الجزیره کارنت تی‌وی را خرید

دوم ژانویه امسال، هم برای ال‌گور، سیاستمدار کهنه‌کار امریکایی روز خوبی بود و هم برای شیوخ قطری. الجزیره در این روز با یک معامله چند صد میلیون دلاری، شبکه کارنت تی‌وی را که یک شبکه کابلی امریکایی بود، خرید. الجزیره گفته است که این کار را برای تولید و پخش برنامه برای مخاطبان امریکایی خود انجام داده است.

اگر از یک رصدگر اوضاع خاورمیانه بپرسند، در این چند سال اخیر کدام نام‌ها را بیشتر از همه شنیده‌ای؟ مطمئنا نام «الجزیره» از جمله این نام‌ها خواهد بود. شبکه‌ای تلویزیونی در مالکیت دولت قطر که حالا به یک موج‌ساز رسانه‌ای در سطح جهانی تبدیل شده است. یک روز از سال جدید میلادی نگذشته بود که این شبکه باز هم خبرساز شد؛ اما این بار با یک خرید جنجالی.
دوم ژانویه امسال، هم برای ال‌گور، سیاستمدار کهنه‌کار امریکایی روز خوبی بود و هم برای شیوخ قطری. الجزیره در این روز با یک معامله چند صد میلیون دلاری، شبکه کارنت تی‌وی را که یک شبکه کابلی امریکایی بود، خرید. الجزیره گفته است که این کار را برای تولید و پخش برنامه برای مخاطبان امریکایی خود انجام داده است.
فروشنده این شبکه، ال‌گور، معاون سابق ریاست جمهوری امریکا و جو هیات بوده‌اند. پیشنهاد الجزیره به هفت سال قبل برمی‌گردد، ولی حالا هم که به نتیجه رسیده است، انتقادات بسیاری از ال‌گور شده است. از چرایی فروش به شبکه حامی القاعده گرفته تا اینکه چرا شبکه‌اش را به دولتی فروخته که همه دارایی‌اش را از یک سوخت فسیلی یعنی نفت دارد، در حالی که ال‌گور، خود یکی از فعالان حوزه محیط زیست و گرم شدن کره زمین است. با همه این‌ها در هر حال با این خرید، جای پای الجزیره در آمریکا قرص‌تر شد.
البته پای الجزیره زودتر از اینها و با راه‌اندازی«الجزیره انگلیسی» به این کشور باز شده بود؛ در سال ۲۰۰۶.
حالا در سال ۲۰۱۳ الجزیره برای حدود ۲۲۰ میلیون خانه در ۱۰۰ کشور جهان از طریق کابل و ماهواره قابل پخش است. الجزیره مدعی این است که در حال حاضر ۸۰ میلیون بیننده در سراسر جهان دارد. حساب کاربری این شبکه در یوتیوب هم پربیننده‌ترین حساب کاربری در میان شبکه‌های جهان است و حدود دو و نیم میلیون بیننده در هر ماه دارد. وبسایت این شبکه هم پربیننده‌ترین وبسایت در سراسر جهان عرب است و در میان ۲۰۰ سایت برگزیده الکسا قرار داد. الجزیره همچنین یکی از ۱۰۰ چهره مؤثر تایم و از سوی مؤسسه برندچنل نیز به عنوان پنجمین برند شناخته‌شده در جهان معرفی شده است.
نفوذ جهانی الجزیره هم قابل ستایش است. با بیش از ۳۰۰۰ کارمند، ۴۰۰ روزنامه‌نگار و ۶۵ دفتر در سراسر جهان. این شبکه تقریبا در تمامی نقاط خبرخیز جهان دفتر و خبرنگار دارد. جالب اینجاست که بیشتر حوادث جهان از طریق آنتن شبکه الجزیره مباشر به صورت مستقیم برای مخاطبان در سراسر جهان پخش می‌شود. الجزیره در حال حاضر ده شبکه ورزشی، یک شبکه خبری به زبان عربی، دو شبکه پخش زنده با نام مباشر و مباشر مصر، یک شبکه برای ترکیه، یک شبکه برای بالکان، یک شبکه مستند و یک شبکه انگلیسی دارد. حالا دیگر به این لیست باید ایالات متحده و شبکه کارنت تی‌وی را هم اضافه کرد.
از مسائل مالی الجزیره، خبر چندانی به بیرون درز نمی‌کند. هرچند این شبکه در فرانسه و انگلستان ثبت شده است، اما مالکیت دولت قطر بر آن باعث می‌شود که فضای مالی این شبکه خیلی شفاف نباشد؛ اگر چه در سال ۲۰۱۱ خبری مبنی بر تغییر وضعیت حقوقی این شبکه از شبکه‌ای دولتی به شبکه خصوصی، شنیده شد. بودجه سالیانه این شبکه حدود صد میلیون دلار تخمین زده شده است که دوبرابر بودجه شبکه بی‌بی‌سی عربی و بیش از شش برابر شبکه ایرانی المنار است. رقم دقیقی از درآمدهای این شبکه هم در دست نیست. برخی می‌گویند که میزان درآمد آن از تبلیغات بازرگانی کم است و اساسا این شبکه به تبلیغات وابسته نیست. با این حال، درآمد آگهی، در کنار درآمد اشتراک شبکه‌های پولی مثل الجزیره اسپورت، دو راه درآمدزایی این شبکه است.
با وجود همه انتقادات و همه مسائلی که پیرامون منابع مالی، ارتباطات الجزيره با القاعده و طالبان و اختلافات داخلی آن جریان دارد، کسی نمی‌تواند منکر تاثیرگذاری این شبکه شود. شبکه‌ای که امروز در خانه هر عربی از آن بحث می‌شود و علاوه بر این، داعیه جهانی دارد و در آینده می‌خواهد شبکه‌ای برای اردوزبانان تاسیس کند و روزنامه‌ای بین‌المللی، البته به زبان عربی منتشر کند. هرچند که باید شنیده‌ها مبنی بر احتمال تاسیس شبکه الجزیره فارسی را هم جدی گرفت.