛ نوآوری در ارایه محصولات و خدمات بانکی و احترام به مشتریان و مراجعان را بعنوان اصلی لاینفک در وجهه همت خود گمارد و با جامه عمل پوشاندن به شعارهای انتخابی خود یعنی «بانک صادرات ایران در خدمت مردم» و «حق با مشتری است» (customer is the king) توانست طی مدت کوتاهی حجم زیادی از نقدینگی کشور را جذب و مهمتر از آن مردم را با نظام بانکی آشتی دهد.
اولین شعبه خارج از کشور بانک صادرات ایران در سال 1340 در هامبورگ آلمان تأسیس و به راه افتاد و پس از آن شعب خارجی این بانک یکی پس از دیگری به افتتاح رسیدند. هم اکنون بانک صادرات ایران مالکیت 4 بانک مستقل دایر در خارج از کشور (بانک صادرات تاشکند، لندن PLC، فیوچر بانک بحرین و آرین بانک افغانستان) را در اختیار دارد و علاوه بر این واحدهای بانکی متعلق به این بانک در اروپا و آسیا بالغ بر 22 واحد است.

بانک صادرات ایران در حال حاضر عنوان گسترده‌ترین شبکه شعب بانکی ایران را با در اختیار داشتن 3300 شعبه فعال در اختیار دارد، سرمایه کنونی این بانک بالغ بر 20163 میلیارد ریال است و این بانک که از سال 1379 ارایه خدمات الکترونیکی (Online) را آغاز کرده، هم اکنون در زمینه‌های تعداد شعب آن لاین، تعداد دستگاه‌های ATM وpos و تعداد کارتهای صادره Debit پیشتاز و رکورددار نظام بانکی ایران است.
گفتنی است پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران بانک صادرات در هفتم خرداد ماه 1358 با تصویب لایحه‌ای از سوی مجلس محترم شورای اسلامی، ملی شد و در زمره بانکهای تجاری دولتی کشور جای گرفت.
امروزه بانک معتبر و مردمی صادرات ایران با بهره‌مندی از بیش از نیم قرن تجربه علاوه بر پایبندی کامل به اصول اولیه خود و اجرای دقیق بانکداری غیر ربوی اسلامی می‌کوشد ضمن همسویی با بانکداری بین‌المللی از طریق رعایت اصول مشتری مداری و ارایه خدمات مطلوب و نوین بانکی سرآمدی خود را در بازار پر رقابت بانکی داخلی حفظ و ارتقاء بخشد و افزون بر این رضایتمندی مردم را جلب و همچنین آبادانی میهن اسلامی را رقم زند.

شروع كار اولين شعبه

استقرار بانك در محدوده بازار تهران كه مركز معاملات و گردش پولي بيشتري بود در جلسه‌اي تصويب گرديد، اما اجاره محلي با موقعيتي مناسب در بازار، مستلزم پرداخت مبلغي كلان بابت هزينه سرقفلي بود كه در توان مالي بانك نبود بدين جهت موافقت شد براي شروع كار، يك ساختمان استيجاري به مساحت حدود 200 متر مربع، با چند اطاق در طبقه دوم سراي بنايي بازار تهران، واقع در كوچه تكيه دولت كوي مرغيها، با پرداخت هفتاد هزار ريال سرقفلي اجاره شود تا بعدها با توانايي و امكانات مالي بيشتر، محل مناسبتري براي شعبه بازار تهيه گردد كه در 22 آبان 1331 شعبه يك بازار افتتاح شد و در آبان 1337 مالكيت و انتقال آن به شعبه فعلي بازار عملي گرديد.

آرم اوليه بانك

آرم اوليه بانك توسط مرحوم ادوارد ژوزف كه عضو هيات مديره و اولين مدير عامل بانك صادرات و معادن ايران بود پيشنهاد و تصويب گرديد و آن تصوير يك اسب بالدار در نگين انگشتري كهنه‌اش بود كه از يك مغازه عتيقه فروشي در خيابان ناصر خسروي تهران به مبلغ يك هزار ريال خريداري كرده بود و توجيه اين بود كه اسب سمبل سرعت و استقامت و نجابت است و بال‌هايش سمبل بلند پروازي و آغوش باز، ولي توجيه تاريخ‌اش آنست كه اين آرم مشابه مهر نقشين انوشيروان ساساني پادشاه ايران باستان بود. اين آرم پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استاني شدن بانك از سال 1358 تاكنون به دو نقش متفاوت تغيير نقش داده شد و آرم فعلي بانك كه دو دست سكه‌اي را در بر مي‌گيرد، آرم مشخص بانك گرديد.

افتتاح بانك صادرات و معادن ايران

بانك صادرات و معادن ايران روز 15 شهريورماه 1331 با شماره 3832 به ثبت رسيد و اولين اقدام هيات مديره انجام تعميرات و تغييراتي در محل استقرار اولين شعبه بانك بود كه با برداشتن ديوارهاي بين سه اطاق از هفت اطاق، يك سالن معاملات به ابعاد 12*8 با پنج باجه براي دريافت و پرداخت و انتقالي چكهاي واگذاري افتتاح حساب به وجود آمد و تعداد 4 اطاق براي بايگاني و تداركات «جهت لوازمات ضروري و ملزومات و مطبوعات» و اطاق مديريت عامل و هيات مديره در نظر گرفته شد و دقت به عمل آمد كه ساختمان بانك جلوه بسيار آبرومندي داشته باشد.
آنگاه آگهي افتتاح بانك صادرات و معادن ايران در روز 22/8/1331 انتشار يافت و در فاصله 15 شهريور تا 22 آبان ماه 1331 مقدمات اجرايي كار از استخدام كارمند تا ارتباطات و هماهنگي با ساير بانك‌ها فراهم شد. در روز افتتاح، موسسين و كارمندان بانك كه 25 نفر بودند به گرمي از مراجعين پذيرايي كردند و با دعوت از بازرگانان و صاحبان صنايع و اصناف بازار با وعده استفاده از اعتبارات كوتاه مدت با نرخ بهره و كارمزد كمتر، علاقه آنها را نسبت به انجام معاملات با بانك صادرات و معادن ايران جلب نمودند و با تلاشي پي‌گير براي شناساندن بانك به مردم فعاليت كردند و در پايان همان سال آنچه كه از ترازنامه بانك مشهود است، مجموع سپرده‌هاي مردم حدود 17 ميليون و ششصد هزار ريال و اعتبارات و تسهيلات اعطايي حدود 67 ميليون ريال و مجموع دارايي‌هاي بانك 44 ميليون و 200 هزار ريال و سود ويژه بانك حدود هفتصد هزار ريال بوده است. در حاليكه از سرمايه 20 ميليوني آن فقط 10 ميليون پرداخت شده بود.
با اين ترتيب پايه‌هاي بانك پي‌ريزي و پس از آن آيين‌نامه‌هاي معاملاتي و كارگزيني و غيره به تدريج تدوين شدند و براي مدير عامل و اعضاي هيات مديره بانك، كه تا پايان سال 1331 حقوق و دستمزدي دريافت نمي‌داشتند، ارقام 5000 ريال و 3000 ريال و براي كارمندان 1000 ريال تا 2000 ريال حقوق و مزايا پيش‌بيني گرديد. و مشاوران حقوقي انتخاب گرديدند.
در زمان مديريت مرحوم ادوارد ژزف 3 شعبه ديگر بترتيب: شعبه سينا، فردوسي، خيام، در تاريخ‌هاي 10/10/1332 و 7/1/1333 و 10/2/1333 با مسئوليت آقايان حبيب ا... خليليان و جمشيد بختيان و مصطفي بلورچي گشايش يافت.

انتخاب اعضاي هيات مديره

در انتخاب اعضاي هيات مديره بانك، روان شادان ادوارد ژوزف و مهندس محمد علي مفرح و مهندس محمد بلور فروشان به سمت اعضاي اصلي و علي اكبر فخرائي و مهندس مصطفي امير معزي به سمت اعضاي علي البدل و مهندس ابوالفضل پاك و مهندس نصرت ا... رضائي به سمت بازرسان قانوني برگزيده شدند ولي مرحوم مهندس محمد علي مفرح چون سمت بازرس قانوني را در بانك بازرگاني ايران داشت از قبول عضويت هيات مديره خودداري كرد و آقاي حسن ملك افضلي را به جاي خود پيشنهاد نمود كه مورد موافقت قرار گرفت.

منبع :سايت بانك صادرات

وبلاگ :مترجم مرتضوي سيدخليل