نمونه پروژه کار آفرینی /تأسیس وراه اندازی مهدکودک وآمادگی روشنک

 

 

تأسیس وراه اندازی مهدکودک وآمادگی روشنک

 

استادراهنما:

سرکارخانم صحت

دانشجو:

وجیهه گلقندشتی

 

 

زمستان 84

 

  

 

ارزیابی پایان نامه

 

نمره نهایی پروژه

 

 

امضاء استادراهنما:

 

 

  

 چکیـده

 

عنوان :آموزش وپرورش پیش ازدبستان

دانشجو: وجیهه گلقندشتی

 

هدف من ازتهیه این پروژه این است که برای راه اندازی وتأ سیس یک مهداستاندارد باید این مراحل راطی کرد که مراحل عبارتنداز :

تعریف

اهمیت

ضرورت

برنامه ها یآموزش وپرورش پیش ازدبستان

بازیهای کودکان

ودرمرحله آخر  برآورد هزینه  تأسیس یک مهد استاندارد  

 

  

تقدیم به :

 به کودکان امروز

که بزرگان آینده اند

به بازی کنندگان امروز

که مدیران وسیاستگذاران فرداهستند

و

و به مربیان ووالدین

که به هستی کودکان معنی می بخشند

وسرنوشت آنان رارقم می زنند.

 

 

  

 

تشکراز:

 

   

  

 

نيايش

محبوب من، از خواب برخيز چرا كه روحم در آن سوي درياهاي هراس آور تو را  مي خواند  و نفسم بالهايش را بر فراز امواج كف آلود و خشمگين به سوي تو گسترده است. برخيز! كه از حركت باز ايستاده اي و آرامش غوغاي سُم اسبان را از كار انداخته  و گام هاي رهگذران از حركت باز مانده اند. و خواب جانهاي انسان را در آغوش گرفته و تنها من بيدار مانده ام چرا كه هرگاه مرا غرقه سازد، شوق مرا بيرون مي آورد. و هرگاه موانع مرا از تو دور سازند، محبت مرا به تو نزديك مي دارد. محبوب من، خوابگاهم را از بيم فراموشي پنهان شده از لابلاي رواندازها ترك گفته ام و به كتاب روي آورده ام چرا كه نا له من سطرها را از صفحات زدود و پيش چشمانم اوراقي صاف و سپيد تبديل كرد. محبوب من برخيز! و سخنان مرا بشنو.

محبوب من آنگاه نداي تو را آنسوي درياها شنيدندو لمس كردن دستانت را حس كردم. بهوش آوردم و طاقتم را ترك كردم و بر روي علف زار ها به راه افتادم و گام ها و كناره هاي لباسم از شبنم شب نمناك شد. زينهار كه من اينك زير شاخه هاي درختان بادام كه گل داده اند، ايستاده ام و محبوب من صداي تو را مي شونم.

نازنينا، با من سخن بگو و بگذار كه نفسهايت همراه با فضاي پيشرو از دره هاي لبنان به سوي من آيد. با من سخن بگو كه كس ديگر نمي شوند، چرا كه تاريكي همه آفريدگان را به لانه هايشان گسيل داشته و خواب ساكنان اين شهر را مست كرده و تنها من بيدار ماندم، محبوب من، آسمان نقابي از اشعه ماه بافته و آن را بر پيكر لبنان انداخته است، نازنينا آسمان از تاريكي شب ردايي ضخيم بافته كه آسترش از دود كارخانه ها و نفس هاي مرگ است و با آن گوشه هاي شهر را فرو پژشانده است.

محبوب من، ساكنان روستاها از كوفهايشان برخاسته و بين درختان گردو و بيد ايستاده اند و جانهايشان به سوي نمودگاه آرزو پيشي مي گيرد.

محبوب من، شاخه ها خم شدند و صداي برگهايش با نواي جويبار جاري در هم آميخت و ترانه سليمان و طنين گيتار داوود و آوازهاي موصولي را دوباره به گوش من تكرار كرد.

محبوب من، سپيده دميد و انگشتان بيداري پلك هاي خواب را به بازي گرفت و اشعه بنفش رنگ از آنسوي شب به راه افتاد و پرده شب را از عزم شكوه زندگي برداشت و روستاهاي تكيه داده به آسودگي و آرامش بر فراز دره به هوش آمدند وزنگ كينه ها آواز سر دادند و نداي محبوبي كه به نماز صبح ايستاده، سراسر فضا را پر كرد. در غارها طنين آن را تكرار مي كردند. چنانكه گويي همه طبيعت برخواسته تا نماز بگذارد. گوساله ها آغل خود را ترك گفته، گله هاي گوسفندان و بزها محوطه خود را رها كرده و به سوي كشتزارها بازگشته اند، تا گل علفزارهاي درخشان به قطره هاي شبنم را  بچرند. و چوپان پيشاپيش آنان قدم مي زنند و بچه ها كه همراه با گنجشكان با دميدن سپيده سلام مي گويند، در پي آنها قرار دارند .

نازنينا، سپيده دميد و بر بلندي خانه هاي انبوه چادرهاي سنگين و روز گسترده شدند. و پرده ها را از پس پنجره ها برداشته و درها گشوده شدند و چره هاي گرفته و ديدگان خواب آلود، بيدار شدندو بيچارگي راهي كارخانه ها شد و بوته مرگ را در كنار زندگي كاشت. كه سايه نا اميدي  و بيم بر نمودگاه هاي آشكارشان پيدا بود كه گويي به سوي  جنگلي هراس انگيز و كشنده برده مي شوند. زينهار، كه خيابانها از كساني كه شتابان بودند و خواسته ها داشتند، پرشده بود. و فضاي سرشار از بي ثباتي آهن و گردش دستگاه ها و فرياد بخار سرشار بود و شهر به ميدان جنگي تبديل شده بود كه در آنجا نيرومند، ناتوان را مي كشت و ثروتمدان ستمكار حاصل تلاش بي نوايان مسكين را به خود اختصاص مي دادند.

 

  

  

فهرست مطالب

ردیف                              عنوان                                                                     صفحه

1                                  مقدمه                                                                           10

2                                  فصل اول                                                                   11

3                                  تعریف لغوی آموزش وپرورش                                      12                               

4                                  تاریخچه آموزش وپرورش درایران                                  17-13 

5                                  اهمیت وضرورت آموزش وپرورش پیش ازدبستان            18

7                                  اهداف آموزش وپرورش  پیش ازدبستان                          20-18 

8                                  استراتژی های آموزشی                                                  20

9                                  برنامه های آموزش وپرورش پیش ازدبستان                          21-20

10                                آموزش پیش دبستانی (1)                                               22-21             

 11                               برنامه های آموزشی                                                       22                               

11                                برنامه ریزی ومدیریت آموزشی                                       24-22

12                                آیا دوره پیش دبستانی لازم است                                     24       

13                                فصل دوم                                                                   25

14                                بررسی نظام آموزشی وپرورشی دردوره  پیش ازدبستانی

15                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان درفرانسه              32-26

16                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان درانگلستان           45-32

17                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان درپاکستان           45

18                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان دراندونزی           56-45

19                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان درهلند                 58-56

20                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان درآلمان               60-58

21                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان دراتریش              61-60

22                                نظام آموزشی وپرورشی پیش از دبستان درلیبی                 66-61

23                                فصل سوم                                                                   67 

                                    نقش کودک درشکل گیری شخصیت کودک   

24                                نقش کودک درشکل گیری شخصیت کودک                68

25                                آشنایی کودک باکودکستان                                           69-68

26                                 اهمیت مهدکودک                                                        69       

27                                درچهاردیواری مهدکودک چه می گذرد                        71-69

28                                نقش مهدکودک دررشد اجتماعی کودکان                     72-71

29                                نقش مهدکودک دراحیای ارزشهای فرهنگی                    74-72

30                                انتظارات والدین از مهدکودک                                       75-74

31                                فصل چهارم

32                                ویژگیهای کودکان 6-3 ساله                                          76

33                                ویژگی کودکان سه ساله ازنظر جسمی ، عاطفی ، هوشی وذهنی     77

33                                ویژگی کودکان چهارساله                                              78

34                                ویژگی کودکان پنج ساله                                               79

35                                ویژگی کودکان شش ساله                                             80

36                               رشد عاطفی اجتماعی آیا میدانید که ؟                             84-81

37                                رشد جسمی حرکتی                                                      86-84

38                                رشد زبان                                                                      88-86

39                                رشد شناختی                                                                  91-88

40                                رشد بیان خلاق ودرک زیباییها                                       92-91

41                                خصوصیات دوره کودکستانی                                         92

42                                رشد جسمانی                                                                 93-92

43                                رشدحسی حرکتی                                                          94-93

44                                رشد ذهنی                                                                     95-94

45                                رشدعاطفی                                                                    97-96

46                                دووسه سالگی                                                               99-97

47                                سه وچهارسالگی                                                            102-99

48                                پنچ وشش سالگی                                                          103-102

49                              فصل پنجم                                                                  104

50                                بازیهای کودکان                                                            105

51                                کودکان وبازی                                                              106

52                                نوع وبازی                                                                     106

53                    بازی وورزش درروایات اسلام                                                     107

54                    همبازی کودک                                                                         110-108

55                    شکایت ازبازی کودکان درکوچه ها                                            110

56                    والدین بی خیال                                                                                     111-110

57                    نکات مهم درانتخاب همبازی برای کودکان                                 111

58                    محیط بازی                                                                               113-111

59                    کنترل محیط بازی                                                                      113

60                    سرکشی ازبازیهای کودکان                                                        114

61                    مقداربازی                                                                                 117-115

62                    بازی وخلاقیت                                                                           119-117

63                    بازی                                                                                         121-119

64                    ارزشهای بازی                                                                           124-121

65                    آب بازی                                                                                   126-124

66                    نکات ایمنی برای آب بازی                                                         126

67                    راههای بازی باآب                                                                     129-127

68                    رشد ذهنی وشناختی                                                                   131-129

69                    رشد عاطفی اجتماعی                                                                 134-131

70                    فصل ششم                                                                               135

71                    فرضیه شناختی - رشدی پیاژه                                                      135

72                    مراحل 2و3 اندیشه پیش ازعمل   7-2 سالگی                               136

73                    رشد فعالیت نمادین                                                                    138-136

74                    تعقل علمی                                                                                139-138

75                    طبقه بندی                                                                                 140-139

76                    اندیشه اجتماعی                                                                                     142-140

77                    قضاوت اخلاقی                                                                          142

78                    زنده گرایی                                                                               144-142

79                    خلاصه ونتیجه                                                                            145-144

80                    فصل هفتم                                                                             146

81                    گفتگو بافرخنده مفیدی                                                             152-146

82                    فصل هشتم                                                                                153

83                    آیین نامه تأسیس ، انحلال واداره مهدکودک                               188-153

84                    نیروی انسانی                                                                             189

85                    چارت سازمانی                                                                          190

86                    هزینه تأسیس مهد                                                                       195-191

87                    برنامه کلاسی آمادگی                                                                196

88                    برنامه کلاسی 4-3 ساله ها                                                           197

89                    برنامه غذایی                                                                              197

90                    فصل نهم                                                                                  

                        ضمائم وپیوستها

91                                فهرست منابع ومآخذ                 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                               

                                                                                                                                               

مقدمه

كودكان سرمايه هاي ارزشمند وسازنده آينده جامعه هستند. آموزش و پرورش در دوره كودكي كه زمان شكل گيري شخصيت و ايجاد عادات مختلف و پيشگيري از بروز مشكلات است. آينده فرد و جامعه را بنايي نهد و مسير حركت مملكت را مشخص مي سازد. توجه به مسائل و مشكلات كودكان باعث پيشرفت و ترقي جامعه مي شود و غفلت در رفع مشكلات آنان، خسارات جبران ناپذيري به بار مي آورد. از اين رو، سرمايه گذاري  و برنامه ريزي در آموزش و پرورش ابتدايي، از حساسترين و مهمترين وظايف دست اندر كاران و مسئولان جامعه است و بايد از اولويت ويژه اي برخوردار باشد.

هدف ما در اينجا آشنا ساختن خواننده با خصوصيات، شيوه هاي شناخت، برقراري ارتباط صحيح، نحوه كاركردن و درنهايت رفع مشكلات كودكان است. براي نيل به اين هدف ابتدا تعاريف، اهداف، تاريخچه، ضرورت و اصول راهنمايي و مشاوره كودك مورد بررسي قرار گرفته، سپس مطالبي درباره خصوصيات دوره كودكي ارائه شده است تا دست اندركاران آموزش و پرورش و مشاوره كودك بتوانند رفتارهاي عادي كودكان را از رفتارهاي غير عادي تشخيص دهند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آشنایی باآموزش وپرورش پیش دبستان

 

 

 

 

 

 

 

تعريف لغوي آموزش و پرورش پيش از دبستان

آموزش: عمل آموختن، ياد دادن             تعليم: تربيت، پرورش

پرورش: 1- تربيت، تعليم، تأديب  2- فرهنگ، تمدن  3- پرستيدن، پرستش  4- خوراك، خورش، غذا، طعام

پيش: OIS ]پب. Patis مقابل فلز است.

Paitis، پهـ (7) [Pe$Pat 1- (ق - مكان) جلو، قبل، قدام. مق. پس، پيش، وضع، حال، نهاد

جزوهاي جسم بود جهشهاي مختلف چنان كه نشستن و برخاستن و ركوع و سجود و چون دست و پا پدر و اندامهاي ديگر را نهادهاي ايشان سوي چشمهاي راست و چپ و زير و زبر (پيش و پس...) دانشنامه الهي 30

2- (ق- زمان) قبل؛ پس. بعد. پيش از      3- (هر - اضـ ) نزد ( حضور داشتن چيزي يا كسي را رساند)

4-(هر - اضـ ) طرف، جانب، سوي (پيش او رفت)

دبستان: ded - estan ]= رب + پب . rdipi نوشتن + ستان - پسـ 20 (امر)

آموزند؛ مكتب    2- (نو) (مزه)     مدرسه ابتدايي- آموزشگاه نوآموزان كه بالاتر از كودكستان و پايين تر از دبيرستان است.

 

 

 

 

 

 

 

 

تاريخچه آموزش پيش دبستاني

تاريخچه آموزش پيش دبستاني در ايران به 80 سال پيش باز مي گردد.

در سال 1298 مسيونر هاي مذهبي و اقليت هاي ديني به احداث كودكستان ها و مراكز آموزش پيش دبستاني درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده ياد جبار باغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبريز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 كودكستان ديگري در شهرستان شيراز داير نمود. گفتني است كه در آن اثنا تنها از كودكان خانواده هاي مرفه و كارمندان عالي رتبه ادارات در اين مراكز ثبت نام به عمل مي آمد . استقبال اين خانواده ها از عملكرد مراكز آموزش پيش دبستاني (كودكستان ها( سبب گرديدكه طي مدت زمان كوتاهي در تهران وچندين شهر بزرگ ديگر كشور، كودكستان هايي توسط بخش خصوصي داير گردد .از جمله مهمترين برنامه هاي اين مراكز مي توان به بازي هاي مرسوم ، آموزش مقدماتي خواندن و نوشتن ، نقاشي و بازي با عروسك و اشكال هندسي اشاره نمود.در سال 1303 شوراي عالي فرهنگ ،به تصويب انحصاري آيين نامه احداث مراكز آموزش پيش دبستاني در شهرستان تهران و درسال 1304به تصويب اين آيين نامه براي ساير شهرهاي كشور مبادرت نمود.نخستين امتياز تاسيس كودكستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه در سال 1310 صادر گرديد.از اين روي سال1310 آغاز فصل جديدي در تاريخ آموزش پيش دبستاني ايران محسوب مي گردد.نخستين آيين نامه ويژه كودكستانها و مراكز آموزش پيش دبستاني درسال 1312 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. در ماده اول اين آيين نامه ، سن كودكان جهت پذيرش در كودكستانها 4 تا 7 سال قيد شده بود. اين در حاليست كه درسال 1335 ، آيين نامه جديدي جهت اداره كودكستانها به تصويب رسيد كه طي آن سن كودكان ، 3 تا 6 سال تعيين شده بود. در سال1334 ، اداره مستقلي جهت رسيدگي و نظارت بر امور كودكستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسيس گرديد. در سال1340 ، اداره امور كودكستانهاي كشور منحل شده و وظايف مربوطه به اداره كل تعليمات ابتدائي محول گرديد. در آن اثنا دولت به تلاش هايي درجهت احداث كودكستان هاي دولتي مبادرت نموده و با احداث كودكستانها در شهرهاي سراسركشور،كودكان خانواده هاي طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر كشور تنها تعداد 7 كودكستان وجود داشت و اين در حاليست كه طي سال1331 به 74 و طي سال 51 13 به 431 مركز بالغ گرديد. در همان اثنا تلاش هايي درجهت تربيت مربيان مراكز پيش دبستاني نيز آغاز گرديد. درسال 1336 ، آموزشگاه هاي كودكياري آغاز به فعاليت نمودند . اولين اساسنامه و برنامه درسي اين آموزشگاهها طي سال 1345 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. چندسال بعد تدريس رشته كودكياري يا آموزش و پرورش پيش ازدبستان در برخي دانشكده هاي علوم تربيتي من جمله مدرسه عالي شميرانات و دانشگاه ابوريحان آغاز گرديد.

درسال1350 ، اداره كل تعليمات ابتدايي به دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي تغيير نام داده و واحد كودكستان هاي اين اداره، عهده دارمسئـوليت طرح و برنامه ريزي آموزش و پرورش پيش دبستاني گرديد. درسال1354، با توجه به توسعه كودكستانها و تربيت مربيان كودك، دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي به دفتر آموزش كودكستاني و ابتدايي تغيير نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره كل و سپس در دفتر آموزش عمومي ادغام گرديد . طبق آخرين آيين نامه كودكستانها كه در سال 1349به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيد، تشكيل كلاسهاي آمادگي ضميمه آموزش ابتدايي گرديده و سن كودكان كودكستاني 3 تا 6 سال تعيين گرديد. درسال 1353 ، وزارت آموزش و پرورش طبق انتشار بخشنامه اي به اعمال اصلاحاتي در آيين نامه مذكور مبادرت نمود. مطابق اين تغييرات تنها آندسته از كودكاني كه از سن 5 سال تمام برخوردار بودند از حق ثبت نام دركلاسهاي آمادگي بهره مند گرديدند.

درگذشته امتياز تاسيس مهدهاي كودك ويژه كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسيس مراكز مراقبتي كودكان زير رده سني3 سال به اتاق اصناف واگذار گرديد. ازسال1354، سازمانهاي دولتي موظف به تاسيس مهدهاي كودك شده و ضوابط آنها از سوي سازمان زنان تنظيم گرديد. درسال1356، در بودجه كل سازمانهاي دولتي، بودجه لازم جهت احداث مهدهاي كودك ويژه فرزندان زنان كارمند پيش بيني شده و سازمان زنان مسئوليت تشكيل و نظارت بر آنها را عهده دار گرديد. پس از انقلاب اسلامي ، بر اساس تصميم گيري هيات وزيران، با انحلال سازمان زنان ، سازمان ملي رفاه خانواده، سازمان تربيتي شهرداري تهران و انجمن ملي حمايت از كودكان، اجازه تاسيس مهدهاي كودك به وزارت بهداري و بهزيستي و سپس به سازمان بهزيستي محول گرديد. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت بركليه مهدهاي كودك دولتي و خصوصي بر عهده سازمان بهزيستي كشور است. ازسال 1372 كليه كلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي به علت كمبود جا منحل گرديد.گفتني است كه اين كلاسها 30 سال پيش درسال1349 و با تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش تشكيل شده بود . ازجمله انواع مهدهاي كودك كه درحال حاضر درسراسركشور فعاليت دارند ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

ــ مهدهاي كودك خصوصي كه توسط بخش خصوصي احداث گرديده اند.

ــ مهدهاي كودك خود محوركه وابسته به موسسات دولتي بوده و با كمك هزينه هاي دولتي و والدين كودكان اداره ميگردند.

ــ مهدهاي كودك كارگري كه متعلق به كارخانجات بوده و تحت پوشش وزارت كار فعاليت دارند.

ــ مهدهاي كودك ادارات آموزش و پرورش كه به ثبت نام از فرزندان زنان شاغل درآموزش و پرورش مبادرت مي نمايند.

ــ مهدهاي كودك انجمنهاي حمايتي سازمان بهزيستي كه به ثبت نام از كودكان تحت پوشش بهزيستي و درصدي از افراد عادي مبادرت مي نمايند.

ــ مهدهاي كودك انجمنهاي روستايي كه به ثبت نام از كودكان روستايي مبادرت مي نمايند.

تاريخچه فوق بيانگر اين واقعيت است كه سهم دولت در تاسيس مهدهاي كودك بسيار ناچيز بوده و عمدتا به تنظيم آيين نامه ها و اعطاي مجوزهاي قانوني محدود بوده است به نحويكه پس از تشكيل اولين مهدهاي كودك ، وزارت آموزش و پرورش به تاسيس مهدهاي كودك دولتي پس از 42 سال مبادرت نمود. درحال حاضر براي كودكان زنان غير شاغل مهد كودك دولتي وجود نداشته وكلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي نيز از سال 1372 منحل گرديده است. علاوه بر اين تعداد فارغ التحصيلان رشته كودكياري با توجه به نياز مهدهاي كودك ، بسيار اندك بوده و دوره هاي باز آموزي بهزيستي ويژه مربيان و مديران ، چه از لحاظ مدت زمان و چه از لحاظ تعداد نفرات تحت پوشش هر دوره آموزشي، جوابگوي نياز مهدهاي كودك نمي باشد. . بعنوان مثال از سال 61 13تا 69 13يعني ظرف مدت زمان 8 سال تنها 1215 نفر ازمديران و مربيان موفق به گذراندن دوره هاي آموزشي كوتاه مدت بهزيستي شده اند و اين در حاليست كه اين رقم درمقايسه با تعداد مديران ومربيان مهدهاي كودك بسيار ناچيز مي باشد.

علاوه بر اين تعداد مهدهاي كودك نسبت به جمعيت كودكان در ايران بسيار ناچيز مي باشد.. بعنوان مثال طي سالهاي1360- 1359 تعداد مهدهاي كودك بر2971 ، تعداد كودكان بر 172002، تعداد كلاسها بر6340 و تعداد كاركنان بر9356 نفر بالغ مي گرديد واين درحاليست كه طي سالهاي 68 ـ 67 تعداد مهدهاي كودك بر 2547 ، تعداد كودكان ثبت نامي بر177979، تعداد كلاسها بر5951، تعداد كاركنان بر1983و تعداد كودكان رده هاي سني1 تا 6 سال بر12ميليون نفر بالغ گرديد . ضــمنا تعداد مهدهاي كودك خصوصي شهرستان تهران طي سال1370 بر200 مركز، طي سال1371بر174مركز و طي سال1372بر170 مركز بالغ گرديد.

آمارفوق نشانگر افزايش دائمي تعدادكودكاني ثبت نامي مراكز آموزش پيش دبستاني و مهدهاي كودك و كاهش تعداد مهدهاي كودك و كادر ويژه آن مي باشد . آمار سال 68 ـ67 مبين اين واقعيت است كه تنها 5 ر1درصد كودكان رده هاي سني 1 تا 6 سال و 5 ر2درصد كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال ا ز امكانات آموزشي وتفريحي مهدهاي كودك استفاده نموده اند. درضمن تعداد كودكان هركلاس بر 30 نفر و نسبت كودكان به كادر آموزشي به نسبت 25 به1 بوده است.به عبارت ديگر به ازاي هر 1 پرسنل، 25 كودك وجود داشته است . چنانكه قبلا نيز بدان اشاره گرديد رده هاي سني 1 تا 6 سال در رشد و پرورش شخصيت كودكان ،از نقش اساسي برخوردار بوده و از اين روي آموزش پيش دبستاني به عنوان بخشي از نظام آموزش عمومي محسوب شده و دولتها به برنامه ريزي و سرمايه گذاري در اين عرصه مبادرت مي نمايند .در كشور ايران آموزش پيش دبستاني در واقع به بخش خصوصي واگذار گرديده وبدين ترتيب خانواده هاي كم در آمد و متوسط قادر به بهره گيري از امكانات مهدهاي كودك نمي باشند و اين درحاليست كه كودكان خانواده هاي مواجه با مشكلات اقتصادي و فرهنگي از نياز بيشتري به توجه و آموزش برخوردار مي باشند. به اين ترتيب به دليل وجود كمبودها ، نواقصات زياد و برنامه هاي نادرست و عدم برخورداري از كادر مناسب و عدم اولويت دولت به آموزش كودكان در دوره هاي پيش دبستاني، اكثريت كودكان با مشكلات عديد ه اي در روند آموزشي و رشد شخصيتي خود مواجه مي گردند.

سرمايه گذاري درامور كودكان پيش دبستاني آثار پيش گيرانه بر آسيب هاي دوران نوجواني و جواني وبزرگسالي دارد . بسياري از انحرافات اخلاقي ريشه دركمبودهاي روحي و رواني دوران كودكي دارند. ارتباط اوليه كودك با الگوهاي شخصيتي، آينده او را رقم ميزنند .برخلاف تصورات عمومي مبني بر عدم سود آوري سرمايه گذاري در مهدهاي كودك چنين سرمايه گذاري هايي به معناي تربيت نيروي خلاق ، هدفمند و آگاه آتيه هر ملت و عوامل بازدارنده بسياري از آسيب هاي اجتماعي مطرح مي باشند . در مقطع آموزش پيش دبستاني ،والدين و مربيان كودك به شناسايي توانايي هاي بالقوه كودكان و رشد وتوسعه چنين توانايي هايي مبادرت نموده، شعور و رفتارهاي هاي رواني كودك شكل گرفته و هـدايت صحيـح تجربيات كودك بــه خصوصيات رواني مي انجامد كه شخصيت او را پرورش ميدهند. درجريان حضور درمراكز آموزش پيش دبستاني است كه كودك شناخت نزديك به واقعيتي از خود بدست آورده و خواسته هاي او به عنوان تبلوري از رشد عاطفي ،عقلي و اجتماعي او شكل مي گيرد.

 

 

 

اهميت و ضرورت آموزش و پرورش پيش از دبستان

1) براي رشد كلي و همه جانبه كودك اهميت بسزايي دارد.

2) فرصتهايي ايجاد مي كند تا كودك با بزرگتر، گروه هاي ديگر و همرديفان خود مواجه شود و به تعامل معني دار و غني با آنها بپردازد.

3) فرصتهايي فراهم مي آورد تا كودك با آزمايشهاي اشيا و مكان هاي متنوع روبرو شده و كسب تجربه كند.

4) محيطي است كه امنيت عاطفي و حمايتي كودك را تأمين مي كند.

5) پرورش كامل استعدادهاي كودك، بويژه در اين سالها، نياز به محيطي محرك و برانگيزنده دارد.

6- شش سال اوليه زندگي كودك، سالهايي حساس هستند زيرا ميزان رشد در اين سالها نسبت به مراحل ديگر رشد، سرعت بسيار بيشتري دارد.

 

اهداف آموزش و پرورش پيش از دبستان

1- پرورش سلامت جسم، هماهنگي ماهيچه اي مناسب و مهارتهاي حركتي اساسي در كودك .

2- پرورش عادات بهداشتي سالم و تشكيل مهارتهاي پايه لازم به منظور سازگاري شخصي كودك، مانند لباس پوشيدن و در آوردن، خوردن، شستن، نظافت و ... .

3- پرورش آداب و نگرش هاي اجتماعي مطلوب، به منظور تشويق در مشاركت گروهي سالم و حساس كردن كودك به حقوق و امتيازات ديگران.

4- پرورش پختگي عاطفي از طريق راهنمايي كودك  به بيان ابراز خود، شناخت پذيرش و كنترل احساسات و عواطف شخصي.

5- تقويت درك زيباييها در كودك

6- برانگيختن كنجكاوي ذهني كودك و كمك كردن به او در درك دنيائي كه در آن زندگي مي كند و شكوفا كردن علايق تازه در او از طريق فراهم آوردن فرصت هايي براي پژوهش، جستجو و كسب تجربه.

7- تشويق كودك به استقلاال و خلاقيت از طريق فراهم كردن فرصتهاي كافي براي ابزار خود.

8- پرورش توانايي كودك براي بيان احساسات و افكار به زباني روان، واضح و صحيح.

اهداف آموزشی

اهداف مقطع آموزش پیش دبستانی ازجمله مهمترین اهداف مقطع پیش دبستانی می توان به مواردذیل اشاره نمود

1- رشد جسمانی ذهنی عاطفی واجتماعی کودکان برپایه اصول اخلاقی ومذهبی

2- افزایش سطح تواناییها واستعدادهای کودکان

3- آماده سازی وتربیت کودکان جهت درک مفاهیم علمی وذهنی

4- رشد وپویش زبان فارسی همسطح

5- آماده سازی وتربیت کودکان جهت برقراری همکاریها ومعاشرتهای اجتماعی

6- حمایت ازخانواده های کم درآمد درروند تربیتی وتحصیلی فرزندان

ازجمله مهمترین اهداف مقطع پیش دبستانی می توان به مواردذیل اشاره نمود

1- تربیت کودکان درجهت اجرای اصول اسلامی درزندگی شخصی واجتماعی

2- تقویت احساس همکاری ومشارکت کودکان درفعالیت های اجتماعی وحس مسئولیت پذیری آنان

3- افزایش قدرت جسمی وذهنی برقراری تعادل جسمی وافزایش مهارت های پایه کودکان

4- آموزش زبان فارسی درجهت تقویت ارتباطات وابزارهای آموزشی کودکان اعم ازخواندن ، نوشتن، شنیدن وحرف زدن 

ازسال 1989 نظربه مشکلات زبانی کودکان مناطق دوزبانه کشور حین ورود به مقطع آموزش ابتدایی ، نرخ بالای تجدید کودکان طی سالهای اولیه آموزش ابتدایی ، عدم تسلط کافی دربرقراری ارتباطات به زبان فارسی ودردسترس نبودن تعددکافی ازمراکز پیش دبستانی ، هرساله کلاس های آمادگی یک ماهه قبل ازشروع سال تحصیلی درمناطق مذکور تشکیل می گردد.گفتنی است که وزارت آموزش وپرورش به فراهم نموده زمینه هایی جهت آمادگی کودکان ساکن مناطق مذکور جهت ورود به مقطع آموزش ابتدایی ازطریق تعیین برنامه های موردنیاز وصدور بخشنامه های مربوطه اقدام می نماید .

استراتژی های آموزشی (3)

ازجمله مهمترین راهبردهای آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

1- ترغیب اولیای اموروزارت آموزش وپرورش به توجه هرچه بیشتر به سطح آموزش پیش دبستانی

2- کسب اطمینان ازبرقراری حداکثر هماهنگی ممکن میان نهادهای اداره کننده مرکز آموزش پیش دبستانی دروزارت آموزش وپرورش

3- اختصاص بیشتر وجوه غیرمستقیم ازسوی آموزش وپرورش به مراکز آموزش پیش دبستانی

4- آموزش وتربیت نیروی انسانی ماهر ازطریق تمرکز برآموزشهای دوره پیش دبستانی

5- گسترش فضاهای مستقل آموزش پیش دبستانی 

برنامه آموزش و پرورش در دوره پيش از دبستان

1) آموزش و پرورش در دوران اوليه كودكي برنامه اي است كه بر رشد كلي و همه جانبه كودك متمركز است.

2) اين برنامه، برنامه اي كودك- محور است كه از رويكرد بازي و فعاليت پيروي مي كند.

3) اين برنامه، برنامه اي است كه محيط بازي محركي را براي رشد هوشي، كلامي، اجتماعي، عاطفي و جسمي كودك را فراهم مي آورد.

4) برنامه فوق، برنامه اي است كه كودكان رابراي دوران ابتدائي آماده مي كند.

5) برنامه اي است كه مبنايي براي رشد خواندن، نوشتن و حساب كردن تشكيل مي دهد.

6) برنامه اي است كه تعامل با محيط، مشاركت فعال در فعاليت هاي گروهي و توانايي حل مسوله خلاق را در كودكان تقويت مي كند.

7) برنامه اي است كه بر تدارك تجارب دست اول براي كودكان تأكيد دارد به طريقي كه رشد مهارتهاي مربوط به روند يادگيري را در آنان تضمين كند.

8) برنامه اي است كه برطراحي از قبل و جدول بندي و نظم در برنامه ها تكيه دارد ولي در عين حال نسبت به نيازهاي كودكان انعطاف پذير است.

رشد جسمي و حركتي

9) برنامه اي است كه به طور غير مستقيم كنترل خود و در نتيجه انضباط دروني را در كودكان بهبود مي بخشد.

رشد زبان و گفتار

رشد خلاقيت و ابراز از وجود و درك زيبائيها

رشد و پرورش همه جانبه كودك

رشد عاطفي

رشد ذهني و شناختي

رشد اجتماعي

 

 

 

 

 

 آموزش پیش دبستانی (1)

بر اساس تجربيات و بررسيهاي روان شناختي و تربيتي ، سال هاي اوليه زندگي كودكان نقش اساسي در رشد و پرورش آنان ايفا مي نمايدچراكه 80 درصـد شخصيت كــودك ظرف6 سال اوليه حيات او شكل ميگيرد. براين اساس آموزش و پرورش پيش دبستاني از اهميت ويژه‏اي برخوردار بوده و تلاش عمده دولت ها بر اين بوده است كه هرروزه تعداد بيشتري از كودكان تحت پوشش آمــوزشهاي اين دوره قرار گرفته و بــا توجه به ويژگي ها ونيــازهاي فردي ،از آموزشهاي مناسب وسازنده برخوردار گردند. اولين ارتبـاطات انساني- اجتماعي كودكان دردوران پيش دبستانـي شـكل گرفته و شكوفـائي و رشد اين ارتباط منوط به آموزش عشق ورزيدن ، محبت نمودن ، .... و نشان دادن راه صحيح برقراري ارتباط توسط والدين و مربيان آنان مي باشد . در واقع پايه هاي اوليه اعتماد به نفس ، مسئـوليت پذيري و استقلال و خلاقيت كودكان در دوران پيش از دبستان استوار مي گردد. توجه دقيق و مناسب به كودكان به رشد و شكوفائي استعدادهاي آنان كمك مي نمايد. مهدهاي كودك‏ و مربيان اين مراكز نقش اساسي وحياتي در تربيت و رشد شخصيت كودكان و نيل به اهداف فوق ايفــا مي نمايند.

برنامه هاي آموزشي

از جمله مهمترين برنامه هاي آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-برنامه هاي علمي و عملي آموزشي كه بر مشاهده و بازديد ، آموزش زبان فارسي ، رياضيات مقدماتي ، مفاهيم ابتدايي علوم و اعتقادات مذهبي مشتمل مي گردد.

2- فوق برنامه هاي آموزشي كه بر صنايع دستي ، خمير بازي ، بريدن و چسباندن اشياء ، نقاشي ، بازيهاي فكري ، قصه گويي ، شعرخواني و تمرينات بدني مشتمل مي گردد.

برنامه ريزي و مديريت آموزشي

اولين مركز مستقل آموزش پيش دبستاني در سال 1924 در جهت ارائه دوره هاي آموزش اختياري (سيستم آموزش غير اجباري در سيستم آموزش رسمي)احداث گرديد در طول دهه 1980 از مراكز فوق تحت عناوين مختلف اعم از مراكز مراقبت روزانه،كودكستانها، مدارس پيش دبستاني ياد مي گرديد.مراكز مذكور عمدتا در محل سازمانها و وزارتخانه هاي دولتي استقرار يافته و به مراقبت از كودكان با والدين شاغل در سازمان يا وزارتخانه مربوطه مبادرت مي نمايند. مراكز مذكور به طور خصوصي وتحت نظارت سازمان بهزيستي وتحت سرپرستي وزارت آموزش و پرورش فعاليت مي نمايند.

هدف عملي مراكزفوق مراقبت و تربيت كودكان برخوردار از والدين شاغل و ارائه تسهيلات به آنان بود. از جمله تقسيم بندي هاي به عمل آمده توسط مراكز پيش دبستاني كشور مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

كودكان رده هاي سني4 تا 18 ماه

كودكان رده هاي سني 18 ماهه تا 3 سال

كودكان رده هاي سني 3 تا 5 سال

كودكان رده هاي سني 5 سال

از مراكز ويژه كودكان رده سني زير 5 سال تحت عنوان(مراكز مراقبتي روزانه) و از مراكز ويژه كودكان رده سني 5 سال تحت عنوان مدارس آمادگي ياد مي گردد.

مسئوليت برنامه ريزي ، آماده سازي و توسعه متدهاي آموزشي وتفريحي مراكز پيش دبستاني برعهده اداره برنامه ريزي و توسعه متون درسي كشور مي باشد.

وظيفه نظارت بر عملكرد مراكز مذكور به دايره آموزش ابتدايي و مسووليت تدارك امكانات و تسهيلات رفاهي به (( مديريت عمومي تعاون و رفاه اجتماعي )) وزارت آموزش و پرورش تفويض گرديده است. معلمين ومربيان مراكز آموزش پيش دبستاني از ميان فارغ التحصيلان رشته هاي تربيتي مراكز تربيت معلم و يا از ميان فارغ التحصيلان دانشگاهي علوم تربيتي در حوزه آموزش پيش دبستاني انتخاب مي گردد.وجود تغييرات اقتصادي، فرهنگي ، اجتماعي و سياسي دو دهه اخير در ايران ، افزايش نسبت زنان شاغل و ضرورت مراقبت از كودكان به افزايش نرخ ثبت نام كودكان در مراكز پيش دبستاني منجر گرديده است.برگزاري كنفرانس جامتين و تأكيد كليه كشورهاي شركت كننده بر اهميت ضرورت ارائه مقطع آموزش پيش دبستاني به كليه شهروندان باعث اعمال توجه بيشتر به اين جنبه از آموزش گرديده است. طي دهه پاياني قرن بيستم به اطمينان از برقراري هماهنگي ميان وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزيستي به عنوان دو مجموعه مسئول در جهت رشد وتوسعه هر چه بيشتر آموزش پيش دبستاني تأكيد شد. با اين وجود در نتيجه تمركز نامحسوس در برنامه ريزي ، مديريت و سرپرستي مقطع آموزش پيش دبستاني ، هر يك از سازمانهاي دولتي به تنظيم استراتژي هاو سياست جاري خود با توجه به نيازها و امكانات كارشناسان مبادرت مي نمايند.

آیادوره  پیش دبستانی لازم است :؟

مرکز پیش دبستانی می تواند باوجو.د آوردن زمینه فعالیت های مثل کارها ی دستی ، گردش علمی ، پرورش حواس واستعدادها وآشنا کردن کودک باطریق وفنون حل مشکل دررشد عقلی کودک کمک کند .

امروزه اهمیت وضرورت آموزش وپرورش پیش دبستان بیش ازگذشته احساس می شود تحقیقاتی که دراین زمینه انجام می شود همه مویداین مطب است که وجود دوره های آتی آنان می شود علاوه براین مشاغل بودن تعدادزیادی از والدین ونداشتن وقت وآگاهی کافی جهت رسیدگی وآموزشهای لبازم برای کودکان موجب می شود که روز به روز برمتقاضیان آموزشهای فوق اضافه شود .آموزشهای پیش ازدبستان بادرنظر گرفتن اهداف خودتلاش می کند تامحیطی مساعد برای رشد استعدادها فراهم آورد محیطی که کودک تشویق به یادگیری شود ودرآن فرصت آزمایش کردن وتجربه راداشته باشد .

آموزش وپرورش ابتدایی نقطه ورود به یک حرکت طولانی درزندگی ماست

کودک درخانه تجربیات فراوانی کسب می کند وازطریق این محیط کوچک است که بادنیای خارج آشنا می شود واوطرز معاشرت بادیگران ، ایده آل ها ، فلسفه اجتماعی زندگی وآموزش زندگی راازازرفتار والدین وتماس بادیگران می آموزد وباری ورود به زندگی اجتماعی آماده می شود امادراین میان آموزشهای تخصصی تری نیزبرای ورود به دنیای خارج ازخانه یعنی مدرسه لازم است .بعلاوه قرارگرفتن درگروه همسن یکی ازنیازهای کودک است که اگر برآورده شود به رشد اجتماعی منجر می شود درحقیقت گروه همسن مربی خوبی برای آموزش کودک است .کودک باعضویت درگروه توانایی ها ومهارتهای متعددی ازقبیل تعاون، رقابت ، مسئولیت پذیری راکه به  رشداجتماعی اوکمک می کندبدست می آورد.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی نظام اموزشی وپرورشی دردوره پیش دبستانی درسایر کشورها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 نظام آموزشی فرانسه

آموزش پيش دبستاني

ساختار آموزشي

حضور در دوره‌هاي آموزش پيش دبستاني در كشور فرانسه  اختياري و رايگان بوده وبه منظور آموزش كودكان رده هاي سني 5-2 سال در نظر گرفته شده است. شايان ذكر است آندسته از  كودكاني كه تا روز اول سال تحصيلي مدارس به سن 2 سالگي رسيده باشند، مورد پذيرش واقع مي‌گردند اقداماتي نيز در خصوص اولويت احداث  مدارس مذكور در نواحي محروم اجتماعي كشور صورت گرفته است.

كودكان رده سني 2سال(حدود 40% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفيت كلاسهاي آموزشي موجود و كليه كودكان رده سني3‌سال مورد پذيرش قرار مي‌گيرند و اين در حاليست كه در سال1960 ميلادي تنها 36% از كودكان  فرانسوي  مورد پذيرش مراكز آموزش پيش دبستاني قرار گرفتند. هدف غائي وزارت آموزش و پرورش، پژوهش و فن‌آوري فرانسه از ارائه دوره‌هاي آموزش پيش دبستاني، ارتقاء توانمنديهاي كودكان، در جهت شكل دهي به  شخصيت اجتماعي آنان ميباشد. از سال 1995 ميلادي، طرح  آموزش واقعي پيش دبستاني با اهداف دقيق و كارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده  شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان از امتياز ويژه اي  برخوردار بوده و  تسلط شفاهي و آشنايي با نوشتار،تقويت قدرت احساس، تخيل و قدرت  خلاقيت دانش آموزان از طريق پرداختن به  آموزش هنري توسعه مي‌يابد.گفتني است كه بالغ بر20هزار مركز آموزش پيش دبستاني به ثبت نام از بيش از2ميليون كودك فرانسوي مبادرت مي‌نمايند. در صورت عدم وجود كلاس‌هاي پيش دبستاني،كودكان رده سني 5 سال به كلاس‌هاي آمادگي و مدارس ابتدايي پيوسته و به چرخه آموزش  ابتدايي ومقدماتي وارد مي‌گردند.از آنجاييكه كشور فرانسه از تجربه فراواني در ارائه آموزش پيش دبستاني به كودكان برخوردار مي‌باشد، از اين روي بيش از99% كودكان رده سني3 سال در اين مدارس حضور مي‌يابند. رقم مذكور درخصوص كودكان رده سني2سال بر2/ 35 % بالغ مي‌گردد.تحصيل در مدارس  عمومي‌پيش دبستاني رايگان مي‌باشد واين در حاليست كه مراكز خصوصي  به اخذ شهريه تحصيلي مبادرت مي‌نمايند. مدارس عمومي‌پيش دبستاني نيز  توسط شهرداري ها احداث و اداره مي‌گردند. طبق قانون اصلاحيه آموزشي مصوب15جولاي1989و قانون مصوب 1975كليه كودكان فرانسوي رده سني3 سال از  امكان حضور در مهدهاي كودك برخوردار مي‌باشند.علاوه بر اين قانون مصوب6 سپتامبر 1995 نيز كه در خصوص نمايش ساختار و نحوه عملكرد مهدهاي كودك تصويب گرديده بر تقويت خصيصه‌هاي بالقوه كودكان، به فعل در آوردن  آن در جهت  شكل گيري شخصيت آنان و فراهم آوردن بهترين امكانات در جهت موفقيت كودكان در مدارس ويادگيري بيشتر تأكيد دارد.

 گفتني است درمهدهاي كودك كشور فرانسه  از تخصصهاي سرباز معلمان جهت  آموزش كودكان استفاده مي‌گردد چرا كه خدمت سربازي درحال حاضر در كشور فرانسه به حالت تعليق در آمده و با اجراي طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جايگزين گرديده است.از سوي ديگر،جهت جبران به حد نصاب نرسيدن تعداد ثبت نام كنندگان  مهدهاي كودك،كه معمولاً در مناطق كم جمعيت وكوهستاني كشور رخ مي‌دهد، كودكستانهاي بين منطقه اي تأسيس گرديده است كه به ارائه خدمات آموزشي به كودكان نواحي مختلف مبادرت مي‌نمايند.در مناطق كم جمعيت نيز كلاس‌هاي موقتي پاره وقت تشكيل مي‌گردد.به طور كلي دانش آموزان  به سه رده سني كودكان،رده سني نوجوانان ورده سني جوانان تقسيم مي‌گردد. گفتني است، تقسيم بندي فوق در جهت مد نظر قرار دادن  بلوغ فكري و استعداد يادگيري رده‌هاي‌سني از انعطاف پذيري برخوردار مي‌باشد.تيم تدريس، با مشورت والدين به تعيين جايگاه كودكان  در رده‌هاي سني آموزشي  مطابق  با استعداد ها و نيازهاي آنان مبادرت مي‌نمايند. سه رده سني مذكور  با اولين چرخه آموزشي تطابق داشته در حالي كه رده سني جوانان و مقطع آموزش مقدماتي متوسطه با چرخة آموزشي پايه و مقدماتي تطابق دارد. چرخه‌هاي آموزشي چندين ساله نيز  با هدف برآورده نمودن  نيازهاي كودكان طراحي گرديده است. متوسط آموزش هفتگي26 ساعته به كودكان مقطع پيش دبستاني ارائه مي‌گردد.

سياستهاي آموزشي

مهم‌ترين سياست آموزشي مقطع پيش‌دبستاني فرانسه بر اين اصل استوار است كه مراكز پيش‌دبستاني به عنوان ابزاري جهت برخورداري از برابري فرصت محسوب مي‌گردند، چرا كه كودكان از طريق به كارگيري زبان و توسعه اين وسيله ارتباطي، به آماده‌سازي خود در جهت پرداختن به تمرينات ذهني كه لازمه موفقيت در مقاطع آموزش ابتدايي و كالج است، مبادرت مي‌نمايند.

اهداف آموزشي

از جمله مهمترين اهداف آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-    بيداري حواس و رشد عاطفي كودكان به ويژه كودكان متعلق به خانواده‌هاي كارگران و مهاجرين

2-    پيشگيري از افت تحصيلي كودكان طي سنوات آموزش پايه

3-  توسعه كليه امكانات بالقوه كودك درجهت شكل‌پذيري شخصيت و فراهم‌سازي فرصت كسب موفقيت در تحصيل، اشتغال و زندگي وي

4-    رشد هوشي، حسي– حركتي و ذهني كودكان

5-    رشد ارتباطات غيركلامي (بيدارسازي حس زيبايي‌شناسي و درك هنري) و كلامي (كيفيت كلام و تمرين زبان)

6- آگاهي نسبت به زمان و مكان

7-    مشاركت درتشخيص نارسايي‌هاي حسي- حركتي و ذهني و فراهم‌سازي امكان درمان به موقع اين قبيل نارسايي‌ها

8-    آموزش مهارت و تمرينات لازم در جهت مشاركت مثبت كودكان در زندگي اجتماعي

برنامه‌هاي آموزشي و ارزشيابي تحصيلي

اجراي فعاليت‌هاي مقدماتي آموزشي در مقطع آموزش پيش دبستاني،  به رشد اوليه كودكان و  آمادگي آنان جهت حضور در مدارس ابتدايي منجر مي‌گردد.گفتني است كه  فعاليت ها ي مذكور بر فعاليت‌هاي فيزيكي، علمي‌و فني و فعاليتهاي آموزشي ارتقاء دهنده سطح ارتباطات ومهارتهاي شفاهي و نوشتاري كودكان مشتمل مي‌گردد. در مهدهاي كودك، اجراي  بازي‌هاي مختلف از  نقش مهمي ‌برخوردار مي‌باشند، اما اين امر بدين معني نيست كه درمراكز مذكور تدريس وجود ندارد.هيات نظارت ملي آموزش كه مسئوليت رسيدگي ونظارت بر آموزش  نواحي كشور را بر عهده دارد،برفعاليت‌هاي اداري وآموزشي موسسات نيز نظارت مي‌نمايد.شوراي مدارس نيز به بازديد حداقل يك بار در طول ترم از مدارس كشور مبادرت مي‌نمايند.شوراي مذكور همچنين به ارائه نظراتي درخصوص قوانين داخلي مدارس و تعيين برنامه‌هاي آموزشي  هفتگي مدارس كشور مبادرت مي‌نمايد.چرخه آموزشي كشور سبب ميگردد كه تيم تدريس  به تطبيق فعاليت‌هاي تدريس  با روند آموزش وپيشرفت كودكان مبادرت نمايند. تيم تدريس  همچنين مسئوليت ارزشيابي ميزان پيشرفت تحصيلي كودكان را بر عهده دارد. علاوه بر اين تيم مذكور همچنين تعيين مينمايد كه كودكان ملزم به ثبت نام  در مدارس ابتدائي بوده و  يا مي‌بايستي  در سيستم آموزشي پيش دبستاني باقي بمانند. از آنجايي كه مدارس پيش دبستاني از نقش پييچيده اي در سيستم آموزشي كشور فرانسه برخوردار مي‌باشند، از اين روي مدرسين مراكز مذكور،مشابه مدرسين مدارس ابتدايي، دوره‌هاي آموزشي ويژه اي را گذرانده و پس  از گذراندن دوره3 ساله آموزشي (پس از اتمام  تحصيلات آموزش متوسطه كه به دريافت ديپلم متوسطه منتهي مي‌گردد) به گذراندن  دوره آموزشي2-1ساله تربيت مدرس در موسسات دانشگاهي تربيت معلم مبادرت مي‌نمايند.

پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهي در مراكز تربيت مدرس، از دانشجويان موفق به عنوان معلمين مدارس دعوت به همكاري مي گردد. معلمين مراكز آموزشي پيش دبستاني، به عنوان مدرسين رسمي‌  نظام آموزش عمومي و ‌يا به عنوان مدرسين قرار دادي مدارس خصوصي، از حقوق،وظايف و مسئوليتهاي مشابه معلمين مدارس ابتدايي برخوردار مي باشند.

   آمار وارقام تعداد مراكز و مدرسين مراكز آموزش پيش دبستاني ( طي سال1993/1992)

 

 

 

نقاط ضعف و قوت آموزشي

      با وجودي كه يك سوم كودكان فرانسوي به آغاز دوران آموزش از رده سني2 سال مبادرت نموده، تمامي كودكان رده سني3 سال رهسپار مراكز آموزش پيش دبستاني شده و مراكز آموزش پيش دبستاني عمومي كه در آن بر آموزش مهارت‌هاي سواد و زبان تاكيد مي‌ گردد، رايگان و براي همگان قابل استفاده مي باشند، اما با اين حال، افزايش نرخ مواليد دركشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پيكره نظام آموزشي كشور منجر گرديده است.

 به نحوي كه افزايش غيرمنتظره نرخ زاد و ولد كودكان از سال2000 به بعد،‌ به انتظار بيش از17 هزار كودك در فهرست ثبت نامي منجر گرديده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طي سال 2002، مراكز آموزش پيش دبستاني با كاهش فضاي آموزشي براي54 هزار كودك مواجه بوده اند كه اين امر خود به ايجاد مباحثاتي درخصوص تغيير امتيازات آموزشي از سنين پيش دبستاني به پايه منجر گرديده است. اين درحالي است كه كشور آلمان، همسايه فرانسه درگير بحث داغي در خصوص اصلاح نظام آموزشي است. در مطالعه بين‌المللي جديدي كه بر روي 32 كشور جهان صورت گرفت، دانش‌آموزان رده سني15 سال آلماني از نظر سواد،‌ رياضيات و مهارت‌هاي علوم در رده بيست و پنجم قرار گرفتند كه اين امر خود سبب گرديد تا تلنگري به نظام آموزشي آلمان وارد آيد كه همواره به تربيت نيروهاي انساني ماهر مباهات نموده است.كارشناسان معتقدند، علت اصلي نتيجه ضعيف آلمان در اين مطالعه، اين است كه در اين كشور، آموزش رسمي از رده هاي سني7-6 سال آغاز مي گردد. از اين روي مراكز آموزش پيش دبستاني اين كشور، چيزي جز زمين بازي به شمار نمي آيند.كشور فرانسه كه در اين مطالعه به طور متوسط در مكان دوازدهم قرار گرفت، از اين نظر متفاوت است. مراكز آموزش پيش دبستاني اين كشور با زمين بازي تفاوت دارند، چرا كه در اين قبيل مراكز، سواد و مهارت‌هاي اجتماعي از طريق فعاليت‌هاي گوناگون ارائه شده و كلاسهاي هفتگي26ساعته برگزار مي‌ گردد. علاوه بر اين، با وجودي كه آموزش از رده سني6 سال اجباري مي‌گردد،‌ بيش از99درصد كودكان فرانسوي از رده سني3 سال رهسپار مدرسه مي‌ گردند. افزون بر اين، بالغ بر 5/35 درصد از كودكان به حضور در مراكز آموزشي،1 سال زودتر  از موعد مقرر، مبادرت مي نمايند.

نظام آموزشی انگلستان

آموزش پيش دبستاني

ساختار آموزشي

آموزش پيش دبستاني در كشور انگلستان در مهدهاي كودك و مدارس آمادگي به كودكان رده هاي سني 4-2 سال ارائه مي گردد.با وجودي كه آموزش كودكان انگليسي تا سن 5 سالگي اجباري نمي باشد، با اين حال بالغ بر 96 درصد از كودكان رده هاي سني 4 سال و بالاتر در مراكز آموزشي پيش دبستاني ثبت نام مي نمايند.

طبق آمار به دست آمده در سپتامبر سال98، در اسكاتلند 38% از كودكان رده هاي سني4-3 سال درمراكز آموزش پيش دبستاني ثبت نام نموده اند. تدارك امكانات و اتخاذ شرايط ويژه آموزش پيش دبستاني از محل اختيارات و مقامات دپارتمان هاي محلي آموزش و پرورش و هيئت هاي مديره آموزش غير رسمي تامين مي گردد. با وجودي كه در قوانين آموزشي و مفاد اختيارات مقامات محلي دپارتمان هاي آموزشي(LEA )مسؤوليت تدارك امكانات آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني لحاظ نگرديده است اما با اين حال هزينه هاي آموزشي مقطع آموزشي مذكور از محل بودجه دولتي حوزه آموزش، بودجه دواير محلي آموزش و پرورش و هيئت مديره مدارس پيش دبستاني تأمين مي گردد. به عبارت ديگر دواير محلي آموزش و پرورش (LEA ) عهده دار مسووليت فراهم سازي شرايط مناسب براي كودكان رده هاي سني2 تا 5 سال و شناسايي نيازهاي ويژه مقطع آموزشي پيش دبستاني مي باشند .پذيرش كودكان درمقطع آموزش پيش دبستاني با معيارهاي تعيين شده توسط مدارس و بر اساس خط مشي هاي آموزشي دواير محلي آموزش و پرورش LEA صورت مي پذيرد كه از جمله اين معيارها مي توان به بررسي نيازهاي روانشناختي و آموزشي كودكان اشاره نمود. علاوه بر اين، كليه نهادها و مراكز ارائه دهنده خدمات اجتماعي كشور انگلستان از مركز آموزشي پيش دبستاني برخوردار مي باشند كه كودكان زير 5 سال را تحت پوشش قرار مي دهند. عمده خدمات آموزش پيش دبستاني در كشور انگلستان از سوي ادارات خدمات اجتماعي با اختيارات محلي ارائه مي گردد.گفتني است كه مراكز مذكور بر پايه درجه نيازمندي كودكان به كمك متخصصين و خانواده هاي انگليسي درجهت ارائه خدمات آموزشي، بهداشتي و روان شناختي كودكان فعاليت مي نمايند. كليه مؤسسات آموزشي پيش دبستاني تحت نظارت ادارات محلي و مركزي آموزش و پرورش از سوبسيدهاي آموزشي برخوردار مي گردند. لازم به ذكر است، آن دسته از مراكز آموزشي پيش دبستاني كه تحت حمايت دواير محلي آموزش و پرورش (LEA ) اداره مي گردند، به طور كامل تحت حمايت هاي مالي دولتي نيز قرارمي گيرند. علاوه بر اين مراكز آموزش خصوصي پيش دبستاني نيز فعاليت دارند كه توسط والدين و انجمن هاي آموزش خصوصي سازمان دهي، نظارت و تأمين اعتبار مي گردند.طبق آخرين آمار بدست آمده طي سال1993، 51 درصد از كودكان رده هاي سني4-3سال بريتانيايي در مراكز پيش دبستاني دولتي و4درصد نيز در مدارس پيش دبستاني خصوصي ثبت نام نمودند. طي سال هاي 92/1991 در ولز، 5/68 درصد از كودكان در مدارس پيش دبستاني دولتي و 5/1 درصد در مدارس پيش دبستاني خصوصي ثبت نام نمودند.

به طور كلي مي توان گفت كه بالغ بر90درصد كودكان بريتانيايي رده هاي سني5-2 سال، از شرايط لازم جهت حضور در مراكز آموزش پيش دبستاني برخوردارمي گردند.درمورخه نوامبر1994، دولت انگلستان توجه عمده اي بر تأسيس اماكن آموزشي پيش دبستاني ويژه كودكان رده هاس سني 5-2 سال متمركزداشت.از جمله اصلي ترين اهداف مقطع آموزش پيش دبستاني مي توان به توسعة مهارت هاي شناختي، فيزيكي، زبانشناسي، عقلاني، اجتماعي كودكان و شخصيتي كودكان رده هاي سني5-2سال اشاره نمود. از مدارس پيش دبستاني كشور انگلستان تحت عنوان مراكز تضمين كننده سلامت فيزيكي و رواني كودكان ياد مي گردد.گفتني است كه دوره هاي آموزشي پيش دبستاني كه توسط دواير محلي آموزش و پرورش LEA ارائه مي گردند، 5 روز در هفته از ساعت9صبح تا 3 بعد از ظهر دايرمي باشد. مراكز پيش دبستاني خصوصي نيز معمولاً از ساعت30/7 تا 6 بعد از ظهر در سراسر سال به ارائه خدمات آموزشي پيش دبستاني مبادرت مي نمايند. دانش آموزان مراكز آموزش پيش دبستاني مطابق سن و با توجه به ابعاد كلاس ها گروه بندي مي گردند. مطابق قانون مصوب سال1989، ويژه آموزش كودكان، حضور حداقل 2 كارمند براي تعداد 26 كودك درمهدهاي كودك و 2 كارمند براي تعداد 20 كودك در كودكستان ها ضرروي است.اين درحالي است كه اين ميزان در مهدهاي كودك روزانه، به نسبت1 به8 تقليل مي يابد. خدمات آموزش پيش دبستاني در كودكستان و مهدهاي كودك كشور ايرلند به شهروندان ايرلندي ارائه مي گردد .طبق خط مشي جديد دولت ايرلند تا سال 2004، تدارك عمده آموزشي به اين مقطع آموزشي تعلق خواهد گرفت. طبق آمار به دست آمده طي سال هاي93 – 1992، تعداد مدارس پيش دبستاني كشور ايرلند بر88مدرسه تمام وقت، تعداد معلمين و مربيان آموزشي پيش دبستاني بر164مربي و تعداد كودكان ثبت نامي بر4500 نفر بالغ مي گردد.

 

 

 

برنامه هاي آموزشي و ارزشيابي تحصيلي

مقررات خاصي در خصوص برنامه ريزي درسي، روش تدريس و يا ارزيابي تحصيلي مراكز آموزش پيش دبستاني كشور انگلستان وضع نگرديده است . از اين روي مديران و كادر آموزشي مؤسسات به صورت مستقل به تبيين برنامه هاي آموزشي مبادرت مي نمايند.

در سال1989، طبق دستورالعمل تهيه شده توسط هيئت ارشد نظارت آموزشي كشور، كادر آموزشي مراكز آموزش پيش دانشگاهي به گذراندن9ماده آموزشي تحت عناوين هنري، اجتماعي، زبانشناسي، رياضي، اخلاق، فيزيك، علمي، فني و حرفه اي و مذهبي در مدارس آموزش پيش دبستاني موظف گرديدند.

طرح هاي آموزشي

از جمله مهمترين طرحهاي به اجرا در آمده در مراكز آموزش پيش دبستاني انگلستان و ولز ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- طرح توسعه آموزش پيش دبستاني

اجراي طرح توسعه آموزش پيش دبستاني در ايرلند شمالي به احداث بيش از 900 مركز جديد آموزشي ظرف مدت 4 سال منجر گرديده است. از جمله مهم ترين مشخصه دوره آموزشي پيش دبستاني درايرلند كه وجه تمايز اين كشور با كشور انگلستان نيز محسوب مي گردد مي توان به اجباري نبودن حضور كودكان درمراكز آموزش پيش دبستاني اشاره نمود.لازم به ذكر است كه ارزيابي عمل كرد طرح توسعه آموزش پيش دبستاني در ايرلند توسط بنياد كودكان ايرلنديEU و سازمان تأمين اجتماعي ايرلند صورت مي گيرد.بيش از 5 ميليون پوند طي مدّت 5 سال اخير توسط بنياد كودكان ايرلندي EU جهت مراقبت از كودكان ايرلندي و احداث تعداد 100 كلوپ بازي در نواحي مختلف كشور اختصاص يافته است.احداث مراكز تفريحي مذكور امكان فعاليت والدين كودكان رده هاي سني 5-3 سال را فراهم آورده است.گفتني است كه با اختصاص بودجه مازاد 10 ميليون پوندي به بنياد كودكان ايرلندي EU، بالغ بر12000 مركز مراقبتي كودكان در اماكن غير آموزشي(خارج از مدارس) احداث گرديده است.

2-طرح ملّي مراقبت از كودكان

در مورخه مي 1998، دپارتمان آموزش و استخدام(DFEE)، سازمان تأمين اجتماعي(DSS) و دپارتمان زنان با مشاركت يكديگر، به ارائه طرحي با عنوان برآورده سازي احتياجات كودكان انگليسي مبادرت نمودند. گفتني است كه طرح مذكور به عنوان طرح استراتژي ملي مراقبت از كودكان مطرح مي باشد.به عبارت ديگر طبق طرح مذكور دولت انگلستان مسؤوليت مراقبت از كودكان رده هاي سني14- 5 سال اعم از مراقبت هاي رسمي و يا غير رسمي را بر عهده دارد.

تا به نيازها و روشهاي لازم در جهت مراقبت مناسب از دانش آموزان برخوردار از والدين شاغل، بپردازد. هدف از طراحي و اجراي چنين راهبردي، ايجاد مراكز مراقبتي براي6 /1 ميليون كودك انگليسي تا سال 2004 مي باشد.مطابق طرح فوق، بالغ بر45 هزار مركز مراقبتي جديد در جوار مراكز مراقبتي روزانه ايجاد خواهد شد. راهبردهاي مشابهي نيز در مناطق ولز و اسكاتلند به مورد اجرا در آمده است. طي سال هاي(2002- 1998) بودجه اي معادل470ميليون پوند جهت حمايت از سياست و استراتژي ملي مراقبت از كودكان از محل بودجه دولت انگلستان به اين امر اختصاص يافت. گفتني است كه بالغ بر170ميليون پوند از اين مبلغ توسط مؤسسات حمايتي خصوصي با عنوان(NOF) تأمين مي گردد.مهم ترين هدف مؤسسات مذكور مراقبت از165 هزاركودك مستقر در سراسر كشور انگلستان تا سال 2003مي باشد.استراتژي ملي مراقبت از كودكان بصورت محلي برنامه ريزي شده و از طريق150سازمان حمايتي كودكان انگليسي(EYDCPS) اجرا مي گردد.

گفتني است كه دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) اصلي ترين مجري و سرمايه گذار طرح مراقبتي كودكان انگليسي مي باشد كه با اختصاص بودجه ساليانه معادل57ميليون پوند در جهت اجراي هر چه جامع تر طرح مذكور تلاش مي نمايد.لازم به ذكر است كه بودجه دولتي فوق جهت اجراي برنامه ها و طرح هاي ذيل هزينه مي گردد:

1-اجراي تعداد 40هزار برنامه مراقبتي با عنوان مراقبت از كودكان در خارج از محيط هاي آموزشي(DSC)

2-احداث تعداد 10هزار مركز مراقبتي ويژه كودكان پيش دبستاني تا رده سني 14 سال

3-احداث تعداد10 هزار مركز جديد مراقبتي خارج از مدرسه توسط شوراي سرمايه گذاري آموزش

لازم به ذكر است كه از بودجه ساليانه 57 ميليون پوندي طرح مذكور، مبلغ 7 ميليون پوند توسط شوراهاي تربيتي(TEC) و بالغ بر6 ميليون پوند نيز توسط مراكز آموزش عالي تأمين اعتبار مي گردد.طي سال 99- 1998 طرح توسعه آموزش پيش دبستاني (مقدماتي) پاره وقت كودكان رده هاي سني4 سال و بالاتر در مشاركت با بخش هاي خصوصي به اجرا گذارده شد.لازم به ذكر است كه در طرح مذكور اطلاعاتي در خصوص چگونگي مراقبت از كودكان و چگونگي ارتباط كودكان رده سني 4 سال با آموزش هاي مقدماتي ارائه گرديده است.مسؤوليت قانوني برقراري امنيت در مراكز آموزشي ويژه كودكان رده سني 4 سال بر عهده مقامات محلي آموزشي كشور مي باشد.طي سال1999 بالغ بر390ميليون پوند جهت راه اندازي تعداد190 هزار مركز آموزشي مقدماتي ويژه كودكان رده هاي سني 4-3 سال تخصيص يافت.

علاوه بر اين، بالغ بر45ميليون پوند نيز ميان57 مركز آموزشي محلي(LEA) درجهت اجراي برنامه هاي مراقبت از كودكان رده هاي سني14-3 سال و احداث مراكز آموزشي مقدماتي توزيع گرديد.عمل كرد مراكز آموزشي مقدماتي توسط دايره استانداردهاي آموزشي(OFSTED) مورد نظارت و ارزيابي قرار مي گيرد.طبق قوانين نظام آموزشي مصوب 1998، دولت انگلستان متعهد است كه سيستم واحدي از قوانين آموزش مقدماتي و مراقبتهاي روزانه طراحي و ارائه نمايد.از اين روي و در جهت نيل به هدف مذكور، دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE)تحت نظارت دولت به مشاوره هاي گسترده اي با سازمانهاي بهداشت و مراكز آموزشي در زمينه ارائه آموزش هاي مقدماتي و مراقبت هاي روزانه بهداشتي به كودكان مبادرت نموده است.از جمله مهم ترين مفاد مذاكرات و مشاورات مذكور مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-مشاركت با مقامات محلي در جهت جذب پرستاران كودك (ژانويه سال 1999)

2-تشكيل انجمن پرستاران كودك در جهت نظارت بر عمل كرد آنان

3-ارائه خدمات مشاوره به والدين در خصوص استخدام پرستاران كودك

از جمله برنامه هاي ويژه دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) درخصوص برگزاري دوره هاي آموزشي و مراقبت روزانه از كودكان طي سال2001ميلادي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-اختصاص30 ميليون پوند بودجه اضافي طي 2 سال جهت تربيت تعداد 300 مربي ويژه مراكز آموزش مقدماتي پيش دبستاني

2- ارائه خدمات به تعداد75هزاركودك در60 مؤسسه محلي LEA بر اساس شاخص محروميت دپارتمان آموزشي انگلستان(DFEE)

3-تشكيل دايره محلي استاندارد هاي آموزشي جهت ارائه آموزش هاي مقدماتي و مراقبت هاي بهداشتي روزانه به كودكان محلي

4-كسب اطمينان از صلاحيت مربيان آموزشي و بهداشتي ويژه كودكان رده هاي سني8-3 سال

5-اعطاي معافيت هاي مالياتي به طرح هاي آموزشي- بهداشتي مقطع آموزش پيش دبستاني

3-مراكز محلي آموزش مقدماتي كودكان

تعداد 29 مركز محلي آموزش مقدماتي ويژه كودكان در مناطق مختلف كشور انگلستان فعاليت دارند. مراكز مذكور به ارائه خدماتي اعم از خدمات ارائه دوره هاي آموزشي مقدماتي، مراقبت از كودكان و حمايت از خانواده هاي برخوردار از فرزندان خردسال مبادرت مي نمايند.دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) در حال ارزيابي و ارائه استراتژي ملي در خصوص مراقبت از كودكان و ارائه آموزش هاي مقدماتي است تا از اين طريق نهادها و مراكز محلي نيز از اين استراتژي در برنامه ريزي هاي آموزشي و مراقبتي خود در نواحي مختلف كشور بهره برداري نمايند.

طي سال99- 1998، بودجه اي بالغ بر500 هزارپوند در جهت ارتقاء كيفيت برنامه هاي آموزشي و مراقبتي پيش دبستاني و احداث مراكز تفريحي ويژه كودكان هزينه گرديد.

هزينه بودجه اختصاصي فوق به ايجاد فضاهاي آموزشي و مراقبتي مناسب و حمايت از تشكيل مراكز آموزشي- مراقبتي جديد ويژه كودكان سراسر كشور منجر گرديد.

4-طرح مراقبتي خارج از مراكز آموزشي

طرح مراقبتي كودكان در محيط هاي خارج از مدرسه با عنوان(OSCI) از سال1993، ارزيابي شده و به مورد اجرا گذارده شده است.در جهت تكميل طرح تا اواخر مارس1999، تعداد 122856 مركز مراقبتي جديد تشكيل يافت.از زمان آغاز فعاليت طرح مذكور، مسؤوليت ارائه خدمات و پيشبرد طرح مراقبتي كودكان درخارج از محيط هاي آموزشي برعهده شوراي تربيتي انگلستان (Tec) بوده است.طي سال هاي99- 1998، دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) نيز در حمايت از طرح مراقبتي كودكان در خارج از محيط هاي آموزشي به تشكيل40هزار مركز جديد مراقبتي ويژه كودكان مبادرت نمود.مسؤوليت نظارت بر استفاده از بودجه طرح مراقبتي كودكان در خارج از محيط هاي آموزشي(OSCI) درجهت برآورده نمودن نياز هاي مراقبتي كودكان بر عهده سازمان حمايت از كودكان انگليسي مي باشد. گفتني است كه در حال حاضر، بودجه(OSCI) هم اكنون در جهت حمايت از ارتقاء ساختار كيفي و برقراري انسجام در ساختار طرح مراقبتي كودكان در خارج از مدارس هزينه مي گردد. لازم به ذكر است كه سرمايه گذاري ها از طريق مقامات محلي و تحت نظارت سازمان حمايت از كودكان انگليسي (EYDCPS) به عنوان بخشي از سياست هاي استراتژيك دولت در جهت ارتقاء كيفيت آموزشي و مراقبتي كودكان در مناطق مختلف كشور صورت مي گيرد. شوراي تربيتي انگلستان، نهاد مركزي مسئول مراقبت از كودكان است كه تحت نظارت سازمان حمايت از كودكان انگليسي((EYDCPS فعاليت مي نمايند.هيئت نظارت بر صلاحيت هاي آموزشي(QCA) به ارائه ساختاري در جهت مشاوره آموزشي طي نوامبر 1998 مبادرت نموده و ساختار اوليه تعيين صلاحيت هاي ملي حوزه آموزشي در اكتبر1999 طراحي گرديد.از افراد واجد صلاحيت خواسته شد تا جهت ارائه استوار نامه خود تا آوريل1999 اقدام نمايند.بدين ترتيب سرمايه گذاران تربيتي از موقعيتي برخوردار گرديدند تا برنامه هاي تربيتي خود را در نهادهاي ملي تربيتي(NTO) به ثبت رسانند.از اين روي دولت انگلستان متعهد به اعطاي امكانات خاص به خانواده هاي كارگران گرديد، تا از اين طريق خانواده هاي مذكور به صرف زمان بيشتري با كودكان خود مبادرت نمايند.

اعطاي مرخصي هاي بدون حقوق و تعطيلات كاري به والدين كودكان، از جمله اين امكانات محسوب مي گردد.در اسكاتلند، هدف دولت از ارائه آموزش هاي پيش دبستاني فراهم نمودن مراكزي جهت ارائه دوره هاي آموزشي پاره وقت كودكان رده هاي سني 3 سال وبالاتر ميباشد.

در اسكاتلند، نيز مقامات محلي مسئوليت ارائه آموزش هاي پيش دبستاني را بر عهده داشته و بودجه آموزشي پيش دبستاني نيز توسط مقامات محلي تأمين مي گردد.

گفتني است كه بودجه هاي مذكور به واسطه تصويب لايحه آموزش اسكاتلند در سال 1996 و در جهت ارائه دوره هاي آموزشي پيش دبستاني سرمايه گذاري مي گردند. لازم به ذكر است كه ميزان بودجه مذكور طي سال (2000-1999) بر112ميليون پوند، طي سال2001- 2000 بر134ميليون پوند و طي سال 2002-2001 نيز بر 138 ميليون پوند بالغ گرديد.

طبق آخرين آمار بدست آمده طي سال1999 تعداد600 هزار كودك در مدارس پيش دبستاني ثبت نام نموده اند. در ماه مي 1998، دولت به طراحي استراتژي مراقبت از كودكان اسكاتلندي مبادرت نمود. استراتژي مذكور در جهت حمايت از خانواده هاي اسكاتلندي از طريق حمايت و مراقبت از كودكان رده هاي سني14- 5 سال طراحي گرديد.هدف ديگر دولت، كسب اطمينان از مراقبت با كيفيت بالاي كودكان اسكاتلندي و فراهم آمدن كليه احتياجات كودكان اسكاتلندي مي باشد. در جهت نيل به چنين هدفي تا اواخر سال2001، تعداد5000 مربي جديد در مراكز آموزشي اسكاتلند تعليم يافته و برنامه ريزي هاي آموزشي و متد هاي سرمايه گذاري مورد ارزيابي قرار گرفته و ارتقاءيافتند.بر اساس برنامه ريزي هاي جديد خانواده هاي كارگر برخوردار از2كودك از هزينه هاي مراقبتي و حمايتهاي بيشتر دولتي برخوردار گرديده و بودجه هاي مربوطه نيز تا 4/8 ميليون پوند در سال افزايش مي يابند.علاوه بر اين بالغ بر 5 ميليون پوند بودجه اضافي طي سال 99-1998 و 25 ميليون پوند طي سال 2003-1999 در جهت توسعه طرح هاي مراقبتي كودكان در خارج از محيط هاي آموزشي هزينه مي گردد.لازم به ذكر است كه عمده مبالغ اضافي بودجه اختصاص يافته در جهت اجراي طرح هاي مراقبتي و آموزشي كودكان اقليت هاي قومي و نژادي مستقر در كشور هزينه مي گردد.علاوه بر اين مراكز تلفني، جهت برقراري ارتباط با والدين كودكان و ارائه خدمات اطلاع رساني در زمينة طرح هاي مذكور به آنان احداث گرديده است.

در ايرلند شمالي نيز طرح استراتژي ملي مراقبت از كودكان ايرلندي در مورخه 19 آوريل 1999 در جهت تقويت خدمات مراقبتي كودكان سراسر كشور به اجرا در آمد. در حال حاضر اكثريت مراكز مراقبتي كشور ايرلند توسط مراكز و بخش هاي خصوصي اداره مي گردد. تعداد43200 مركز مراقبتي كودكان ايرلندي من جمله مهدهاي كودك روزانه، مراكز تفريحي- ورزشي، انجمن پرستاران كودك، كلوپ هاي تفريحي خارج از محيط مدارس و اردو هاي تفريحي به ارائه خدمات مراقبتي مبادرت مي نمايند.به عبارت ديگر مراكز فوق با ارائه خدمات مراقبتي بيش از13هزاركودك ايرلندي معادل 85 درصد از كل كودكان رده هاي سني 5-3 سال را تحت پوشش قرار داده اند.طي سال هاي2002- 1999، بالغ بر61 ميليون پوند بودجه اضافي جهت ارائه خدمات اوليه مراقبتي بيشتر به كودكان اختصاص يافت. علاوه بر اين بالغ بر9ميليون پوند نيز به تربيت مربيان طرح مراقبت از كودكان ايرلندي اختصاص يافت. لازم به ذكر است كه بالغ بر5 ميليون پوند از بودجه طرح مراقبت از كودكان از محل صندوق بنياد كودكان اتحاديه اروپا تأمين مي گردد.

 5 -طرح آغاز اطمينان

طرح آغاز اطمينان از جمله پروژه هاي محلي آموزشي است كه از خانواده هاي برخوردار از كودكان زير رده سني4 سال حمايت مي نمايد. هدف از طراحي و اجراي چنين طرحي، به مورد اجرا در آوردن تعداد 500 برنامه محلي تا سال 2004 در انگلستان است. گفتني است كه با اجراي طرح آغاز اطمينان، بالغ بر400 هزار كودك انگليسي تحت پوشش قرار مي گيرند. طبق آمار بدست آمده تا سپتامبر2001، بالغ بر437برنامه ارائه گرديده كه192 طرح، به ارائه خدمات مبادرت نموده اند كه از جمله چنين خدماتي مي توان به برپايي جلسات ملاقات با والدين جديد ظرف2ماه اول تولد، حمايت در جهت مراقبت بهتر از كودكان، فراهم سازي امكانات تفريحي و سرگرمي، آموزشهاي اوليه و دسترسي كودكان به مراقبتهاي بهداشتي اشاره نمود. علاوه بر اين، توصيه هايي نيز درخصوص حمايت پس از تولد،تغذيه سالم و كسب شغل مناسب به والدين كودكان ارائه مي گردد. لازم به ذكر است كه برنامه هاي آغاز اطمينان مشابهي در ساير قسمتهاي بريتانياي كبير به مورد اجرا گذارده شده است.

آمار آموزشي

نرخ مراكز و تعداد كودكان ثبت نامي مراكز آموزش پيش دبستاني طي سالهاي93/1992

 

نرخ ثبت نامي كودكان رده هاي سني4-3 سال در مراكزآموزش پيش دبستاني

 

با توجه به جدول فوق مي توان گفت كه نسبت كودكان رده سني 2 سال كه تحت تعليم مراكز آموزش پيش دبستاني من جمله مهدهاي كودك قرار گرفته اند تا سال 98-97 بر 70درصد بالغ گرديده است.نرخ ثبت نامي كودكان رده سني 3 سال نيز از 40% طي سال 90-89 به 50% طي سال 98-97 افزايش يافته است. نرخ ثبت نامي كودكان رده سني 4 سال نيز از 90% طي سال 90-89 به 95% طي سال 98- 97 بالغ گرديده است.

آموزش پيش دبستاني

کشورپاکستان

مقطع آموزش پيش دبستاني در کشور پاکستان مدت زمان 6 ماه  به طول انجاميده  و از سن5سالگي آغاز مي گردد.گفتني است که کليه برنامه هاي آموزشي و مراقبتي مراکز آموزش پيش دبستاني کشور پاکستان به صورت اجباري و رايگان به کليه کودکان پاکستاني ارائه مي گردد.مهدكودك از جمله اولين مكان هاي آموزشي کشور پاکستان به شمار مي آيدكه كودكان را جهت آموزش و تربيت بدانجا مي سپارند. پس از مهدكودك دورة آمادگي است، اين مرحله از مراحل آموزش بمدت 1سال براي كودكاني كه قصد ورود به مقطع ابتدايي را دارند در كودكستانها ارائه مي گردد.گذراندن دوره آمادگي براي كودكان بين رده هاي سني 4 تا 5 سال كه قصد ورود به مقطع ابتدايي را دارند، الزامي است. چراکه والدين كودكان به هنگام ثبت نام  کودکان خود در مدارس ابتدايي، ملزم به ارائه مدرك قبولي دوره آمادگي فرزند خود را مي باشند.هدف از گذراندن اين دوره ، آشنايي کودکان با دروس، ضوابط، شرايط مدرسه و همچنين تقويت و پرورش قابليت هاي فكري و روحي و اجتماعي آنان و نهايتا آماده سازي کودکان جهت ورود به مقطع آموزش ابتدايي است..

آموزش پيش‌دبستاني

کشوراندونزی

ساختار آموزشي

طول دوره آموزش پيش دبستاني1/ 2سال است که ازسن 4سالگي آغاز گرديده و تا سن6سالگي به طول مي انجامد. اين مقطع آموزشي در زمره آموزش رسمي و رايگان بوده اما گذراندن آن براي کودکان اجباري نمي باشد. طبق آمارسال 1994،نسبت مربيان به کودکان در مراکز آموزش پيش دبستاني به نسبت 9/ 16است.اين آموزش مبنايي است براي رشدو ارتقاء دانش،مهارت وقوه ابتكاركودك،ازميان انواع آموزشهاي پيش‌دبستاني،مهدكودك رايجتراست كه مدت يك تادوسال براي كودكان4تا6ساله بطول مي‌انجامد.كودكستان نيز براي بچه‌هاي 3ساله و كوچكتر است.

كودكستان و مهد كودك

كودكستان(KB) مؤسسه‌اي است براي رفاه اجتماعي كودكان و يكي از مدارس پيش‌دبستاني به حساب مي‌آيد. اساسي‌ترين اهداف اين گونه مؤسسات اين است كه فعاليتهاي آموزشي را فراهم ببينيد كه باعث رشد و توسعه جسم وذهن كودكان شود وهمچنين نيروي ابتكار، خلاقيت و تفكر آنان رانيزرشد دهد.مهد كودك(TPA) براي مراقبت از نوزاداني كه والدين آنها مشغول به كار هستند تدارك ديده شده است. در كشور اندونزي، سازمانهاي مربوطه همچون سازمان امور اجتماعي، سازمان فرهنگ و آموزش و انجمنها و مؤسسات خود اداره مي‌شوند. براساس قانون مصوبة دولت درباره آموزش پيش دبستاني، تنها كودكان زير سه سال مي‌توانند در كودكستانها و مهدكودكها پذيرفته شوند. با وجود اينكه اطلاعات متناوب دقيق و كاملي از تعداد كودكستانها و مهد كودكها در دسترس نيست، اما مي‌توان تعداد اين نوع مؤسسه، در كشور اندونزي را نسبتاً كم تخمين زد. از اطلاعات بدست آمده در سال 1997 اين طور برآورد مي‌شود كه از ميان كودكستانهاي موجود در استانها و شهرهاي بزرگ اندونزي تعداد 202 كودكستان با ظرفيت 6185 نفري، از سري مؤسسات خصوصي اداره مي‌شده‌اند و حدود 759 مهدكودك با ظرفيت 17048 نفري، كه در ادارات، بازارها و باغها قرار داشتند از طرف دولت حمايت مي‌شده است. تقريباً مي‌توان گفت كه تعداد كودكان 3 تا 5 سالي كه در برنامه‌هاي ECD از طريق KB(كودكستانها) و TPA(مهدكودكهايي)كه ازسوي سازمان امور اجتماعي وسازمان فرهنگ و آموزش(MOEC) اداره مي‌شوند، نسبتاً كم است. اين رقم درسال 1997 به 14/0 درصد در سطح مهدكودكها و 005/0 درصد درسطح كودكستانها مي‌رسد. اطلاعات جمع‌آوري شده كه ميزان شركت كنندگان را كه بر اساس جنسيت آنها تخمين زده، قابل دسترسي نيست. بر اساس اطلاعات بدست آمده در سالهاي 1997 و1998، اين‌طور به نظر مي‌رسد كه افزايشي بالغ بر19/10درصد در تعداد كودكستاتها وجود داشته‌است. بر طبق اطلاعات جمع‌آوري شده، هنوز همه استانها داراي كودكستان نمي‌باشند. از 27 استان، فقط 13 استان كودكستان دارند.

كودكستانها به‌ عنوان مدارس پيش‌دبستاني، از طريق كانان مدرسه‌اي به اجرا در مي‌آيند تا كمكي باشند براي رشد نگرش اساسي، شناخت، مهارت و خلاقيت كودكان در بيرون از محيط خانواده قبل از ورود به مقطع آموزش ابتدايي. كودكان شركت كننده در اين كودكستانها، كودكان 4 تا 6 سال مي‌باشند، چرا كه در اين مقطع آموزشي از كودكان شركت كننده، انتظار مي‌رود كه قادر به درك و جذب برنامه‌هاي ارائه شده در اين كودكستانها(TK) باشند. در كشور اندونزي اين نوع آموزش هنوز از جمعيت بالايي برخوردار نيست، بطوريكه، با وجود افزايشي كه در ميزان ناخالص پذيرش((GER)Gross Exrollment Rate) وجود داشته است، اما هنوز آن طور كه بايد و شايست نيست. در نواحي شهرنشين ميزان ناخالص پذيرش(GER) كودكان در كودكستانها بالغ بر 65/36 درصد در 1990 بوده است كه اين رقم تا 46/43 درصد در سال 1995 افزايش داشته است. اين كاهش 96/41 درصدي درسال 1996 رخ داد و پس از آن كاهش‌ها و افزايش‌هاي نامحسوس ديگر نيز وجود داشته،و بالاخره در سال 2000 ميزان ناخالص پذيرش(GER) را تا 30/42 درصد تخمين زده‌اند.در نواحي روستا نشين درصد شركت كنندگان كمتر از نواحي شهري است. و از لحاظ كاهش و افزايش، همان وضعيت كه در شهرها مي‌بينيم در مورد آنها نيز صادق است. با وجودي كمي شركت كنندگان، اما افزايشي را از 94/8 درصد تا 23/11 درصد مابين سالها 1990 تا 1995 داشته‌ايم. در طي يك دورة 10 ساله افزايش شمار كودكان دختر و پسر در كودكستانهاي خصوصي بيشتر از كودكستانها عمومي بوده است.در سال 1990 شمار دانش آموزان در كودكستانهاي خصوصي 42/16درصد بوده درحالي كه شمار دانش آموزان در كودكستانهاي عمومي فقط 07/0 درصد بوده است.هرسال اين درصد افزايش پيدا كرد تا اينكه درسال 1995درصد شركت كنندگان كودكستانهاي خصوصي به 13/20 ودرصد شركت كنندگان كودكستانهاي دولتي به 10/0 رسيد. شمار شركت كنندگان در مدارس خصوصي در سال 1996 كاهش 86/18 درصدي داشته و در سال 2000 افزايش 88/19 درصدي. درحالي كه كودكستانهاي دولتي تا سال 2000، با وجود نامحسوس بودن، دائماً افزايش داشته است به طوريكه اين درصد در سال 2000 تا 17/0 درصد تخمين زده شده است. شمار كودكان دختر و پسر در كودكستانهاي دولتي به نظر يكسان مي‌رسد، اما دركودكستانهاي خصوصي نه. در سال 1990 تفاوت مابين تعداد كودكان دختر و پسر نسبتاً زياد است بطوريكه 55/13 درصد كودك پسر و 51/19 درصد كودك دختر در اين كودكستانهاي خصوصي شركت داشته‌اند. اين رقم در سال 1995 تقريباً متعادل مي‌شود و اينطور تخمين زده مي‌شود كه در سال 2000 شمار كودكان دختر 46/20 درصد و كودكان سر 31/19 درصد خواهد بود(الحاق جدول 6 را ببينيد). علت اين شرايط و وضعيت اين است كه بيشتر كودكستانها نه از جانب دولت، كه از جانب بخش‌ها خصوصي اداره مي‌شوند؛ بطوريكه هنوز جامعة كم درآمدتر نتوانسته‌اند از اين برنامه استفاده كنند.هنوز اطلاعات دربارة درصد دانش آموزان سال اول ابتدايي، كه شانس حضور در برنامه ECD را دارند تهيه ديده نشده است. به هر حال، بر اساس بررسي تعداد كل دانش آموزان سال اول ابتدايي كه قبلاً در مدارس پيش دانشگاهي شركت داشته‌اند را مي‌توان تقريباً درصد دانش آموزان مقطع ابتدايي كه در مدارس پيش دبستاني شركت داشته‌اند بسيار كم بوده است، حدود 6/26 درصد در سال 1994 و در سالهاي 96/1995 حدود 11/27 درصد كه درسالهاي 97/1996 به 45/27 درصد افزايش يافت، اگر چه يك مدت بعد يعني در سالهاي 98/1997 به 26/23 درصد كاهش يافت.اين آمار نشان مي‌دهد كه كودكاني كه شانس ورود به مدارس پيش دبستاني را قبل از ورود به مقطع ابتدايي(SD) دارند كمتر از 30 درصد مي‌باشد. اين در حالي است كه بر اساس يافته‌هاي تحقيقي كه توسط دفتر توسعه و تحقيق فرهنگي و آموزش (The Office Of Educational and Culturch Research and Development)(Balitbang Dikbud) با همكاري مؤسسات مربوطة ديگر انجام گرفته، نشان مي‌دهد كه تفاوتي در توانايي دانش آموزان كه در كودكستانها شركت كرده‌اند و آنهايي كه شركت نداشته‌اند وجود دارد، مخصوصاً در توانايي زبان و مهارتهاي اجتماعي آنها

برنامه هاي آموزشي

ازجمله مهمترين برنامه هاي آموزشي مراکز آموزش پيش دبستاني اندونزي ميتوان از موارد ذيل نام برد:

پنكاسيلا

آموزش علوم اخلاقي و ديني

اصول و قوانين

مهارتهاي زباني

انگيزش هارموني

خلاقيت

مهارتهاي اجتماعي

مهارتهاي دستي

توانائيهاي بدني

بهداشت

اهداف آموزشي

هدف آموزش پيش‌دبستاني افزايش رشد جسمي و فكري محصلان درخارج از محيط خانواده و قبل از ورود به دبستان مي‌باشد.از جمله ديگر اهداف مقطع آموزش پيش دبستاني ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود :

تقويت رشد جسمي و ذهني كودكان خارج از محيط خانواده قبل از ورود به مدرسه ابتدايي و برنامه آموزشي خارج از مدرسه .

رشد گرايشات،دانش،مهارت و توانائيهاي اخلاق به منظور اينكه کودکان با محيط سريعتر و آسانتر وفق پيدا كرده و رشد و توسعه بيشتري بيابند .

معضلات آموزشي

اصليترين معضل پيش روي مراکز آموزش پيش دبستاني ،عدم توسعه مراقبتهاي كودكان طي سالهاي اولية زندگي است.درحاليكه تمام مردم درتلاش براي افزايش تحقق اين برنامه هستند، بحران اقتصادي موجود در كشور اندونزي تأثيري جدي درتحقق همه برنامه هاي آموزشي از جمله برنامة آموزشي متعلق به كودكان درسالهاي اوليه تولد آنها داشته است. جامعه مستقيماً تأثيرات اجتماعي آن را تجربه كرده است، مخصوصاً مراقبتهاي بهداشتي براي كودكان درسالهاي اولية تولد بسيار نا اميد كننده است. اين بحران باعث شده است كه مردم نتوانند ازغذاهاي مناسب و با كيفيت بالا استفاده  كنند، بخصوص مردم فقير چرا كه آنها قادر نيستند هم غذاهايي با كيفيت بالا بخرند و هم با كميت بالا. علاوه بر اين، كاهش بوجود آمده در خدمات بهداشتي نيز مسائل تغذيه أي و بهداشتي زيادي براي جامعه بخصوص براي كودكان و مادران باردار، به بار آورده است .

اگرچه ، اطلاعات خاصي در دسترس نيست ، با وجود اين اينطور تصور مي رود كه تا پايان سال 1998، 4 ميليون كودك زير 2سال از سوءتغذيه أي كه به خاطر بحران اقتصادي بوجود آمده بوده، رنج مي بردند. اگر به اين رقم كل، شمار ديگر نوزادان را نيز اضافه كنيم اين تعداد دو برابر خواهند شد . وضعيت موجود توسعه هوش كودكان علاوه بر كيفيتشان را به تأخير مي اندازدكه اين خود بيني از اثرات كمبود مراقبتهاي بهداشتي در طول دوران كودكي است كه بحران اقتصادي منجر به آن شده است.كودكان نمي توانند بطور مطلوب پيشرفت كنند چرا كه نيازهايشان درزماني كه در خانه از آنها مراقبت مي شود، تحقق نمي يابد.دركشوراندونزي،مهدكودكها و كودكستانهايي براي كودكان پيش دبستاني وجود دارد، اطلاعات جمع آوري شده اينطور نشان مي دهد كه درصد کودکاني كه تا به حال به تحصيل پرداخته اند نسبتاً كم بوده است.با وجود چنين وضعيت اقتصادي،نيازبه ارجحيت بيشتري نسبت به فرستادن کودکان به مهد كودكها و كودكستانها، دارد. علاوه بر اين، شهريه هاي مدارس و هزينه هاي ديگري كه براي كمك به مهد كودكها و كودكستانها بايد پرداخت بسيارگران است.بعلاوه،كيفيت مهد كودكها و كودكستانها هنوز پايين است، از جمله كيفيت معلمان ومراحل تدريس و يادگيري که همه اينها به خاطر فقدان حمايت مالي ايجاد شده است.

ازجمله ديگر معضلات ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود :

ميزان شركت دانش آموزان 2تا 4سال دركشور اندونزي تنها 2درصد است ؛كه خيلي كمتراز حد متعارف 41 درصدي كشورهاي عضو برنامه OECD (سازمان همكاري و توسعه اقتصادي) مي باشد.

وجود پراكندگي غير عادي مدارس هم از جنبه استاني و هم از جنبه شهري روستايي

عدم برخورداري اغلب مربيان پيش دبستاني ازحداقل توانايي لازم براي اين كار را ندارند، البته طي  چند سال گذشته،برنامة آموزش پيش دبستاني رشد منطقي داشته است،هم از لحاظ تعداد وهم از لحاظ كيفيت نوع برنامه.

اصلاحات آموزشي

دو نوع تلاش در جهت اصلاح و شناساندن آموزش پيش دبستاني به جامعه انجام گرفته است.

 اول ، تلاشهايي كه از طريق سازمانهاي غير دولتي انجام گرفته از جمله :

اتخاذ روشهاي جديد براي مراقبت هاي بهتر از كودكان درسالهاي اوليه تولد

ارائه خدمات بهتر به كودكان درسالهاي اوليه تولد توسط سازمانهاي غير دولتي به شرح ذيل :

تخصيص جيره غذايي به كودكان زير5سال

فراهم سازي محيط رقابتي براي کودکان سالم

ارائه خدمات بهتر به مادران و كودكان

 دوم تلاشهايي كه از طريق برنامه هاي آموزشي انجام گرفته شده است ، از جمله :

توسعه آموزش پيش دبستاني

اصلاح كيفيت معلمان پيش دبستاني

بررسي و تحقيق در مراحل خاصي از رشد كودكان در سالهاي اوليه تولد

از جمله ديگر اصلاحات اعمال گرديده ميتوان از موارد ذيل نام برد:

تاکيد بر اجراي طرح آموزشي ECD با تأكيد بر بهبود و ارتقاء امکانات آموزشي کودکان متعلق به خانواده هاي  بي بضاعت

رسيدگي مستقيم به كودكان به واسطه مؤسسات مراقبتي كودكان

افزايش مشاركت جامعه در برنامه هاي آموزشي

افزايش آگاهي جامعه از اهميت برنامه هاي آموزشي

توسعه شبكة اجراي برنامه هاي پيشرفت كودكان

بهبود تغذيه كودكان به واسطه وضعيت اقتصادي خانواده هايي كه اين روزها به سبب وجود بحران اقتصادي رچار ركود شده اند .

علاوه بر اين، برنامه هاي چندي به منظور رسيدگي به كودكان از طريق پايگاههاي دولتي و غيره دولتي و مؤسسات بين المللي به اجرا در آمده است كه از جمله مهمترين اين قبيل برنامه ها ميتوان از موارد ذيل نام برد :

تدارك غذاي اضافي براي كودكان مناطق فقيرنشين (IDT) به منظور بهبود وضع تغذيه كودكان و افزايش آگاهي والدين و جامعه

گفتنيست که مجري اصلي برنامه هاي مذکور،پايگاه YKAI (Yayasan Kesejahteruan Anak Indonesia) مي باشد.

ايجاد رقابت در زمينة رفاه كودكان اندونزيايي طي سال 1998

لازم به ذکر است که در چنين برنامه هايي بالغ بر144161نوزاد شركت داشته اند.هدف اين برنامه افزايش آگاهي جامعه از استقلال پايگاه YKAL در توسعه و راهبري كودكان است.

اصلاح خدمات بهداشتي ويزه مادران و كودكان

از طريق حمايت مالي از جانب دولت ژاپن ، پروژه اي درجهت بهبود خدمات بهداشتي مادران و كودكان درسولاوسي شمالي  (North  Sulawesi)دردست اجراست.هدف اين برنامه اصلاح كيفيت منابع انساني در مناطق روستايي است .

اصلاح كيفيت تغذيه كودكان

از طريق برنامة شبكة ايمني جامعه (JPS) ، به خاطر سلامت 243000 نوزاد كودك در استان جاواي شرقي (East Java) ، كيفيت غذايي و بهداشت بهبود خواهد يافت و در حدود 14000 نوزاد را به عنوان نوزاداني كه از سوء تغذيه رنج مي برند طبقه بندي كرده اند.

اجراي فعاليتهايي چند در زمينة آموزش حمايت از بهداشت و تغذيه

احداث كودكستانها و مراکز مراقبتي کودکان در کليه استانهاي کشور

طي سالهاي1993تا1998،كشوراندونزي،كودكستانهايي درسراسر استانهاي كشوراحداث كرده است.علاوه براين کليه كودكستانهاي دولتي احداث شده ازامكانات لازم و حمايت مالي برخوردارند.

بهبود كيفي مربيان مراکز پيش دبستاني و كودكستانها

در سال 1994، برنامه اي به نام ارائه مدرك ديپلم ( Diploma 2 ) به معلمان كودكستانها در 3 مؤسسه تربيت معلم (IKIP) به مورد اجرا درآمد. اين برنامه همچنين در دانشگاههاي آزاد نيز به اجرا در آمد تا از اين طريق فرصتي به معلمان كودكستانها داده شود تا حرفة معلمي خود را ارتقاء دادند.

اعمال تلاشهايي درجهت اصلاح كودكستانها و مهدكودكها از طريق تحقيقات و بررسي جامع و سراسري تعيين توانايي كودكان 0 تا 6 سال واجراي روشهاي آموزشي جايگزين براي تربيت آنان به واسطه انجام فعاليتهاي تحقيقي عمده چنين تحقيقاتي از سوي تحصيل كرده ها انجام مي گيردتا دولت اندونزي را در تدارك  برنامة آموزشي براي مهد كودكها ياري كنند. بانك جهاني از اين تحقيقات حمايت مالي ميكند تا تحقيقاتي را در زمينة سياست توسعه اساسي و برنامة مشاوره اي كودكان كم سن و سال انجام گيرد تا از اين طريق بتوانند موارد زير را مورد مطالعه و بررسي بيشتري قرار دهند:

توسعه وضعيت كودكان كم سن و سال(0 تا 6 سال)

تبيين قوانين گوناگون مربوط به راهبري و آموزش كودكان كم سن و سال

طراحي و اجراي برنامه هاي آموزشي گوناگون ، مربوط به تغذيه ، بهداشت و آموزش كودكان .

مقایسه ساختارواهداف آموزشی درچندکشور مختلف :

هلند :

ساختارآموزشی

حضور دردوره آموزشی پیش دبستانی برای کودکان اختیاری بوده واین دوره مختص کودکان سنین

( 6-5/2) ساله می باشد این دوره آموزشی کاملاً رایگان بوده ونرخ شرکت کودک سه ساله 92% وکودکان چهارساله 97% وکودکان پنج سال وبالا 100% درصد است همانگونه که ازنام این دوره پیداست دوره آمادگی برای آموزش ابتدایی به شمارمی رود .

اهداف آموزشی

ازجمله اهداف کلی آموزش پیش دبستانی میتوان به مواردذیل اشاره نمود :

- پرورش خلاقیتهای ذهنی وتعادل فیزیکی کودکان

- پرورش مهارتهای فکری کودکان

- پرورش مهارتهای ارتباطی وگفتاری کودکان

- پرورش استقلال وخلاقیت کودکان

درایالت فلاندر مدارس پیش دبستانی استثنایی ویژه کودکان عقب مانده ذهنی وجسمی نیز وجوددارد مدارس پیش دبستانی مختلط بده ودربیشتر موارد به یک مدرسه ابتدایی چسبیده هستند دربیشتر مدارس پیش دبستانی براساس اندازه مدرسه ، کودکان درسه گروه سنی طبقه بندی می شوند وهرگروه به دست یک مربی سپرده میشود سال تحصیلی مدارس پیش دبستانی مانند مدارس ابتدایی است .دراین قبیل مدارس ارزیابی عمدتاً براساس مشاهدات مربی صورت می پذیرد وکودکان بطور خودکار به کلاس بالاتر ارتقا می یابند مراکز مشاوره همگام بایک نیم آموزشی میزان پیشرفت کودکان راموردبررسی قرارمی دهند .

آلمان  

ساختارآموزشی

دربخش آلمانی زبان بلژیک آموزش پیش دبستانی یا کودکستان یک بخش ثابت ازنظام آموزشی می باشد . این دوره آموزشی کاملاً اختیاری وبدون هزینه بوده ومختص بچه های سنین 6-2،5 سال می باشد دربرخی ازموارداستثنایی برای کودکان بیشتر از 7 ساله می باشد کودکان 3 ساله به بالا بیشترین حضور در این دوره رابه خود اختصاص داده اند که این میزان به 95% بالغ می گردد.

آموزش پیش دبستانی داراری یک عملکرد اجتماعی ویژه بوده وبرای ورود به آموزش ابتدایی یک دوره آمادگی می شود .

اهداف آموزشی

اهداف کلی آموزش پیش دبستانی درمواردزیر نهفته است :

- رشد عقلانی وفیزیک وروانی

- توسعه مهارتهای ذهنی

-گسترش برقرار ارتباط بادیگرکودکان

- گسترش استقلال کودکان

- رشد خلاقیت کودکان

آموزش پیش دبستانی درکودکستانها ارائه شده ومعمولاً این قبیل مراکزآموزشی به مدارس ابتدایی چسبیده هستند همچنین خاطر نشان می شود که درهر سه شبکه آموزشی سابق الذکر ، کودکستانها حضوری فعال دارند .دربیشتر مواقع کودکستانها بنابه اندازه آنها وسن کودکان ، کلاس بندی ویا گروه بندی شده ولی دربرخی ازمناطق روستایی که مدارس کوچک به اندازه کافی شاگردی برای گروه بندی دراختیارندارند ، کودکان سنین مختلف رابه شکل یک خانواده کلاس بندی می کنند دراین قبیل کلاسها بیست کودک مشغول فراگیری می شوند .کودکان درکودکستانها تحت نظارت مربیان کودک قرارمی گیرند هرمربی مهدکودک عهده دار کلاس ازکودکان شده ولی در برخی مواقع بنا به مقررات داخلی مهد کودک مربیان کلاسهای مختلف بایکدیگر همکاری می نمایند .جدول زمانی کودکستانها تغییر پذیر بوده وهیچگونه آموزش رسمی به کودکان داده نمی شود البته کودکان دراین قبیل مراکز به انجام  فعالیتهای متنوع نظیر فعالیتهای هنری ، ذهنی ، زبانی ، موسیقیایی وعلمی واردار می شوند  . اما به آنان درس رسمی داده نمی شود همچنین دراین سطح هیچ گونه ارزیابی تحصیلی ویا امتحان کتبی ازکودکان بعمل نمی آید وارزیابی عمدتاً به اساس مشاهدات مربیان مهد ازعملکرد رفتاری کودکان صورت می پذیرد . دراین دوره کودکان بدون هیچ گونه محدودیتی به کلاس بالاتر ارتقا  می یابند .

مراکز pms  همراه باتیم آموزشی مهدکودک میزان درجه بلوغ ورشد فکری وجسمی کودک راارزیابی قرارمی دهند کودکان چهارروزونیم درهفته به مهدکودک رفته ودرسال اول کودکستان ، چنانچه والدین آنها مایل باشند، می توانند درشیفت صبحگاهی به مهدکودک بروند طول دوره تحصیلی کودکستان همانند دوره تحصیلات پایه می باشد که درآن دو ماه تعطیلات تابستانی ودوهفته تعطیلات عید کریسمس وجوددارد.

4-اتریش

ساختار آموزشي

مهد كودكها سبك سنتي از آموزش پيش دبستاني براي كودكان 3 تا 6 سال در اطريش مي‌باشند. با اين وجود، اين مهد كودكها شكلي جدا از نظام آموزشي نمي باشند. مهد كودك‌ها اختياري مي باشند و كودكان در وهلة اول با والدينشان حضور مي يابند. در سالهاي 92/ 1991، 6/85 در صد كل كودكان در اطريش از سن 5 تا 6 سالگي در مهد كودكها حضور يافتند (در سال‌هاي 61/1960 اين رقم تنها معادل 5/23 در صد بود)، اختلافات منطقه اي چشمگير در ميزان ايجاد مهد كودك وجود دارند. هر كسي كه تمايل و درخواست ايجاد مهد كودك مي نمايد مجبور به رعايت تعدادي از شروطي است مبني بر اينكه قيمومت مهد كودك آموزشي رعايت گردد. مهد كودك هاي دولتي ( توسط دولت، ايالتها يا شهرداريها تأسيس يافته اند ) و مهد كودك هاي خصوصي وجود دارند. بعضي از مهد كودك هاي خصوصي توسط مربيان و والدين بعنوان گروه هاي مستقل اداره و كنترل مي شوند. اكثر مهد كودكها توسط شهرداريها ( تقريباً 75 درصد) تأسيس يافته‌اند. هزينه هاي اجرائي و كارمندان عموماً توسط بخش اداره كنندگان تأمين و تقبل مي گردد. سهمي كه توسط ايالتها جهت هزينة استقرار و عملكرد يك مهد كودك پرداخت مي شود بطور چشمگيري متغير مي باشد ؛ اين امر بويژه در مهد كودك هاي خصوصي صدق مي نمايد

          : اهداف آموزشي

اهداف مهد كودك ها به خصوص روي نكات زير متمركز شده اند

• حمايت و تكميل تعليم و تربيت خانوادگي (تاكيد بر همراهي و همكاري باوالدين تربيتي كودكان است)

• ارائه خدمات تكامل فردي توسط تدابير مناسب در گروه هاي هم سن و سال

• ارتباطات آموزش اساسي مذهبي و آداب و رسوم

• آماده كردن براي ورود به مدرسه تحت همراهي والدين و مدرسه

برخي از ايالت ها تاكيد دارند كه اين اهداف بر طبق شيوه هاي مطمئن آموزشي – تربيتي ويژه كودكان و بدور از برگزاري كلاس ها به شيوة مدارس قابل دستيابي اند.مهد كودك هاي آموزشي كودكان استثنايي در كنار مد نظر قرار دادن اهداف كلي فوق، تكية خاصي بر روي نگهداري و مراقبت از بچه هاي داراي نياز هاي خاصي(اختلال عقب ماندگي، معلول جسمي، اختلال توانايي جزئي) با كمك شيوه هاي موفق ، علمي و درماني – تربيتي دارند

آموزش پيش دبستاني

برنامه هاي مراقبتي كودكان

دركشور ليبي مراقبت‌هاي اولية از كودكان در برگيرنده فعاليت‌هاي سازماندهي شده مي‌باشد. هدف از احراي مراقبت‌هاي اوليه توجه به نيازها و علايق اوليه كودكان به فرآيند يادگيري از دوران تولد تا  رده سني6 سال مي باشد. در اين راستا دولت ليبي با همكاري مؤسسات آموزشي، بهداشتي، تغذيه و رفاه اجتماعي مبادرت به اجراي طرحهاي مراقبتي و آموزشي ويژة كودكان نموده است، تا از اين‌ طريق علاوه برآورد نيازهاي آموزشي و بهداشتي كودكان پيش‌دبستاني،خانواده‌هاي كم‌ درآمد و كودكان استثنايي را نيز تحت پوشش قرار دهد. گفتني است كه سياست مذكور مختص كشور ليبي نبوده و سايركشورها نيز با توجه به نظام اجتماعي‌، اقتصادي‌، سياسي و فرهنگي خود به اجراي آن مبادرت مي‌نمايند. دركشور ليبي بخش خصوصي در راستاي اجراي برخي از طرح‌هاي آموزشي ويژة كودكان از طريق سيستم آموزش آزاد با بخش دولتي همكاري مي‌نمايد.  

از جمله مهمترين مؤسسات ارائه كننده خدمات مراقبتي كودكان مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

مراكز پيش دبستاني عمومي

مراكز مذكور بخشي از نظام آموزشي كشور محسوب مي گردند. مراكز پيش دبستاني به ارائه آموزش‌هاي متنوع اجتماعي‌، ورزشي و فكري به كودكان پيش از ورود به مقطع ابتدايي مبادرت مي‌نمايند. به‌عبارت ديگر اين قبيل مراكز به آماده سازي كودكان جهت به مراكز آموزش ابتدايي مي‌پردازند. لازم به ذكر است كه روند انجام چنين آموزشي با استفاده از كليه ابزار آموزشي و همكاري نزديك خانواده‌هاي كودكان انجام پذير است.

 از جمله مهمترين اهداف تشكيل دوره هاي آموزش پيش دبستاني مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-فراهم سازي محيطي آرام و مطمئن جهت رشد شخصيتي كودكان و ايجاد شرايط لازم و مناسب جهت رشد و توسعه خلاقيت، استقلال و استعدادهاي كودكان بر اساس خود واقعي آنان به نحويكه به راحتي با همسالان خود ارتباط برقرار نموده و در فعاليتهاي اجتماعي مشاركت نمايند.

2-جهت دهي به رفتارهاي خاص كودكان در راستاي رفتارهاي معقول و عامه پسند

3- آموزش عادات خوب به كودكان و تلاش جهت نهادينه نمودن چنين عاداتي به واسطه تشويق مثبت

4-تحريك و ترغيب حس كنجكاوي كودكان به منظور كشف پديده‌هاي اجتماعي و طبيعي مطابق با سطح هوش و استعداد آنان

5-تحريك و تقويت هوش و استعداد كودكان و توسعة توانايي‌هاي يادگيري در آنان

6- تقويت زبان آموزشي كودكان درجهت تسهيل برقراري ارتباط وي با ديگران و تشويق آنان به استفاده از گفتارهاي پسنديده و حس زيبايي دوستي

7- ارتقاء و رشد سطوح رفتاري‌، زباني و اجتماعي كودكان در جهت آماده سازي آنان براي ورود به مقطع آموزش ابتدايي

8- ارائه آموزشهاي مذهبي در جهت رشد معنوي و مذهبي كودكان

علاوه بر اين مراكز آموزش پيش دبستاني به تشويق و ترغيب كودكان به انجام فعاليت‌هاي متنوعي اعم از بدني، فكري‌، عقلاني‌، اجتماعي‌، عاطفي و آموزشي مبادرت مي نمايد.

گفتني است كه يك چنين فعاليت‌هايي با توجه خاص بر جنبه‌هاي معنوي‌، ديني‌، اخلاقي‌، حس زيبايي دوستي‌، ذوق هنري‌، علائق دنيوي و هماهنگي با محيط زيست صورت مي‌پذيرد.

طول دوره‌هاي آموزشي پيش دبستاني مشتمل بر2 سال آموزشي بوده و كودكاني كه در پايان سال تحصيلي به سن4سالگي رسيده باشند از مجوز ورود به اين كلاس‌ها برخوردار مي گردند.

تعداد كلاس‌ها و مربيان  مراكز آموزش پيش دبستاني مستقر در مناطق مختلف كشور

لازم به يادآوري است كه تلاش‌هاي دولت ليبي در راستاي مراقبت و ارائة خدمات آموزشي و بهداشتي به كودكان تنها به كلاس‌هاي پيش دبستاني محدود نگرديده بلكه كليه بخش‌هاي دولتي و غيردولتي نيز اقدام به تأسيس مراكز مراقبتي ويژة كودكان نموده است.

نرخ ثبت نام كنندگان مراكز آموزش پيش دبستاني در فواصل سالهاي(2000-1990)

علاوه براين حضور زنان در بخش‌هاي توليدي منجر به‌ ايجاد نوع ويژه‌اي در ساختار مراكز مراقبتي كودكان گرديده كه در آن زنان مسئوليت مراقبت از كودكان را برعهده دارند.

 

 

 

 

 

 

نقش مهدکودک درشکل گیری شخصیت کودک

 

 

 

 

نقش مهدکودک درشکل گیری شخصیت کودکان

برای تحلبل نقش مهدکودک دررشد اجتماعی وذهنی کودکان باید چندمطلب رامدنظر داشته باشیم

دوسال اول زندگی کودک دوران کسب اعتماد درمقابل بی اعتمادی  است یعنی کودک درطی دوسال اول زندگی دوران اعتماددرمقابل بی اعتمادی است کودک باتوجه به محیط خانواده ومحبتی که ازاطرافیان وبالاخص مادرمی بیند یادمی گیرد که به دنیا وبه دیگران اعتمادکند یانه ویابه عبارتی خانواده رامحیطی امنی برای  خودبداندیاخیر؟ پس کودک درطی این سنین احتیاج به مراقبی دارد که درصددرفع نیازهای طبیعی اوباشد .

موضوع دیگر اضطراب جدایی است که درتمام کودکان بین 67 ماهگی شروع شده اوج آن در1518 ماهگی است واگرباین اضطراب درست برخوردشود در2 سالگی روبه کاهش می گذارد منظوراز اضطراب جدایی این است که کودک درطی این سنین دوست دارد پیش  والدیه وبالاخص مادرخودبماند واگر مادر برای مدتی اوراترک کندیاحتی طردکند این اشطراب درکودک شدید می شود .

آشنایی کودک باکودکستان

کودک از3 سالگی آماده ورود به مهدکودک می شود امادراین بین نگرانی والدین ووابستگی کودک مشکلاتی پدید می آورند . به عبارتی ازیک طرف والدین هنوز مطمئن نیستند کودکشان آمادگی لازم رادارد  وازطرفی دیگر کودک هنوز خودراوابسته حس می کند وممکن است نخواهدازخانواده جداشود البته این امر برای همه بچه ها یکسان نیست وبعضی به راحتی محیط مهدرامی پذیرند وبه آن دلبستگی پیدامی کنند .اما درمورد کودکان وابسته کارشناسان توصیه می کنند والدین برای حل این مشکل باید قاطعیت داشته باشند اول فکر کنند چه چیزی به صلاح فرزندشان است بعدتصمیم بکیرند ودراین مورد نباید والدین احساساتی شوند باید بتوانند گریه های کودک خود راموقع ورود به مهد تحمل کنند مانند زمانی که گریه های کودک راموقع واکسن زدن تماشا کنند .چراکه به گفته محققین واقعاً مهدکودک مانند واکسن عمل می کند ومی تواند فرزند مارازآسیب های بسیاری واکسینه کند درمورد بچه های وابسته برخی ازکارشناسان معتقدند بهتراست ورودآنهارابه مهدکودک جلوتربیندازیم تابستان زمان مناسبی است چراکه کلاس پیش دبستانی تعطیل است ومهدکودک خلوت تراست ومربیها می توانند برای هرکودک زمان بیشتری راصرف کنند تاکم کم به محیط آنجا خوبگیرد ازطرفی بچه ها می توانند ازبرنامه های تفریحی لذت بیشتری ببرند.

اهمیت مهدکودک 

یافته های علمی درزمینه های مختلف نشان می دهد که پشتیبانی ازرشد وتکامل اولیه کودک نه تنها نتایج سرشمار فوری برای کودک ووالدینش دربردارد .

بلکه دربلند مدت موجب توانایی برای ایفای نقش درجامعه نیز می شود .

درچهاردیواری مهدکودک چه می گذرد؟

متأسفانه دراغلب مهدها تعدادمربی بابچه ها هماهنگ نیست ومطابق اصول روانشناسی با کودکان برخورد نمی شود این مسئله موجب شده است دربعضی ازمهدها به دلیل کمبود مربی یا کمی امکانات وفضای آموزشی بچه ها را ساعت هاپای تلویزیون بنشانند وبانمایش فیلم های کارتنی سرگرم کنند درحالی که طبق اصول روان شناسی تماشای تلویزیون مناسب کودکان زیرسن دبستان نیست وخلاقیت آنان راتحت تأثیر قرارمی دهد .

خانم خانه داری که ازمهدرفتن فرزنددوساله اش خاطره تلخی دارد دراین باره می گوید :

فرزند خردسالم روحیه اجتماعی وشلوغی داشت امابرخورد نادرست مربی درمقابل شیطنت های اوموجب شده که دیگر پا به مهدکودک نگذارد .پسرم بااینکه درآن سن ها قادر به اداکردن کلمات نبود باحرکت ابرو پیشانی وجملات نیم بند مدام حرف های مربی اش که اورابااخم ودعواامر به نشستن می کرد به ما می فهماند وقتی موضوع رابامربی درمیان گذاشتم اوبه جای اینکه  دررفتارخودتغییر بدهد بالحنی عصبی فرزندم رابه داشتن اختلالات روانی متهم کرد ومراباچشمانی اشکبار راهی خانه کرد این مسئله انگیزه ای شد که به چندروانشناس ومتخصص تربیتی مراجعه کنم آنها نه تنها اختلال روانی فرزندم را تأیید نکردند بلکه باانجام تست های مخصوصی اعلام کردند فرزندم بسیار باهوش نیزهست حالاپسرم پنج ساله است اما هنوز باشنیدن  نام مهداحساس بدی پیدامی کند انگارخاطره آن روزها درذهنش حک شده است .

این مورد یکی ازچالشهای  فراوانی است که درمهدهای کودک نگرانی های زیادی رابوجودآورده که مستلزم نگاه عمیق تر به جایگاه مهدکودک ها درجامعه است اماروی دیگرسکه آن است که نسل دوم انقلاب باعصررسانه های گروهی نظیر تلویزیون واینترنت وبمباران اطلاعاتی همراه است این نسل نیازهای روزمره خودرا باسایر سریع کودکان دنیا برابرمی خواهد روش زندگی وآموزش سایر سریع کودکان دنیا رامی بیند وخودراباآنها مقایسه می کند اینجاست که مسئولان بایدانگیزه های لازم رادرایجاد مراکز آموزشی پیش دبستانی دربین فارغ التحصیلان رشته های مربوط ایجادوامکانات لازم رابه آنان واگذار نمایند . به اعتقاد متخصصان تعلیم وتربیت درجهان امروز مهدکودک ها صرفامحل نگهداری  خردسال کمتراز شش سال نیستند بلکه این مراکز مهم پرورشی وتربیتی می توانند نق شمهمی درنظام آموزشی وتریبت کشور ایفا نمایند .

به این ترتیب مهدکودک ها می توانند نسلی سازننده ومتعالی بپرورانند .ازاینروست که صاحبنظران تعلیم وتربیت تشکیل سازمان مستقلی باعنوان سازمان آموزش قبل ازدبستان راضروری می دانند.

فلسفه به صورت رسمی درسطح دانشگاه واردبرنامه آموزشی می شود اغلب دردوره های ویژه ادبیات برای دانش آموزان پیش دانشگاهی وتعدادبسیاری ازدبیرستانها تاحدی به مقدمه فلسفی می پردازد واین امر بدین نکته اشاره می کند که دبیرستانها تاحدی به مقدمه فلسفه می پردازد این امربدین نکته اشاره می کند که افکار مهم فلسفی برای  کسانی که دردوره نوجوانی بسر می برند درنظر گرفته نشده است .دودلیل برای پذیرش این دیدگاه مطرح می شود :اول : تفکرفلسفی نیازمندیک سطح پیشرفت شناخت است .که ممکن است هرکس اعتقادداشته باشد این امر فراتر ازدستیابی نوجوان است .

دوم : برنامه آموزشی بدون وجودفلسفه به قدرکافی فشرده است معرفی موضوعی مثل فلسفه نه تنها حواس دانش آموزان راازآنچه بایدیادبگیرند پرت نخواهدکرد بلکه باعث ترغیب آنها می شود تا به جای اینکه صرفاض یادگیرنده باشند نسبت به مسائل حساس باشند   

نقش مهدکودک دررشد اجتماعی کودکان :

مادرهرسنی می توانیم باگروه های سنی دیگر ارتباط داشته باشیم اماارتباط باهمسالان لازم است به همین دلیل بایدفرصتی رابرای کودکان فراهم کرد که دراین سن باهمسالان خودرابطه داشته باشند ، بازی کنند ورفتارشایسته سن خودراداشته باشند اگر ماتوان ارتباط بامردم راداشته باشیم درکسب توفیقات نیز پیشرفت خواهیم کرد .

چنانکه شماهرروزه می بینید همسران درارتباط باخانواده های طرفین دچار اختلال رابطه اند .برای جلوگیری ازچنین نقصی درزندگی آینده کودکان باید ازابتدا آن ها رابه محیط هایی برد که بتوانند باگروه های سنی مختلف رابطه داشته باشند .

کودکان درمهد کودک بازی می کنند اجتماعی می شوند وراحت هستند .درکنارشادوبازی کمی مارافراموش می کنند که بسیارخوب است . شاید شما این مشکل راداشته باشید که فرزندتان خیلی سخت به مهد می رود ودرآن جا به شدت گریه می کند ویا اینکه معتقدباشید که چه ها درمهد زیادبیمار می شوند . این بی قراری ها مخصوص کودکان وابسته است .

این کودکان وابسته درآینده ازمدرسه  نیز می گریزند وچه بهتر که دراین سن مشکل وابستگی پیش ازاندازه آن هارابرطرف نمائیم ودرآخر توصیه هایی داریم که چگونه بچه های رابه مهد علاقه مند کنیم.برای بیمارشدن فرزندتان نگران نباشید : اصولاً دستگاه ایمنی بدن باید تمرین کند .اگر این دستگاه بی تمرین باشد باکوچکترین میکروب بیمارخواهدشد . فرزندان مااگر به درمهدبه بیماریهای معمولی مبتلا نشوند درسنین مدرسه مبتلا خواهندشد .گروهی ازبیماریها وجوددارند که بهتراست کودک درزمان خودد به آنها دچارشود . بعنوان مثال بسیاری ازبیماریها ی ویروسی  مثل آبله مرغان وسرخچه درزمان کودکی باشدت کمتری فرد رامبتلا می کنند .

نقش مهدکودک دراحیای ارزش های فرهنگی :

مراکز پیش دبستانی درعین حال هرکدام ویژگیهای خاص خودرادارند که باعث تمایز آنهاازهمدیگر می شود .امادریک کلیت باهم مشترکند ومحیطی تربیتی قابل پرورشی وآموزشی برای کودک بشمار می آیند .

1- داستان گویی وآموزش

آنچه که دربررسی تاریخ فرهنگی هرملتی به چشم می خورد فرهنگ عامه یک ملت درقالب داستان است .این داستانها نیز همانند سایرپدیده ها فولکلوریک ساخته افرادآن ملت اند که ممکن است ریشه در واقعیت یاافسانه داشته باشد .

داستان پردازی وقصه گویی بهترین وسیله ای است که می توان برای آموزش واصول اخلاقی واجتماعی وفرهنگی به کودک بکارگرفت .کودکان ازیک سو نیازدارند که باالگوهای مطلوب آشنا شوند تابتوانند آنهارادررفتارهای خودمنعکس سازند وخصوصیات آن الگو راباشخصیت خودهمراه سازند وازسوی دیگر جاذبه وکشش زیادی نسبت به داستان درکودکان وجوددارد که ازاین طریق  می توان مضامینی خوب وموثر رادرقالب آن به کودک ارائه داد .

مضامینی همچون احترام به بزرگترها ، شجاعت ، وطن پرستی ، انصاف ، مهربانی باهمنوع ، کمک به همنوع ، کمک به نیازمندان ، صرفه جویی ، ساده زیستن ، عدالت اجتماعی و...

کودک باذهن وفکرگسترده ای که دارد این مضامین راازلابه لای حوادث والفاظ می یابد وبابینش فیلسوفانه خودکیفیت ومضامین رااستدلال کرده وبتدریج دررفتارخودوارد می کند .

ایجادروحیه سنت دوستی درکودک ازنتایج بسیارمهم داستا پردازی است که اورابه فرهنگ خودی پایبند می کند .کودک ازاین طریق بامحدوده فرهنگ بومی آشنا ودرحفظ ملیت خود سعی خواهدنمود وبه خصلت های برجسته نظیرعدالت جویی ، ارزش های حاکم برجامعه ، دشمن متجاوز به سرزمین مادرش آشنا ودرحفظ هویت ملی ودین خود می کوشد زیراهمین ویژگیهای برجسته می تواند عامل پیوند اووحدت اجتماعی محسوب شود .

2- لالایی

لالایی یکی ازجلوه های یک فرهنگ بومی وغنی است که دردل مادربانوزادش تعریف  می شود .لالایی ازنظر فرهنگ عامه احساسات مادرنسبت به فرزندش است که شامل مضامینی ازقبیل توصیف زیبایی کودک ، زیبایی طبیعت وابراز احساس مادربه بستگان وامثالهم می باشد .ازآنجایی که نوزادان وکودکان نوپا در مهدکودکها غالباً ممکن است ازصبح تاعصرازوجودمادر بالاجبارمحروم باشند ، بخش یک لالایی باصدای زیبا ودل انگیز درزمان خواب تأثیرشگرفی رادرتکوین شخصیت فردی او می گذارد .

3- آموزش ازطریق وسایل ارتباط جمعی

استفاده ازکتابها ونشریات خاص کودکان باتصاویر آرایی مناسب ومنطبق بافرهنگ جامعه اسلامی وبابکارگرفتن لغات ساده فارسی روان .

بادراختیار گذاشتن کتابهای مناسب باسن کودکان وفرهنگ جامعه ونیاز اوباجلب توجه آنها به تصاویر کتاب فاصله میان قدرت خواندن وقدرت درک راپر کرده وفرهنگ کتابخوانی ازهمان سالهای اولیه درکودک پرورش داده می شود .ازپدربزرگ ها ومادربزرگهانیز بعنوان نمونه کامل ازافرادی که جامعه ازجنبه فرهنگی وتجربه ازقالب داستان بعنوان یکی ازروشهای انتقال تجارب خودو نیز واقعیت های اجتماعی ، مذهبی و.. استفاده نمود .وضمن دعوت ازاین عزیزان به مهد کودک باگویش محلی که نقال ادبیات شفاهی نیز هستند فرهنگ محلی وسنت قصه گویی رااحیا نگه داشت .

انتظارات والدین از مهدکودک

معمولاً والدین ازمهدکودک اجتماعی شدن کودکان راانتظار دارند چراکه آن ها درخانه اجتماعی نمی شوند وچیزی یادنمی گیرند .انتظاردیگرآموختن تکلیف است .

والدین دوست دارند که مشکل اضطراب جدایی کودکانشان حل شود .بسیاری ازما اضطراب جدایی داریم که سبب آن نداشتن شیوه درست برای جداکردن فرزندازمادراست .اگر شما کم کم فرزند راازخودتان جداکنید بتدریج  ازشدت اضطراب جدایی کاسته خواهدشد .

مسأله مهم دیگر استقلال است وهمه ماعلاقه ند هستیم که وقتی فرزندمان به منزل باز می گردد بتواند خودش غذابخورد ، لباس رابپوشاند ویااین که درآورد .معمولاً کودکان باید طی یک تاسه سالگی  بتوانند به این مهارت ها دست یابند ومهدکودک فرصت خوبی رابرای استقلال کودکان فراهم می آورد .

انتظار دیگر والدین ازگذراندن دوره مهدکودک فراگرفتن تقسیم آزادی ها وحقوق بادیگرهم نوعان است .بسیاری ازماتنها به خود می اندیشیم .درمهدکودک آزادی ها به حقوق اجتماعی تقسیم می شوند . کودک باید حقوق خود ودیگران ومزایا وگرفتاری های مشترک زندگی جمعی رادرک کند .درخانه کودک به ادراک تقسیم امتیازات ومسوولیت  جامعه نمی رسد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ویژگی کودکان 6-3 ساله

 

 

 

 

ويژگي كودكان 3 ساله از نظر جسمي ، عاطفي ، اجتماعي ، هوشي و ذهني

جسمي : در سه سالگي شكل گرفتن عادت فرصتهايي را به كودك بدهيد تا كارهايي را كه صرفاً بادست انجام مي شود ياد بگيرد و ضمن آن غذا خوردن جمعي را درگروه هاي كوچك فراگيرد.

عاطفي: به موقع از كودكان تعريف و تمجيد كنيد. رضايت خاطر خود را از كار آنان نشان دهيد. عصبانيت كودك را درك كنيد. موجبات ترس اگر وجود دارد از بين ببريد.

اجتماعي: ميل به اجتماعي بودن در او پرورش دهيد. تمايلات طبيعي كودك در مورد خانواده اش تأييد كنيد به او كمك كنيد. در چيزهايي كه مطعلق به همه است سهيم باشند.

هوشي و ذهني: براي توسعه تخيل كودك فرصت هايي را فراهم كنيد. حل مسائل ساده را به او واگذاريد. داستانهايي را كه امكان مي دهد. ضمن آن موضوعات همزمان رابه هم مربوط نماييد برايش بخوانيد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ويژگي كودكان 4 ساله از نظر جسمي ، عاطفي ، اجتماعي ، هوشي و ذهني

جسمي: در 4 سالگي براي آنان فعاليت هايي را در نظر بگيريد كه جنبه كار و بازي را داشته باشد و به هم آهنگي بيشتر عضلات آنان كمك كند.

عاطفي: ايجاد محيطي كه در آن كودك نسبت به بيان هيجاناتش احساس آزادي كند.

اجتماعي: به او فرصت دهيد با دوستاني كه خود انتخاب مي كند كار و بازي كند. فعاليت هايي را كه موجب پرورش علاقه ي كودك به كار و بازي جمعي در گروه  هاي كوچك است ايجاد كنيد.

هوشي و ذهني: علت و معلول در مقررات ساده و حوادث طبيعي به او بفهمانيد از علاقه ي كودك به مردم و كارهايشان ضمن بحث استفاده كنيد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ويژگي كودكان 5 ساله از نظر جسمي ، عاطفي ، اجتماعي ، هوشي و ذهني

جسمي: در 5 سالگي در نظر گرفتن يك برنامه معين بهداشتي استفاده از وسايل بزرگ ترها بدون اينكه براي او خطري داشته باشد، گذاشتن كاغذ بزرگ و مداد رنگي در اختيار او به طوري كه عظلات بتواند فعاليت بيشتري (حركات بيشتري) داشته باشد.

عاطفي: او را آزاد بگذاريد از يك بازي به بازي ديگر بپردازد. غصه هايي كه با زندگي روزانه او ارتباط دارد برايش بگوييد. از شعر و موسيقي لذت مي برد. بايد به او آموخت كه به مقررات و احتياجات گروهي احترام بگذارد.

اجتماعي: براي او فرصتي به وجود آوريد كه وسايل كار و بازي را بين كودكان توزيع كند و نگهداري آنها را بر عهده گيرد او را در كارهاي گروهي شركت دهيد و مورد توجه قرار دهيد.

هوشي و ذهني: در 5 سالگي براي بحث بيشتر و طرح كار و ارزش يابي آنان پيش بيني لازم را به عمل آوريد و وسعت لغات او را بيشتر مهارت او را در زبان و علوم اجتماعي افزايش دهيد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ويژگي كودكان 6 ساله از نظر جسمي ، عاطفي ، اجتماعي ، هوشي و ذهني

جسمي: در 6 سالگي برنامه را به صورت كار و بازي و استراحت در آوريد كودكان ضمن تكرار مطالب لازم را تمرين مي كنند.

عاطفي: از نظر احساسات محيط پرورشي پايدار و متعادلي براي كودكان در نظر بگيريد. محيط گرم مطلوبي برای او فراهم آوريد. حفظ اطمينان خاطر و وابستگي او را تقويت كنيد.

اجتماعي: براي انتخاب كردن و تصميم گرفتن فرصتي را براي او پيش آوريد. نقش كودك به عنوان عضو گروه مورد تأييد قرار گيرد. فرصت رهبري كردن رابه او بدهيد و حس اعتماد به نفس او تقويت كنيد.

ذهني و هوشي: كارهايي را در نظر بگيريد كه به بازي و نمايش و تهيه كارهاي دستي احتياج داشته باشد بيشتر روي فعاليت تكيه كنيد تا نتيجه كار ايجاد آمادگي در خواندن و مهارت آن لازم است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

رشد عاطفي – اجتماعي

آيا مي دانيد كه ؟

كودكان از نظر رفتار ، ويژگيها و تواناييها ، تفاوتهاي فردي گسترده اي با يكديگر دارند . بعضي كودكان بسيار فعال ، اجتماعي ، مستقل ، كنجكاو ، مهاجم ، و ماجراجو هستند . بعضي ديگر به نظر غير فعال ، وابسته ، خجالتي و منزوي مي باشند . هر كودك شخصيت منحصر به فرد خود را داراست . اين شخصيت تا حدودي مربوط به زمينه هاي وراثتي اوست ، ولي تا حد قابل ملاحظه اي نيز به عوامل محيطي مانند موارد زير بستگي پ ديدا مي كند.

·     گروه اجتماعي يا فرهنگي كه كودك بدان متعلق است و ارزشها و نگرشهاي خاص خود را داراست .

·     نوع واكنشهايي كه كودك با اطرافيان خود داشته است مانند خانواده ، همرديفان و غيره

·     الگوي پاداش و تنبيه كه در خانه اعمال شده و نوع رفتارهايي كه مورد تشويق قرار گرفته است.

·     مواجه شدن با انواع مشخصي از رفتار در محيط خانه و نيز از طريق رسانه هاي گروهي

-   كودكان ياد مي گيرند كه به طرق مختلفي رفتار كنند ، اين رفتارها تا حدود زيادي از طريق مشاهده و تقليد كردن از ديگران و يا به علت پاداش و تشويق مداوم براي رفتاري خاص مي باشد.

-   كودك در مراحل اوليه كودكي در سطحي است كه سرشار از انرژي است و مي تواند فعاليتهاي ساده را طرح ريزي كند و به تنهايي انجام دهد. وقتي به اين سطح از آمادگي رسيد ، خواستار آن است كه هر چيز ديگري را امتحان كند اگر به مقصود خود نرسد ، بسهولت نااميد مي شود و به بدخلقي و ناسازگاري كشيده مي شود ، به همين دليل اين مرحله باظهور مكرر خشونت و پرخاشگري شناسانده شده است. بنابراين در اين مرحله هم براي والدين و هم معلمان ضروري است كه به كودك ، در درك آنچه مجاز و قابل انجام است و نيز آنچه غير مجاز شمرده مي شود كمك كنند. پس كودك نياز دارد كه براي هدايت انرژي خود و انجام فعاليتهاي قابل قبول مورد حمايت و كمك ديگران قرار گيرد .

-   در سالهاي اوليه كودكي ، كودك نياز مبرمي به ارتباط فرد به فرد با بزرگترها دارد . به همين دليل ، هنوز هم به مهارتهاي عملكردي موثر در گروههاي بزرگ نياز دارد و چنين مهارتهايي را به طور كامل دارا نيست در حالي كه كودكان سه ساله هنوز هم به تاييد فيزيكي و تماس بزرگترها مانند مورد نوازش قرار گرفتن و گرفتن دست معلم و غيره نيازمندند ، كودكان بزرگتر حتي با توجه كلامي ديگران نيز شاد و راضي مي شوند

-   در سالهاي اوليه كودكي ، الگوي بازي كودكان نشانه تغيير رشدي آنهاست كودك خردسال بيشتر به بازي انفرادي نياز دارد كه بعدا با بازي موازي دنبال مي شود يعني دو كودك درد كنار هم و نه با يكديگر به بازي مي پردازند . آنها ممكناست از يك وسيله نيز استفاده كنند ولي مستقل از يكديگر و بدون ارتباط زياد با يكديگر به كار و بازي بپردازند . كودكان 3 تا 4 ساله ، بيشتر به بازي ارتباطي مي پردازند ، يعني آنها با كودكان ديگر نيز بازي مي كنند  ومي توانند وسايل خود را تا حد معيني به ديگران بدهند و با آنها شريك شوند ولي در عين حال نمي توانند علايق فردي را فداي گروه كنند و اصطلاح از گروه تبعيت كنند  . از سن چهار و چهار و نيم يا شش سالگي است كه كودك بيشتر و بيشتر به بازي اشتراكي روي مي آورد ، يعني در موقعيتهاي گروهي كه هدف مشتركي را دنبال مي كنند به بازي مي پردازد ، در اين جا تقسيم بندي مشخصي در كارها وجود دارد و هر كودك نقش معيني را بازي مي كند براي مثال سازمان دادن جشن عروشي براي عروسكها.

-   در سالهاي اوليه كودكي ، درك كودك از جنسيت نيز رشد مي يابد . قالبهاي نقشهاي جنسيتي ( يعني تفاوتها در رفتار مورد انتظار و نقشهايي كه از پسران در مقايسه بادختران انتظار مي رود) نيز در حول و حوش اين سنين شكل مي گيرد.

-   اگركودكان محيطي ايمن و محبت آميز و گرم در خانه نداشته باشند ، و يا اگر متحمل هر گونه تجربه ناخوشايند شوند ، غالبا بي نظميهاي رفتاري در آنها شكل مي گيرد ، براي مثال ، رفتار خشونت آميز غير عادي ، انزوا  يا رفتار خجالت آميزغير عادي ، اضطراب بي مورد ، زياده فعالي ، برگشت پذيري (يعني برگشت به اشكال رفتاري كودكانه مانند خيس كردن رختخواب ، ناخن خوري و غيره ) ، درك و شناخت والدين و معلمان نسبته به مشكلات كودك و به وجود آوردن نگرش اطمينان بخش به منظور كمك به كودك ، او را در غلبه به اضطراب و ترسهايش ياري خواهد داد و او مي تواند بر اين بي نظميهاي رفتاري چيره شود تنبيه كردن روشي مطلوب نيست  واين امر سبب حقارت و اضطراب كودك مي شود ، به همين دليل يك معلم و يا مربي در سطح پيش از دبستان بايد با محيط خانوادگي هر كودك تحت نظر خود آشنا شود و تماسهاي  منظم و نزديكي با والدين كودكان برقرار سازد .

نقش معلم

بايدها

-   اطمينان داشته باشيد كه هر كودك مورد توجه شما قرار گيرد

-   هر كودك را با نام خودش صدا بزنيد اين كار به كودك احساس مثبت خود ارزشي را خواهد داد.

-   كودكان را بدون هيچگونه ترديدي مورد تشويق و دلگرمي قرار دهيد.

-   سعي كنيد تواناييها و نقاط قوت هر كودك را به طور مشخص نشان دهيد.

-   در مورد احساسات هر كودك پذيرش كلامي داشته باشيد و هر كودك را تشويق كنيد تا احساسات و عواطف خود را به روش قابل قبول اجتماعي بيان كنيد.

-   براي كودكان فرصتهايي فراهم آوريد تا عواطف خود را از طريق نمايشهاي خلاق ، نقش آفريني ، موسيقي و حركات و فعاليتهاي خلاق بروز دهند.

-   در پذيرش و عدم پذيرش رفتار  هر كودك ثابت قدم باشيد .

نبايد ها

-      نبايد كودكان را با يكديگر مقايسه كنيد و هر كودك اساسا منحصر به فرد است تو بر اين منوال نيز بايد مورد رفتار قرار گيرد.

-      نبايد كودك را مورد سرزنش و ياتحقير قرار دهيد ، اين كار حس حقارت را در آنان ايجاد مي كند.

-      نبايد كودك را كتك بزنيد و يا مورد سوء استفاده قرار دهيد ، آنها بدين طريق فقط رفتار شما را تقليد مي ك نند.

-      نبايد تفاوتهاي رفتاري دختران و پسران را تشويق كنيد .

رشد جسمي و حركتي

-      رشد جسمي و حركتي يك كودك تحت تاثير عوامل مختلفي مانند عوامل ژنتيكي ، وضعيت تغذيه ، شرايط عمومي بدن و نيز فرصت براي حركت و تمرينهاي ورزشي قرار مي گيرد.

-      رشد حركتي به صورت يك الگوي قابل پيش بيني جريان دارد و در حالي كه توالي رشد هر كودك در طي عبور از مراحل رشد حركتي تقريبا ثابت است اما ميزان و نحوه رشد او در هر يك از مراحل از كودكي به كودك ديگر متفاوت است و هر كودك از جدول زماني خود پيروي مي كند.

-      تربيت ويژه يا محركات خاص به بهبود كيفيت  مهارتهاي كسب شده كمك مي كند و اين تنها در صورتي است كه كودك به مرحله لازم و آمادگي جسمي رسيد باشد

-      سالهاي اوليه كودكي ، مرحله ايدئالي براي يادگيري مهارتهاي حركتي را تشكيل مي دهد ،زيرا :

- بدن كودكان در اين مرحله مستعد تر از بدن نوجوانان و بزرگسالان است و در نتيجه يادگيري مهارتها آسانتر است .

- كودكان در اين مرحله مهارتهاي كسب شده قبلي كمتري دارند كه در يادگيري مهارتهاي جديد تداخل ايجاد مي كند.

- كودكان در اين مرحله كنجاوي بيشتري دارند و در ياد گرفتن امور جديد مشتاق تر هستند و كوشش بيشتري صرف مي كنند ، به همين علت ، محركات لازم را براي كوشش در يادگيري فراهم مي آورند .

- استخوانها و ماهيچه هاي كودكان هنوز در اين مرحله در حال شكل گيري و رشد هستند كودكان همچنين از فعاليت زياده از حد يا نشستن در يك محل بدون حركت براي مدتي زياد ، خيلي زود خسته مي شوند.

-      كودكان در مرحله اول كودكي ، تمايل به انجام كارها با يك دست پيدامي كنند ، عموما كودكان را بايد با استفاده از دست راست و از طريق فعاليتهاي مناسب تشويق كرد با وجود اين اگر كودكي مطمئنا چپ دست است نبايد براي استفاده از دست راست مجبور شود ، زيرا اين امر سبب ايجاد اضطراب در او مي شود.

-      در حالي كه كنترل كامل مثانه و ادرار ، تا سه سالگي حاصل مي شود ، حوادث ناخوشايند تولت ، به علت بيماري يا ناراحتيهاي عاطفي و يا مشغول شدن به فعاليتي ممكن است براي كودكان پيش آيد ، به همين علت يادآوري كردن اتفاقي آنها در اين سنين بسيار ضروري است اگر چه به كودك بايد گفته شود كه مراقب خود باشد واز توالت استفاده كند ولي هرگز نبايد به دليل اينگونه حوادث اتفاقي احساس گناه و حقارت كند.

نقش معلم

بايدها

-      اتاق و فضاي بازي را شلوغ نكنيد ، تا امكان حركت بيشتري براي كودكان فراهم شود.

-      فعاليتهاي حركتي را بر طبق مرحله رشد ، علايق و نيازهاي كودك انتخاب كنيد.

-      تعالي بين فعاليتهاي آرام و فعال و نيز فعاليتهاي بازي در محيط داخل و خارج براي كودكن فراهم آوريد.

-      اطمينان حاصل كنيد كه همه كودكان فرصت استفاده از وسايل و مواد را در بازيها پيدا كنند.

-      بعد از هر دوره فعاليت شلوغ و پر جنب و جوش يك دوره استراحت براي كودكان تدارك ببينيد.

-      اطمينان حاصل كنيد كه همه تجهيزات و وسايل بازي سالم باشد.

نبايدها

-نبايد به كودكان پرخاشگر اجازه دهيد كه همه وسايل يا مواد را در انحصار خود داشته باشند.

- نبايد با سرعت به طر ف كودكي كه مي افتد و يا مشكل پيدا كرده دويد بايد اجازه دهيد تا خود مشكل را حل كند.

- نبايد پيشرفت كودكان را با يكديگر مقايسه كنيد ، زيرا هر كودك با كودك ديگر فرق دارد.

رشد هماهنگي ماهيچه اي درشت يعني رشد كنترل حركت ماهيچه هاي بزرگ بدن مانند رانها ، پاها ، تنه ، ساقها ، بازوها ، و غيره اين هماهنگي بعد در زندگي بويژه در فعاليتهايي چون ورزش ، رقص ، ژيمناستيك ، هنرهاي دراماتيك و غيره كمك مي كند.

رشد هماهنگي ماهيچه اي ظريف يعني رشد كنترل حركت ماهيچه هاي ظريف ، بويژه انگشتان ، و هماهنگي ماهيچه اي ظريف يعني رشد كنترل حركت ماهيچه هاي ظر يف ، بويژه انگشتان و هماهنگي ماهيچه هاي مچ دست و چشم و دست اين هماهنگي كودكان را براي فعاليتهاي بعدي مانند نوشتن هنرهاي خلاق و فعاليتهاي ديگري كه مستلزم كارهاي هنري و حرفه اي پيچيده و ماهرانه تري است آماده مي كند .

رشد زبان

يادگيري زبان براي كودكان سنين پيش دبستاني امري حياتي است ، زيرا در واقع پايه و مبنايي براي همه يادگيريهاي بعدي فر اهم مي آورد كودكان زبان را از راههاي زير ياد مي گيرند:

-      تقليد كردن از ديگران و افراد پيرامون

-      دلگرمي از افراد پيرامون

-      فرصتهايي كه براي گوش دادن به ديگران ، و ابراز عقايد ، افكار و احساسات برايشان فراهم مي شود.

-      كودكان از نظر  سطوح و كيفيت اكتساب زبان با يكديگر تفاوت دارند ، بعضي حرف زدن را زودتر از ديگران شروع مي كنند وعده اي ديرتر ، بعضي پر حرف هستند و عده اي ساكت ، اگر چه اين تفاوتها  تا حدودي ريشه وراثتي دارد ولي تا حدود زيادي نيز به نوع محيط و عوامل محيطي او نيز بستگي پيدا مي كند.

-      در حالي كه كودكان 1 تا 3 ساله براي برقراري ارتباط با اعمال و ژستها و حركات ، بيشتر از مهارتهاي صرفا كلامي تمايل نشان مي دهند كودكان بزرگتر با رشد ساير مهارتها يشان به ارتباطهاي كلامي اعتماد و علاقه بيشتري پيدا مي كنند .

-      با آغاز ورود كودكانبه مراكز پيش دبستان ، استفاده از زبان و سخنگويي از طريق خانه حاصل شده است با دادن تجربه هاي محيطي صحيح واژگان گفتاري و گنجينه لغات آنها به طور مستمر بسرعت افزايش مي يابد ، عوامل و تجربه هايي كه رشد مهارتهاي سخنگويي را در كودكان تقويت مي كنند عبارتند از :

-      والدين تحصيلكرده و علاقه مند

-      ترتيب دادن استفاده از اسباب بازيها ، تصاوير ، كتابها ، داستانها ، و قصه ها ، روزنامه ها و اشياي متنوع پيرامون خود

-      فراهم آوردن فرصت براي گوش دادن به گفت و شنودها ، داستانها ، سرودهاي خوب و كيفي و ساير موارد ديگر

-      فراهم آوردن فرصت صحبت كردن و ابراز عقيده نسبت به بزرگترها و كودكان ديگر

-      فراهم آوردن فرصت براي بازي كردن ، ترتيب دادن استفاده از تلويزيون ، راديو ، نمايشها و تئاترهاي عروسكي و غيره.

-      گردشهاي علمي و مشاهده طبيعت و گشت و گذار در محيط هاي طبيعي و پيرامون كه به گسترش تجربه هاي آنها مي انجامد.

كودكان متعلق به خانواده هاي محروم ، يا خانه هايي كه والدينشان فرصت كافي براي واكنش نسبت به كودكانشان را ندارند ، اغلب اوقات نمي توانند منافع غني همه اين تجربه ها را كسب كنند اين نوع محروميتها را تا حد زيادي ، تنها از طريق برنامه هايي غني و مفيد آموزش و پرورش دبستاني مي توان جبران كرد .

ابزار ارتباط و آموزش در سطح مقدماتي و پيش دبستان مطمئنا بايد زبان بومي و منطقه اي ويا زبان مادري كودك باشد .

 

 

نقش معلم

بايدها

-      براي هر كودك فرصت و دلگرمي كافي فراهم آوريد تا بتواند تجربه هاي خود را در حين كار و انجام هر فعاليت از طر يق كلامي بيان كند .

-      سعي كنيد تا تنوع را در تجربه هاي كودكان بويژه از طريق گردشهاي خارج ، تغيير در سازماندهي كلاس ، فعاليتهاي جديد و غيره فراهم آوريد ، اين كار باعث وسعت و گستردگي تجربه و واژگان آنها خواهد شد .

-      كودكان را تشويق كنيد تا با جمله هاي كامل صحبت كرده و مقصود خود را بيان كنند.

-      كودكان آرام و ساكت را نيز به صحبت كردن تشويق كنيد سعي كنيد تا به تدريج و از طريق تشويق و محبت و مهرباني او را از سكوت و كم حرفي خارج كنيد.

-      با آنها مودبانه و آرام صحبت كنيد و هميشه از گفتا و كلمات صحيح استفاده كنيد كودكان به آساني از معلمان خود تقليد مي كنند .

نبايدها

-      از كودكان انتظار داشته باشيد تا ساكت و آرام در گوشه اي بنشينند و تمام مدت به شما گوش فرا دهند.

-      فقط به تعداد كمي از كودكان كه رشته كلام را به دست مي گيرند و پر حرف هستند ، گوش كنيد بلكه كودكان ديگر را به حرف زدن تشويق كنيد .

رشد شناختي

شناخت : به روند دانستن و درك محيط پيرامون ما اطلاق مي شود.

رشد شناختي : بنابراين به رشد آن دسته از مهارتهاي اساسي گفته مي شود كه به ما در شناخت محيط پيرامون كمك مي كند.

نوزادان نيز پاره اي از قابليتهاي اساسي را دارا هستند آنها مي توانند اشياي نزديك را ببينند ، حركات را با چشم دنبال كنند ،و به محركات لمسي و چشايي واكنش نشان دهند.

نوع تفكر كودكان از بعضي جهات با نوع تفكر بزرگترها تفاوت دارد ، روند فكريك كودكان در مرحله رشد در حال تغيير است .

كودكان بين سنين 6 تا 3 سال زماني در مرحله رشد شناختي قرار مي گيرند ، كه تفكرشان از سوي ادراكاتشان هدايت شود ، يعني از طريق ديدن آنچه در معرض ديدشان قرار مي گيرد .براي مثال ، اگر 5 چوب كبريت را نزديك يكديگر قرار دهيم و 5 چوب كبريت ديگر را با فاصله بيشتر نسبت به يكديگر قرار دهيم ، كودكان در اين مرحله خواهند گفت تعداد چوب كبريتهايي كه با فاصله بيشتر از يكديگر قرار داده شده اند بيشتر از دسته اول است . از نظر آنها دسته دوم سطح وسيعتري را پوشش مي دهند و بنابراين بيشتر به نظر مي آيند

-      نوع تفكر خود ، مركز دارند ، يعني همه امور را از ديدگاه خود مي نگرند و نمي توانند خود را به جاي ديگري بگذارند.

-      آنها هنوز براي تفكر منطقي آمادگي ندارند ، زيرا مفاهيم اساسي را كسب نكرده اند.

-      آنها هنوز براي استدلال و تفكر انتزاعي آمادگي ندارند ، آنها از طريق تجارب عيني و دسته اول آموزش مي بينند ، بنابراين بازي و فعاليت كلمات كليدي در يادگيري آنها محسوب مي شود از آنجا كه حدود تجارب تعيين كننده درك و شناخت آنها است ، براي شكوفايي و يادگيري در آنان تدارك فرصتها و تجارب متنوع و غني مورد نياز است .

نقش معلم

بايدها

-      براي كودكان محيطي فراهم آوريد كه محرك آنها در جور كردن ، طبقه بندي ، رديف كردن ، پشت سرهم قراردادن ، فرضيه سازي كردن وتجربه كردن باشد.

-      به كودكان فرصت دهيد تا آزادانه نسبت به اشياء و مواد پيرامون خود واكنش نشان دهند .

-      كودكان را براي مطالعه طبيعت و گردشهاي علمي به خارج ببريد و آنها را براي مشاهده و توصيف كردن ترقيب كنيد.

-      به كودكان فرصت زياد دهيد تا به طريقي خلاق تفكر كنند و به حل مسئله بپردازند.

-      با پاسخ دادن به كودكان آنها را به سئوال كردن تشويق كنيد.

-      به كودكان فرصت دهيد تا واكنش هاي مناسب داشته باشند.

-      سعي كنيد به جاي استفاده از وسائل كمك آموزشي كه تنها خودتان مي توانيد از وسائل كمك يادگيري كه خود كودكان مي توانند به كارببرند استفاده كنيد.

-      نسبت به واكنش هاي هوشيار باشيد.

-      به رشد مهارتهاي واقعي يادگيري در كودكان بيشتر از دادن اطلاعات اهميت بدهيد.

نبايدها

-      همه وسائل را مرتب كرده ، در اختيار آنها قرار دهيد بگذاريد خودشان آنها را مورد استفاده قرار دهند.

-      راه حل هاي آماده را براي كودكان تدارك ببينيد و بگذاريد فكر كنند ، قضاوت كنند و خودشان به پاسخ مناسب برسند .

-      كودكان را به دليل ناتواني در انجام كار و پاسخ دادن مورد سرزنش و مسخره قرار دهيد.

-      از همه كودكان انتظار يكسان داشته باشيد و بخواهيد كه به طريقي مشابه پاسخ دهند.

رشد مهارتهاي شناختي اساسي شامل :

1.      حواس 5 گانه ( بينائي ، شنوائي ، چشائي ، لامسه ، بويائي )

2.      حافظه و مشاهده

3.      طبقه بندي

4.      توالي تفكر

5.      استدلال و حل مسئله .

رشد بيان خلاق و درك زيباييها

-      همه كودكان استعداد خلاقيت را دارند ، اگر چه ممكن است از نظر ميزان دارا بودن قدرت خلاقه متفاوت باشند.

-      خلاقيت با هوش مترادف نيست ، يك فرد بسيار باهوش ممكن است فردي بسيار خلاق نباشد.

-      خلاقيت در خلا شكل نمي گيرد و هر چه دانش و تجربه كودكان بيشتر باشد ، پايه و مبناي كوششهاي خلاق آنها كيفي تر است.

-      يك محيط برانگيزنده و ترغيب كننده ، مي تواند در بهبود خلاقيت كودكان سهم موثر تري داشته باشد.

-      فراهم كردن فرصتها و امكانات در بازيهاي آزاد ، بويژه بازيهاي نمايشي و ساختمان سازي سازنده خلاقيت را در كودكان شكوفا مي كنند .

-      فضاي مستبدانه و خشك در خانه يا مدرسه ، كه باعث سخت گيري و نظم افراطي مي شود ، رشد خلاقيت را در كودكان كاهش مي دهد.

نقش معلم

بايدها

-      تفاوتهاي فردي را در كودكان درك كرده ، بپذيرد.

-      كودكان راتشويق كنيد تا پژوهش كنند ، سئوال كنند و كنجكاو باشند.

-      كودكان را تشويق كنيد تا در بيان احساسات و عقايد شان راحت باشند .

-      به كودكان زمان و آزادي دهيد تا فكر كنند و با تدارك فرصتهاي مناسب براي آنها تعادلي بين بازيها آزاد و سازمان يافته فراهم آوريد.

-      براي كودكان تجربه هاي متعددي تدارك ببينيد كه در اين صورت پايه خوبي براي شكوفايي خلاقيت آنها ايجاد خواهيد كرد.

نبايدها

-      نبايد كپي كردن و تقليد كردن را در فعاليتهاي هنري و بيان مورد تشويق قرار دهيد از تدارك الگوهاي پيش ساخته ، عكسها و بريده هاي آماده و نظاير آنها اجتناب ورزيد ، زيرا اين قبيل مواد مانع رشد تواناييهاي خلاقه كودكان مي شوند .

-      نبايد توليدات خلاق كودكان را تصحيح كنيد ، يا دوباره ترسيم و از نو بازسازي كنيد ، به خاطر داشته باشيد كودكان راه ارائه مخصوصي به خود دارند .

-      نبايد تخيلات كودكان را واپس بزنيد.

-      نبايد محيطي مستبدانه با تاكيد زياد پر سازمان يافتگي، مقررات و قوانين سخت و دست و پاگير ايجاد كنيد .

خصوصيات دوره كودكستاني

سنين 3 تا 6 سالگي ( دوره دوم كودكي ) دوره كودكستاني يا پيش دبستاني نامگذاري مي شود . در اين دوره كودك بسيار پرتحرك و پر جنب و جوش است ، به بازي علاقه فراوان دارد و بدان وسيله احساساتش را بروز داده ، به شناخت محيط مي پردازد ، كودك نسبت به محيط كنجكاو و به همكاري با ديگران علاقه مند است و تكلم و تواناييهاي ذهني او رشد سريع مي داند دراين دوره ، همانند سازي با والدين انجام مي گيرد فراخود يا وجدان ظاهر مي شود و بروز رفتارهاي دفاعي براي مقابله با موقعيتهاي اضطراب آور و مخاطره انگيز آغاز مي گردد ، براي شناخت خصوصيات كودكان پيش دبستاني جنبه هاي گوناگون رشد آنان را بررسي مي كنيم .

رشد جسماني

پسران در 3 سالگي تقريبا 95 سانتيمتر قد و پانزده كيلوگرم وزن دارند و دختران اندكي كوتاهترند و سبكتر از پسران هستند . دختران در پنج سالگي 108 سانتيمتر  قد و بيست كيلوگرم وزن دارند و پسران كمي بلندتر و سنگين تر از آنان هستند . سرعت افزايش قد و وزن در چهار سالگي كمتر از سه سالگي و در پنج سالگي كمتر از چهار سالگي است . در اين دوره ، رشد بالاتنه و دور سر بتدريج كند ميشود و دختران بيشتر بافت چربي و پسران بافت ماهيچه اي دارند . در شش سالگي پاها رشد سريع دارند و قامت كودك كشيده مي شود ، استخوانها و عضلات و دستگاه عصبي كودك در اين دوره بيشتر رشد مي كند و استخوانها سفت تر شده ، بر حجم واندازه آنها افزوده مي شود تا سن سه سالگي تقريبا تمام دندانهاي شيري مي رويند و كودك مي تواند از غذاهاي بزرگسالان استفاده كند ، در پايان اين دوره كودك يك يا دو دندان دائمي در جلوي دهان دارد از چهار سالگي بر سرعت رشد عضلات افزوده مي شود به طوري كه حدود 75 درصد افزايش وزن كودك در پنج سالگي به رشد عضلاتش مربوط مي شود عضلات درشت تر زودتر از عضلات ريزتر رشد مي كنند . رشد عضلات به عواملي نظير وارثت ، سلامتي ، تغذيه ، خواب و استراحت و ميزان فعاليت كودك بستگي دارد . رشد عضلاني ، كودك را بتدريج براي انجام دادن اعمال پيچيده آماده مي سازد در اين دوره تنفس كودك كند تر ، ولي عميقتر مي شود ، ضربان قلب منظم تر مي گردد ، فشار خون به طور ثابت افزايش مي يابد و نظام عصبي بسرعت رشد مي كند. در سه سالگي ، مغز كودك 75 درصد و در شش سالگي نود درصد وزن زمان بزرگسالي را دارد . در اين دوره ، كودك بتدريج در برابر بيماريهاي عفوني مقاومتر مي شود و در برابر عفونتها درجه حرارت بدن كودك نوسان كمتري پيدا مي كند و كنترل ادرار بخوبي انجام مي شود .

رشد حسي – حركتي

حواس كودك در سه سالگي فعال است و او را دريافت و تفسير محركها ياري مي دهد . رشدعصبي  - عضلاني موجب تحرك كودك در زمينه هاي متعدد مي شود و سپس تمرين و تكرار ، حركات را بهبود مي بخشد . كودك در دو سالگي با دقت و ظر افت بيشتري راه مي رود ، به آساني دور خود مي چرخد ، بدون كمك ديگران از پله ها پايين و بالا مي رود ، از بلندي مي پرد و مدتي مي تواند روي يك پا بايستد  . كودك در سه سالگي مي تواند مكعبهاي چوبي را روي هم قرار دهد و يك ورق كاغذ را به طور افقي ياعمودي تا كند.

كودك سه ساله ، محرك ها را به صورت كل دريافت مي كند و تشخيص بالاو پايين و چپ و راست برايش مشكل است از اين رو نمي تواند تفاوت بين دو مثلث را قاعده يكي بالا وديگري پايين باشد تشخيص دهد . در چهار سالگي مي تواند يك ضربدر يا دايره روي كاغذ بكشد . كودك پنج ساله مي تواند خطوط مستقيم را در تمام جهات بر روي كاغذ بكشد و به طور مشخص تصوير يك آدم را رسم كند و فاصله و وزن اشيا را تقريبا حدس بزند. برخي كودكان پنج ساله ، تفاوت بين حروف وارونه و عادي را بدرستي نمي توانند مشخص كنند در حدود شش سالگي كودك توانايي توپ بازي و پرتاب توپ را كه به مهارتهاي مختلف بينايي و حركتي نياز دارد به دست آورد .

به دليل عدم احساس خستگي از تكرار عمل و نيز انعطاف پذيري بدن ، اين دوره مهمترين زمان براي آموزش مهارتهاهي حركتي نظير شانه زدن مو ، كشيدن تصاوير و خطوط ، پريدن از بلندي ، ايستادن روي يك پا ، چرخيدن دور خود  تا زدن و قيچي كردن كاغذ ، معرفي شده است. هر چه سن كودك به انتهاي اين دوره نزديكتر شود ، علاقه او به بازي كردن با همسالان بيشتر شده ، بازيهايشان حالت اجتماعي به خود مي گيرد. همچنين در اين دوره ، بازيهاي دختران و پسران از يكديگر متفاوت مي شود . پسران بازيهاي دشوار و دختران بازيهاي ساكت و آرام را ترجيح مي دهند.

رشد ذهني

رشد ذهني كه به سازگاري كودك با محيط كمك مي كند تا تكلم ، حافظه ، ادراك ، استدلال و حل مساله همراه است ،ة پياژه هوش را كيفيتي مي داند كه سبب سازگاري فرد با محيط مي شود و به فكر و انديشه سازمان مي دهد ، سازگاري دو جنبه تلفيقي و تطابق دارد به و سيله تلفيق ، كودك مشاهداتش را با معلومات و درك خودش از موقعيت ارتباط مي دهد و گاهي نيز اطلاعات و يافته هاي جديد را به گونه اي تغيير مي دهد تا بتوانند آنها را جزئي از سازمان ذهني خود بكند . كودك از طريق تطابق ، سازمان ذهني اشت با وضعيت محيطي هماهنگ مي سازد ، يا آنكه محيط را طوري سازمان مي دهد كه با ساخت ذهني او همراه و همگام باشد به نظر پياژه ، رشد ذهني در اين دوره در مرحله پيش عملياتي قرار دارد كه به دو مرحله پيش ادراكي ( پيش مفهومي ) وتفكر شهودي تقسيم مي شود در مرحله پيش مفهومي كه سنين دو تا چهار سالگي را در بر مي گيرد مفاهيم ذهني كودكان به معني واقعي كلمه مفهوم نيستند و جامعيت ندارند ، زيرا هنوز كودك به مفهوم طبقات كلي دست نيافته است خود محوري و جاندار انگاري اشيا در اين مرحله بين كودكان شايع است و كودك از طريق سمبولها با اشياء و امور ارتباط برقرار مي سازد براي نمونه ، دختر و تا چهار ساله با عروسكش آن چنان بازي مي كند كه گويا با كودكي واقعي زنده و دار اي احساس در ارتباط است .

در مرحله تفكر شهودي ،كه 4 تا 7 سال را در بر مي گيرد ، تفكر كودك بيشتر جنبه ادراكي دارد و بر شكل ظاهري امور مبتني است كودك گرچه مي تواند به محل مسئله بپردازد ع نمي تواند دلايل آن را توضيح دهد كودك در اين مرحله از رشد ذهني بر جنبه هاي مشخص امور تكيه مي كند و استدلالش بازگشت ناپذير است كودك علي رغم نسبي تفكر و مفهوم سازي ، به تماس عيني با اشياء نياز دارد و مفاهيم ذهني او تا حدود بسياري به آنچه مي بينند وابسته است .

كودك در 3 تا 6 سالگي در يادگيري كلمات و ساختن جملات به سرعت پيشرفت مي كند و مي تواند چندين جمله را پشت سر هم بيان كند و كاربرد صحيح اسامي ، صفحات ، افعال و قيود را در جمله بدون آموزش با اطرافيان بتدريج ياد مي گيرد در اين زمان ، تكرار كلمات بين كودكان رواج دارد و در پسران بيش از دختران شايع است. كودك چهار ساله يك كلمه را براي تشريح و طبقه بندي دسته اي از اشياء و مفاهيم به كار مي برد و از كلمه ( اتومبيل ) براي معرفي تمام وسايل حمل و نقل استفاده مي كند و بتدريج مي تواند كلمات را در معاني خاص خود به كار بندد . او همچنين اشياء را بر حسب عملكردشان توصيف مي كند و سگ را حيواني مي داند كه پارس مي كند.

رشد عاطفي

در اين دوره كودك نه مانند دوره اول كودكي احساساتي است و نه مانند بزرگسالي مي تواند عواطفش را كنترل كند .او از نظر عاطفي به بزرگسالان  آشنا وابسته است و حالت عاطفي متغيير  وناپايداري دارد و در پنج سالگي سازگارتر است و در رفتارش آرامش و تعادل بيشتري مشاهده مي شود در كودكان پيش دبستاني ، اضطراب ، ترس ، حساد و ناكامي شايع است . عوامل متعدد از جمله ممانعت از بروز ناخوشايند ، تولد برادر ياخواهر و طردشان توسط والدين يا دوستان موجب اضطراب او مي شود . كودك كه مي خواهد خود را از اضطراب و احساسات ناخوشايند حاصل از آن برهاند ، هنگام مواجهه با موقعيت اضطراب آور از مكانيسمهاي دفاعي متعددي استفاده مي كند ، از مكانيسمهاي دفاعي شايع بين كودكان پيش دبستاني مي توان احتراز از موقعيت اضطراب آور و بازگشت به رفتارهاي دوره اول كودكي را نام برد .

ترس ، يكي از عواطف كودكان پيش دبستاني است كه آموخته مي شود وجود مقدار معيني از ترس براي حفظ سلامتي كودك لازم است تا او را از خطرهاي احتمالي به دور نگه دارد كودك در موقعيتهاي ترس آور به اعمالي نظير گريه و جيغ زدن ، فرار و شكايت متوسل مي شود ترس كودكان پيش دبستاني قابل پيش بيني نيست و شيوه هاي مقابله با آن متفاوت است محركي ممكن است كودكي را بشدت بترساند .

در حالي كه همان محرك در كودك ديگر ممكن است ترسي ايجاد نكند كودك پيش دبستاني ، بسياري از ترسها را از مادر مي آموزد و ترسهاي مشترك بين كودك مادر به درمان نسبتا طولاني نياز دارد . حسادت يكي ديگر از عواطف كودكان پيش دبستاني است كه از محروميت و اضطراب ناشي مي شود.
حسادت ، واكنش كودك نسبت به عامل فراهم و محروميت زاست . كودك مي ترسد مبادا محبت و توجه والدين را از دست بدهد چنانچه با حسادت كودك به طريق مناسبي برخورد نشود و ادامه و شدت يابد ، سازگاري او مختل مي شود ، پرخاشگري ، بازگشت به رفتارهاي كودكانه ، اجتناب از مادر و ديگر اعضاي خانواده و سركوبي از جمله واكنشهاي كودكان حسود محسوب مي شود در فرزند او كه بيش از حد موردتوجه و محبت والدين قرار مي گيرد ، حسادت شديدتر است ، زيرا او انتظار دارد كه تمام توجه و محبت والدين را به خودجلب كند براي كاهش حسادت د ركودكان والدين بايد قبل از تولد نوزاد كودك بزرگتر را آماده و آگاه سازد كه كودكي در خانواده متولد خواهد شد روابط خانوادگي مطلوب ، ثبات درتربيت برخورد مناسب و ارضاي نيازهاي اساسي كودك ، در كاهش حسادت نقش مهمي دارد . پرخاشگري كه بر اثر عدم توانايي كودك در كنترل خود پديد مي آيد ، ممكن است وسيله اي يا خصمانه باشد در پرخاشگري وسيله اي ، كودك با توسل به رفتارهاي پرخاشگرانه اسباب بازي يا شي ء مورد نظرش را از ديگران مي گيرد . در پرخاشگري خصمانه ، كودك با اعمال پرخاشگرانه قصد آسيب رساني و صدمه زدن به ديگران دارد . با افزايش سن كودك ، فراواني پرخاشگري وسيله اي كاهش مي يابد و پرخاشگري خصمانه نسبتا رواج بيشتري پيدا مي كند ، كودكان پرخاشگر ، معمولا به خانواده هاي پرخاشگر متعلق است .

2 و 3 سالگي

كودك در سن 2 تا 3 سالگي از بازيهايي مانند توپ بازي ، بازي ساختمان سازي بزرگ ، بازيهاي دسته بندي كردن و جور كردن ، بازي به نخ كشيدن ، كشيدن و هل دادن كاميونهاي اسباب بازي ، بازي با شن و آب ، بازيهاي ساده رايانه اي بازي با آلات موسيقي  بازي با كتابها لذت مي برد.

از 2 سالگي ، كودك مهارت فزاينده اي را هم در حركتهاي درشت و هم در حركتهاي ظريف نشان مي دهد ، او اشيا را بلند مي كند ، حمل مي كند ، مي پرد و مي دود و مي تواند بر روي سه چرخه اي كوچك بنشيند و آن را با پاهايش ماهرانه به حركت درآورد ، ركاب بزند  و دور پيچها آن را هدايت كند. او ممكن است تلاش كند تا با پايش به توپ ضربه بزند ، اما معمولا به طرف آن حركت مي كند ، او مي تواند توپي را بدون اين كه بيفتد پرتاب كند ، اماتلاشش براي گرفتن آن هنوز موفقيت آميز نمي باشد .

مهارتهاي دستكاري و ساختمان سازي او پيشرفت منظمي را نشان مي دهد . او در 2 سالگي برجي با 6 يا 7 قطعه مي سازد و در سه سالگي به 9 يا 10 قطعه آن را افزايش مي دهد او براي اغلب كارهاي از دست برتر استفاده مي كند و هنگامي كه مداد يا مداد شمعي را بر مي دارد معمولا از شست و دو انگشت ديگرش استفاده مي كند . و پايين ترين قسمت مداد را كه نزديك به نوكش مي باشد ، مي گيرد اين كنترل فزاينده او را براي تجربه خط خطي كردن به صورت مدور به خوبي حركت قلم به سمت جلو و عقب قادر مي سازد ، شيوه نقاشي او واضح است و فضاي زيادي را در بر مي گيرد او از كنار هم چيدن جورچين هاي رنگي ساده لذت مي برد در حدود 3 سالگي مي تواند 2 يا 3 رنگ و شكل اصلي را با هم جور كند .

كودكان در اين سن شكل پر هيجاني از ارتباط را از طريق واژگان اشارات و ادامه آوردن و يا به صورت جداگانهه يا با هم بكار مي برد رشد هاي زيادي به طور مستقيم در بازي كودكان انعكاس مي يابد . كودك تماميل دارد از افراد بزگسال اشنايي كه در اطرافش هستند در تقليد كردن آنها ، جلب توجه آنها نسبت به كارهايش و جلب موافقت آنها لذت ببرد و به اين كار ادامه دهد و در حدود سه سالگي ممكن است شروع به پر سيدن سوالهايي مانند : چي ؟ كجا ؟ چه كسي ؟ بكند . اكنون ، هم چنان كه تخيلش قوي مي شود نقشه گذاري گذشته اش گسترده مي شو د . در طول اين بازي تخيلي ، بلند با خودش حرف مي زند ، گزارشي پي در پي از اعمالش مي دهد و به خودش تعليم مي دهد سپس از واژگاني استفاده مي كند كه ارتباطي تنگاتنگ با فعاليتهايش دارند كودك نشان مي دهد كه شروع به استفاده از برنامه ريزي براي آينده كرده است. به عنوان مثال ، چيزهايي را كه براي رفتن به مسافرت خيالي اش جمع آوري مي كند . بازي در اين مرحله همان طور كه او شروع به ارتباط برقرار كردن با كودكان ديگر مي كند ، شامل ادقام از بازي يك نفره ، بازي تماشاگر بودن ، و بازي شركت پذيري مي شود . توانايي كودكان براي ارتباط برقرار كردن محدود است و آنها در درك نياز به سهيم بودن در توجه بزرگسالان و اسباب بازي ها دچار اشكال هستند . بين 2 و 3 سالگي به نظر مي رسد كودك مطمئن است كه فرد بزرگسال آشنايي به طور خود به خود آنچه را كه او مي بيند ، احساس مي كند، و نياز و تمايل او را درك مي نمايد به عنوان مثال كودكي كه از پنجره طبقه بالا به بيرون نگاه مي كند ، گمام مي كند آنچه را كه از طبقه بالا مي بيند ، فرد بزرگسال آشنايي نيز مي تواند آن را از طبقه پايين ببيند ، او هنوز در ديدن چيزها از ديد ديگران ناتوان است اما با كسب تجربه آغاز به درك ديدگاههاي ديگر مي كند.

3 و 4 سالگي

در حدود سن 3 سالگي ، كودكان به راحتي شروع به ارتباط  برقرار كردن با كودكان ديگر مي كند معمولا دريك موقعيت گروهي كوچك ، خيلي زياد به يك يا دو فرد بزرگسال آشنا وابسته هستند . در طي سال بعد ، آنها به سرعت در جهت اجتماعي شدن پيش مي روند ،تا اين كه تعداد دوستانشان را زيادتر مي كند. تمايل كودكان به توجه مداوم بزرگسالان آشنا كاسته مي شود ، زيرا مطمئن مي شود كه در صورت نياز ، بزرگسالان به آنها توجه خواهند كرد . در اين مرحله كودكان به بازي هاي بيرون از خانه ، بازي ساختمان سازي ، بازي هايي كه روي ميز و كف اتاق ، درون خانه انجام مي شوند و بازي نمايش – اجتماعي علاقه نشان مي دهند . اين معمولا روز به روز گسترش مي يابد و ادامه پيدا مي ك ند و از طريق فهم و در حال رشد از نياز براي تبادل نظر ، برنامه ريزي ، شراكت ، رعايت نوبت و بازي كردن ، شراكت ، رعايت نوبت و بازي كردن برطرف قوانين توافقي مشخص مي شود از سه سالگي ، كنترل د رحال رشدي بر دستها و پاها حركت وجود دارد. كودك در اين سن با اعتماد به نفس بيشتري مي دود مي تواند عقب عقب يا يك طرفي راه برود و بر روي يك پا تعادل خود را حفظ كند او اغلب با گذاشتن يك پايش روي هر پله ، از پله ها بالا مي رود و جفت پا ، جفت پا از پله ها پايين مي آيد او از پريدن مسافتي كوتاه بدون ان كه بيفتد ، لذت مي برد و با اعتماد به نفس سه چرخه اي را مي راند و در پبيچها با احتياط از ركابها وفرمان استفاده مي كند ادراك فضايي او به خوبي رشد مي  كند و مي تواند خودش و اسباب بازيهايش را به طرز ماهرانه در اطراف اشيا حركت دهد .

بازي ساختمان سازي ، حمل قطعات ، تخته ها و مقولهاي بزرگي را براي ساختن خانه ، سفينه فضايي ، اتومبيل ، بيمارستان ، مغازه و ساختمان ديگر در بر مي دارد كه بدين ترتيب فعاليتهاي تخيلي بسياري انجام ميگيرد كه اغلب كودكان ديگر نيز در آن شركت دارند.

مهارتهاي حركتي ظريف نيز از طريق بازي با قطعات و فعاليتهاي دستي ساده به سرعت پيشرفت مي كند به عنوان مثال ، استفاده از قيچي و مهره ،اسباب بازي ها ، آلات موسيقي ، كار با چوب و فعاليتهاي رايانه اي ساده را در بر مي گيرد . از سه سالگي به بعد ، چيدن جورچين نياز است و جالب است بدانيم كه كودكان در اين سن ممكن است به جور كردن قطعات با هم ، بيشتر از درست كردن كل تصوير علاقه مند باشند.

بازي با مواد انعطاف پذير مانند خمير ، به عنوان فعاليتي جذاب ادامه دارد . نقاشيهاي خودجوش كودك به طور فزاينده در رنگ ،شكل و محتوا پيشرفته ترمي شود . و به طور معمول راجع به افراد ، خانه ها ، وسايل نقليه ، گلها ، حيوانات و غيره مي باشند .كودك در مدتي كه رنگ مي زند ممكن است گزارش پي در پي در اختيار ما بگذارد و همچنان كه دراين پيش مي رود ممكن است راجع به آنچه نقاشي اش نشان مي دهد نظرش تغيير كند تا قبل از چهار سالگي ، او از پيش مطلع نيست كه درباره چه چيزي مي خواهد نقاشي كند اما حكايت از آن داد كه تصوراتي راجع به آنچه كه تصوير به آن شبيه است ، در ذهن دارد. نشانه هاي آشكاري وجود دارند كه نشان مي دهند كودك كنترل توجه خود را يعني تصميم براي توقف فعاليت و سپس بازگشت به آن را آغاز كرده است .

نواختن موسيقي فعاليتي ارزان و لذت بخش است ، استفاده از صداهايي كه با وسايل ساده يا لوازم خانگي توليد مي شوند براي كمك كردن به وزن ، زير و بمي صداوتوانايي تشخيخص صداهاي متفاوت به كار گرفته مي شوند . برخي از كودكان ممكن است در سنين پايين استعداد و توانايي استثنايي از خود نشان دهند .

در سه سالگي هر چند كودك از دامنه وسيعي از لغات برخوردار است ، اما ساختار جمله ها و تلفظ هايش ممكن است هنوز كامل نباشد او استفاده از زبان را رعايت مي كند ، درباره چيزهايي صحبت مي كند درخواستهايي مي كند و دستور مي دهد او ممكن است بتواند حوادث گذشته را تعريف كند . همسن و سالانش مجموعه اي از كلمات ، اشارات و حالتهاي چهره را درك مي كنند .

در 4 سالگي، كودك مي تواند تجربه جديدش را به شكلي آموزنده شرح دهد و از انواع پرسشها استفاده كند مانند ، ميشه اين مال من باشه ؟ كي ؟ چرا ؟ او ميتواند همچنين اهل بحث و جدل باشد ، و بي معنايي در زبان باعث خنده او شود . كودك چهار ساله حس شوخ طبعي زيادي دارد . شعر، معما ، لطيفه هاي ساده و شوخي كلامي را دوست دارد . آنها از اين كه داستانهايي را برايشان بخوانيم به ويژه اگر بتوانند به طور همزمان تصاوير كتاب را ببينند لذت مي برد.

كودك دراين سن قادر است از كلمات مكاني مانند « درون ، پشت ، زير »استفاده كند برخي از تلفظ ها مانند (زو، ژ ) براي كودك مشكل است دستور زبان او معمولا صحيح است و سعي مي كند كلمات بي قاعده از لحاظ دستوري را با قوانين دستور زبان هماهنگ كند .

كودكان ممكن است نمايشهاي عروسكي و برنامه هاي تلويزيون مناسبي را كه ديده اند، اجرا كنند . هماهنگي كه به صورت گروهي بازي مي كنند . نقشهاي يكديگر را تعيين مي كنند اغلب يك كودك بيشترين تصميم گيري را در مورد اين كه چه كسي چه نقشي را بازي كند دارد ممكن است اين نقشها با توافق عوض شوند .

در اين مرحله ، دنياي تخيلي و ذهني كودك بسيار واضح است به طوري كه گاهي اوقات درباره آنچه كه حقيقت دارد و آنچه كه خيالي است مرددمي شود .

كسي كه به نوعي با كودك سروكار دارد و بي تجربه است ،ممكن است از بي اعتنايي  فاحش و آشكار كودك به حقيقتي عيني شگفت زده شود .

مشغول بودن به بازي تخيلي ، به فائق آمدن كودك بر هيجانهاي شديد كمك مي كند .ممكن است نسبت به نيازهاي ديگران به خصوص اگر آنها آسيب ديد ه باشند حساسيت نشان دهد در اين مرحله كودكان  غلب علاقه زيادي به جانوران دست آموز خانواده نشان مي دهند و اغلب آنها را در فعاليتهاي تخيلي به شمار مي آورند .

در حدود اين سن كودك شيفته علت و معلول مي شود بررسي و كنجكاوي او درباره محيط ، هميشه به قيمت خطرهايش نمي ارزد و نظارت فردي بزرگسال لازم است .

5 و6 سالگي

از اين سن به بعد ، كودك بي وقفه به رشد روزانه توانايي و مهارتهايش براي برقراري ارتباط ادامه مي دهد . كودك در بازي خود نه تنها از فعاليتهاي تخيلي دقيق ،بلكه از بازيهاي پيچيده بيرون از خانه و درون آن لذت روز افزوني را نشان مي دهد.

در حدود اين سن كودكان آغاز به شركت در بازيهاي گروهي و بازيهاي با قاعده مي كنند آنها ممكن است شروع به نشان دادن استعداد با برتري ويژه اي در ورزش كارهاي دستي يا فعاليتهاي خلاق بكنند پس از چند سال ، ممكن است تفاوتهايي بين بازي خود جوش پسران و دختران پديدار شود  . بنابراين اين اهميت دارد كه كساني كه به نوعي باكودكان سرو كار دارند ، فرصتهايي برابر در اختيار همه آنها قرار دهند تا در همه فعاليتهاي شركت كنند .

دراين سن ، پيشرفت قابل ملاحظه اي در چابكي و توان كودك صورت مي گيرد كودك مي تواند بپرد و به توپ ضربه بزند ، به طوري كه توپ چند متر آن طرف تر برود و قادر مي شود با ثبات دوچرخه اي را براند كه دوچرخ دارد .

باكنترل روز افزون مداد قلم مو نقاشي او پيشرفته تر مي شود و مانند فردي بزرگسال قلم را در دست مي گيرد او از صحبت كردن ، گفتن و ساختن لطيفه هايي ، اغلب با استفاده از جملات طولاني تر ، لذت مي برد و نياز به رعايت نوبت در گفتگو را درك مي كند.

فعاليتهاي بازي خود جوش ، درك علمي كودك را از مفاهيمي اندازه نشان مي دهد نقش گذاري ممكن است كاملا مفصل باشد .

كه كودكان پيشاپيش درباره نقشها تصميم مي گيرند و چگونگي پيشرفت نقش گذاري را برنامه ريزي مي كننند كودك مي تواند به احتياجهاي ديگران توجه كند ، نشان مي دهد كه قادر به رهبري است و ممكن است شروع به كمك و راهنمايي كودكان كوچكتر در بازي شان كند به طور فزاينده بين حقيقت و تخيل فرق مي گذارد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بازيهای کودکا ن

 

 

 

 

 

 

 

بازيهاي كودكان

بي شك كودك به بازي نيازمند است و نبايستي در اين زمينه محدوديت بيش از حد براي او فراهم ساخت، اما پدر و مادر بايستي روي نوع بازيها همبازي ها و محيط بازي كودك خود دقت داشته باشند، چه بسا همين امور زمينه هاي انحراف جنسي و فساد اخلاقي او را فراهم آورند.

بايستي در هنگام بازي، دختران و پسراني كه به حد تمييز رسيده باشند از يكديگر جدا شوند تا عفت و پاكدامني آنان همچنان محفوظ بماند.

يكي از آثار شومي كه براي بي توجهي پدران و مادران در رابطه با امور جنسي مي توان نام برد بيماري مهلك و سرطاني است كه در دختران بنام «استشهاء» و در پسران بنام «استمناء» به مرحله علم مي رسد و چه بدبختيهائي كه از اين بيماري عائد افراد نمي گردد.

اين دو نوع بازي كردن با خود براي ارضاء غريزه جنسي است كه قبل از وقت معمولي و در اثر تحريكات مختلفي كه شده است دامنگير نوجوانان و جوانان منحرف مي شود.

اگر چه عوامل مختلفي براي اين مسئله ذكر كرده اند لكن گامهاي نخست آن در محيط خانه برداشته مي شود.

كودكان و بازي

همه مي دانيم كه كودك بايد بازي كند براي كودكان يك امر طبيعي و عادي است. آنچه از نظر تربيتي مهم است و پدر ومادر بايستي كنترل و هدايتي نسبت به آن داشته باشند چند امر است: نوع بازي- همبازي- محيط بازي- مقدار بازي.

نوع بازي:

بعضي از پدر و مادرها خيلي دوست دارند فرزندشان در آينده يكي از دانشمندان و متفكران باشد، لذا از دوران كودكي سعي مي كنند كودكشان را به بازيهاي فكري وادار كنند و غالباً براي او اسباب بازيها مي خرند كه جنبه فكري و هوشي دارد و باعث تقويت قدرت تفكر و انديشه كودك مي شود.

اين دسته از پدر و مادرهاي عزيز بايد توجه داشته باشند كه هميشه آنچه آنها
مي خواهند و دوست دارند، واقعيت پيدا نمي كند. ممكن است آنها دوست داشته باشند كه فرزندشان فيلسوف شود، اما در خود كودك زمينه و استعداد و ذوق فيلسوف شدن نباشد! پس بايد مطابق ذوق و استعداد كودك، زمينه رشد او را فراهم كنند و نوع بازي و اسباب بازي ها نيز بايد حساب شده و هماهنگ با استعداد و قريحه كودك باشد.

بعضي ديگر از والدين دوست دارند كه فرزندشان در آينده در كارهاي هنري و يا عملي و فني به مراتبي نائل آيد و زبر دست گردد. برخي دوست دارند فرزندشان در آينده قهرمان ورزش شود و در رشته هايي مثل فوتبال، واليبال، بسكتبال و از اين قبيل رشته ها نام آور شود. و كساني ديگر ممكن است ذوق و سليقه ديگري داشته باشند.

آنچه مهم است اين است كه پدر و مادرها بايستي سعي كنند تا حدودي استعداد كودك خود را به دست آورند و براي اينكار بايستي در انتخاب نوع بازي، رعايت اعتدال را بنمايند و از همه انواع اسباب بازيها در حد توان و وسع خويش براي كودكشان تهيه كنند و از افراط و تفريط در اين جهت خودداري كنند. وتوجه داشته باشند كه عنصر اصلي براي كودك در بازيها، احساس لذت است. و اگر كودك در حين بازي، احساس لذت نكند، چيزي هم ياد نخواهد گرفت و آن اثري كه بر بازي مترتب است- چه فكري و چه غير فكري- در صورتيكه بازي براي كودك همراه با لذت نباشد، به دست نخواهد آمد. پس بايد والدين گرامي زمينه و وسيله انواع بازيها را متناسب با سن و سال كودك براي او فراهم كنند تا از اينطريق به تدريج به كشف استعداد و ذوق فرزندشان نائل آيند و آنگاه او را در رشته مورد علاقه اش سريعتر هدايت و كمك كنند.

نكته اي كه در اينجا لازم است به پدر و مادرهاي محترم تذكر دهيم اين است كه سعي كنند كودكشان را از همان دوران طفوليت به بازيهايي كه از نظر شرعي حرام اند و جنبه قمار دارند، آلوده نكنند. قمار بازي باعث عداوت و دشمني مي شود و كودك را از دوران طفوليت به كينه توزي نسبت به همسن و سالان خود مي كشاند و از ياد خدا باز مي دارد. قرآن كريم صريحاً مي فرمايد:

«انما يريد الشيطانُ ان يوفعَ بينكم العداوهَ و البعضاءَ في الخمر و الميسر و يصدَّكم عن ذكر الله و عن الصلاه…»

اين شيطان است كه مي خواهد با شراب و قمار بين شما دشمني و كينه ايجاد كند و شما را از ياد خدا و از نماز باز بدارد.

بازي و ورزش در روايات اسلامي

از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمودند‍:

الغلام يلغب سبع سنين، و يتعلم الكتاب سبع سنين و يتعلم الحلال و الحرام سبع سنين.

نوجوانان بايستي هفت سال بازي كنند و هفت سال كتاب بياموزند وهفت سال حلال و حرام خدا را ياد بگيرند.

والدين گرامي: شما كه مي خواهيد ذهن و حافظه كودكتان را پرورش دهيد، چه بهتر كه آن را با كلام خدا و با آيات قرآن مانوس سازيد. چه بهتر كه ذهن فرزندتان را از اوان طفوليت با احاديث اخلاقي و با آيات روحبخش قرآن و با كلمات حكمت آموز بزرگان آشنا سازيد.

پيامبر گرامي اسلام (ص) مي فرمايند:

ادبوا اولادكم عن ثلاث خصال: حب نبيكم و حب اهلبيته و قرائه القرآن.

فرزندان خود را با سه خصلت تربيت كنيد: دوستي پيامبرتان، دوستي خاندان پيامبر و تلاوت قرآن.

پيشوايان ديني ما به ورزش بدني عنايت داشته و دستور داده اند كه به فرزندانتان اينگونه ورزشهاي مفيد را بياموزيد:

از پيامبر گرامي اسلام (ص) رسيده است كه:

علموا بنيكم الرمي، فانه نكايه العدو.

به پسران خود تيراندازي را آموزش دهيد كه اين كار، باعث آزردگي و خشم دشمنان دين مي شود.

از اين فرمايش به خوبي به دست مي آيد كه مي توان نوع ورزش و بازي را بگونه اي برگزيد كه در كنار تامين نشاط و سلامت جسمي و در كنار جنبه تفريح و سرگرمي، هدف ارزشمند ديگري نيز مثل تضعيف روحيه دشمن به دست آيد.

ورزش شنا نيز مورد توجه پيغمبر گرامي اسلام (ص) بوده است. ايشان در حديث ديگر مي فرمايند:

علموا اولادكم السباحه و الرمايه.[1]

به فرزندان خود شنا و تير اندازي را ياد بدهيد.

همبازي كودك

هر يك از ما معمولاً دوست داريم با فردي كه در سطح خودمان و از سنخ خودمان است رفيق باشيم و با او صحبت كنيم و در اوقات فراغتمان با او گپ بزنيم. كودكان نيز از اين قاعده مستثني نيستند. آنها هم دوست دارند همبازي و رفيق داشته باشند و رفيقشان كسي باشد كه زبان انها و حب و بغض هاي آنها را درك كند و خلاصه كودكان دوست دارند، با كسي بازي كنند كه آنها را بخوبي درك كند. اگر كودك احساس كند كه همبازي او جدي بازي نمي كند و يا اختلاف سطح او با همبازي اش به گونه اي است كه به هر حال بازي آنها رنگ جدي به خودش نمي گيرد، از بازي خسته مي شود و لذتي نمي برد. مثل اينكه اگر يك قهرمان كشتي بخواهد با يك بچه كوچك و نوجوان كشتي بگيرد، هرگز اين نمايش كشتي جاذبه اي نخواهد داشت و اصلاً مسابقه آنها جدي تلقي نمي شود.

يكي از نكاتي كه در اين زمينه لازم است پدران و مادران به آن توجه كنند اين است كه خود والدين بايستي در برخي اوقات همبازي كودك شوند! ممكن است تعجب كنيد و با خود بگوئيد مرگ ممكن است كه ما همبازي كودكمان بشويم؟! آري، چنين چيزي نه تنها ممكن است، بلكه ضروري و لازم نيز هست. كودكان دوست دارند كه والدين، آنها را درك كنند و به آنها توجه داشته باشند. يكي از راههاي توجه والدين به فرزندانشان همين است كه گاهي در بازيهاي كودكانه آنان شركت كنند. اين خود نوعي ابراز محبت پدر يا مادر در هنگام بازي با كودك بايد خود را در سطح كودكان تنزل دهد و روحيه اي شبيه روحيه آنان در خود ايجاد كند و خلاصه در بازي با كودكان، بزرگان بايتي جدي بازي كنند. شما بارها تجربه كرده ايد كه اگر در بازي با كودكتان، جدي باشيد او نيز جدي بازي مي كند و از اين بازي لذت مي برد، اما همينكه از موضع يك فرد عاقل و مسن و فهميده و بزرگسال به كارها و بازيهاي كودكانه او نگاه مي كنيد، خنده اش مي گيرد و يا اصلاً بازي را رها مي كند و گاهي با گريه و قهر و اظهار ناراحتي، آزرده خاطر مي شود!

يكي از ثمرات بازي كردن پدران و مادران با فرزندان خود اين است كه فزندان با والدين خود دوست مي شوند و به آنان علاوه بر اينكه به ديد پدر و مادر و بزرگتر نگاه مي كنند، به ديد يك رفيق نيز مي نگرند. و اين احساس يگانگي و همرنگي و رفاقت با پدر و مادر، ثمرات زيادي رد آينده خواهد داشت. بسياري از جوانان در سنين جواني احساس مي كنند كه پدر و مادرشان با آنها دوست نيستند و لذا اين جوانان نمي توانند عقده هاي روحي و رواني خود را با آنان در ميان بگذارند و اينجاست كه به بيگانگان پناه مي آورند و چه بسا در همين رفاقتها و دوستيها، فريب مي خورند و به فساد و بزهكاري گرفتار مي شوند.

وقتي والدين از دوران كودكي فرزندان خود با آنان رفيق شوند و اين يكرنگي و صميميت را همچنان تا دوران نوجواني و جواني ادامه دهند، فرزند آنها در سنين جواني كه احتياج به مشاوره دارد، قبل از هر كس، پدر و مادر خود را مشاور خود مي داند و دلسوز تر از آنان كسي را نمي بيند.

شكايت از بازي كودكان در كوچه ها و …

يكي از شكوه هائي كه اغلب پدران و مادران از فرنزدان و كودكانشان دارند اين است كه مي گويند كودكان ما اغلب دوست دارند براي بازي به خارج از خانه بروند و مثلاً در كوچه و خيابان و محله و يا در زمينها ورزشي و كلوپ ها و يا در خانه دوستانشان به بازي بپردازند و از طرفي ما همواره احساس نگراني مي كنيم كه مبادا در اين محيطها فرزند ما به دام افراد ناصالح بيفتد و به فساد و انحراف و تباهي اخلاقي كشيده شود! البته جاي چنين نگراني هست و هميشه نيز بايد باشد و پدران و مادران عزيز بايد همواره مراقب كودكان خود باشند و به طور مستقيم يا غير مستقيم كنترلي روي آنان داشته باشند و ببينند كه كودكان آنها به چه جاهائي مي روند و با چه افرادي تماس دارند. اما نكته اي كه در اينجا مي خواهيم بر آن تاكيد كنيم اين است كه اگر پدران و مادران محيط خانه را براي برخي بازيهاي كودكانشان فراهم كنند و خود نيز در روز پاره اي از وقتشان را به بازي با كودكانشان اختصاص دهند و براي اين كار اهميت قائل باشند، خواهند ديد كه فرزندشان كمتر ميل به خارج شدن از منزل براي بازي پيدا مي كند و در نتيجه والدين محترم از اين جهت نگراني شان بسيار كمتر خواهد شد.

والدين بي خيال!

مطلب ديگر اين است كه گاهي مشاهده مي شود برخي پدران و مادران بي خيال، غالباً براي آسايش بيشتر خودشان، كودكشان را روانه كوچه و درب منزل مي كنند تا با بچه هاي ديگر بازي كند و گاه ساعتها كودك آنها در اطراف منزل و كوچه و خيابان مشغول بازي است و پدر يا مادر هرگز سري به او نمي زنند تا ببينند كه بچه آنها چه
مي كند، چه حرفها و احتمالاً فحش ها و الفاظركيك و زشتي را از به هاي كوچه ياد مي گيرد و چه مي خورد و كجا مي رود و …!! اين پدران و مادران توجه ندارند كه با اين بي توجهي ها و راحت طلبي ها، از همان اوان طفوليت روحيه ولگردي را در فرزند خود ايجاد مي كنند. از طرف ديگر فرزند آنها نيز احساس مي كند كه پدر و مادرش چندان كنترل و حساسيتي روي رفتار او ندارند و با اين احساس آزادي، كم كم دست به هر گونه عملي خواهد زد و هر گونه كه تمايل داشته باشد، رفتار خواهد نمود!

نكته مهم در انتخاب همبازي براي كودكان

والدين گرامي توجه داشته باشند كه تاثير همبازي در رفتار و اخلاق كودك آنها بسيار زياد است. يادگيري رفتار و كردار از يكديگر در بين كودكان و همبازيها بسيار سريع و آسان است. همه شما تجربه كرده ايد كه كودك شما در يك جلسه مهماني وقتي همبازيهائي پيدا مي كند، چه بسا حرفهاي جديدي از آنها ياد مي گيرد و يا فعل و رفتار تازه اي را از آنان مي آموزد كه تا مدتها آن را تكرار مي كند و چه بسا هرگز آن را فراموش نكند.

اين رفتار و گفتار مي تواند مثبت باشد و مي تواند منفي باشد، و به هر حال نشانگر اين است كه تاثير همبازي در كودك بسيار عميق و ريشه دار است.

از اين رو است كه والدين محترم بايستي نسبت به همبازيهاي فرزند خود عنايت زيادي داشته باشند و اگر فرزند آنها به مهد كودك و يا مدرسه مي رود هر از چند گاه سري به مهد و مدرسه او بزنند و از همبازيهاي فرزندشان سئوال كنند. اگر فرزند آنها به كوچه و يا ميدان بازي وكلوپ ورزشي و هنري و … مي رود، بايد والدين محترم، دورادور نسبت به همبازيهاي او حساسيت لازم را داشته باشند و حتي الامكان در صدد باشند كه همبازي هايي براي فرزند خود پيدا كنند كه نسبت به كودك خودشان تاثير مثبت بگذارد و به تدريج كودك آنها را نيز رشد دهد.[2]

محيط بازي

بسيار از پدران و مادران توجه ندارند كه در محيطهاي بازي كودكانشان غير از بازي، چه حوادث ديگري رخ مي دهد و اين حوادث- به طور غير مستقيم- چه تاثيري در روحيه و رفتار فرزندان آنها مي گذارند!

مثلاً بعضي پدر و مادرها فرزند خود را براي بازي روانه خرابه اي نزديك منزل مي كنند تا فرزندشان در آن خرابه با خاك و آجر و شن و … بازي كند. گذشته از اينكه اين كار با ضوابط بهداشتي هرگز سازگار نيست، باعث مي شود بچه در آن خرابه گاهي منظره سيگار كشيدن و يا هرئين كشيدن و بعضي بزهكاري هاي ديگر را نيز مشاهده كند و يا منظره نزاع و فحاشي وكتك كاري بعضي افراد ناباب را از نزديك ببيند. ذهن كودك به طور خودكار از اين حوادث و مناظره فيلمبرداري مي كند و روحيه او به تدريج با  اين صحنه ها آشنا مي شود و در آينده چه بسا خود نيز به ايجاد چنين صحنه هائي مبادرت ورزد.

متاسفانه در كشور ما برخي محيطهاي ورزشي هنوز به طور كامل از پاره اي بدآموزيهاي جنبي پاكسازي نشده اند. مثلاً زمين و ميدان، براي برگزاري ورزش فوتبال و واليبال و … است، اما گاه مشاهد مي شود كه دستشوئي ها و ديگر گوشه و كنار استاديوم ورزشي، محلي براي افراد معتاد و سيگاري و هروئيني و … شده، جوانان بزهكار و فاسد الاخلاق به بهانه شركت و تماشاي مسابقه، به اين مراكز مي آيند تا جائي براي خلافكاريهاي اخلاقي خود پيدا كنند.

در اينجا لازم است به مسئولين و مديران مراكز و محيطهاي ورزشي تذكر دهيم كه ميادين و اماكن ورزشي حقيقتاً براي رشد و تعالي روحي و معنوي جوانان ساخته شده اند و ورزش جسمي مي بايست مقدمه اي براي تزكيه و تهذيب رواني و روحي جوانان باشد. از اينرو مي بايست كنترل و نظارت دقيق و بيشتري نسبت به همه جوانت اخلاقي در محيطهاي ورزشي صورت گيرد تاخانواده هاي متدين و مومن نيز بتوانند به راحتي و با آسودگي خاطر فرزندان خود را به محيطهاي ورزشي بفرستند و خود نوجوانان متعهد و متدين نيز رغبت كنند كه پا در ميادين ورزشي بگذارند و احساسشان اين باشد كه در اين اماكن و كلوپ ها، هم جسم آنان تقويت مي شود و هم روح آنان سرشار از معنويت و صفاي باطن مي گردد.

روانه كردن بچه ها به كوچه و خيابان جلو منزل آفات اخلاقي بسياري دارد. گذشته از خطرهائي كه از نظر جسماني در معابر عمومي، سلامت كودكان را تهيه
مي كند، چون اين اماكن محيطهاي كنترل شده اي نيستند، همه گونه افراد و كودكان در آنها رفت و آمد مي كنند و چه بسا انواع فحش ها و الفاظ ركيك در همين محيطها به بچه ها آموزش داده مي شود. شايد شما هم تجربه كرده ايد كه فرزند شما صبح از خانه خارج شده و شايد نيم ساعت جلو درب منزل به بازي مشغول بوده و سپس به خانه آمده است و شما مي بينيد الفاظ و كلمات جديدي را ياد گرفته است كه شما ديگر به راحتي نمي توانيد آن الفاظ را از ذهن او محو كنيد! علاوه بر الفاظ، در كوچه و خيابان بسياري از كارها و افعال ناشايسته نيز ناخودآگاه به كودكان تعليم داده مي شود. حتي گاهي مشاهده مي شود كه كودكان، الفاظ و يا حركاتي را از بچه هايي ديگر در كوچه و خيابان ياد گرفته اند و تكرار مي كنند در حالي كه معناومفهوم  آنها را نمي دانند و وقتي شما به عنوان پدر يا مادر در برابر آن الفاظ و رفتارها عكس العمل نشان مي دهيد، كودك پي مي برد كه اين الفاظ و رفتارها مي تواند وسيله اي براي مقابله با پدر و مادر باشند و لذا او هم از اين به بعد، حساسيت خاصي در تكرار آنها پيدا مي كند!!

كنترل محيط بازي

پدران و مادران محترم توجه داشته باشند كه محيط بازي كودك بايستي كنترل شده باشد و مي بايست كودك احساس كند در محيطي بازي مي كند كه بزرگتر دورادور بر او نظارت دارد و رفتار و كردارش تحت كنترل است و اين احساس، بسيار خوب و ضروري است. و اما اگر كودك و نوجوان خود را در محيط بازي خارج از كنترل پدر و مادر ببيند، چه بسا به سهولت به انحراف و فساد اخلاق كشيده شود و انواع و اقسام بزهكاريها را فرابگيرد.

 

 

سركشي از بازيهاي كودكان

بسيار به جاست كه پدران و مادران محترم اتاق كوچكي را براي بازي كودكانشان اختصاص دهند و وسائل بازي انان را در جاي مخصوص قرار دهند و از بچه بخواهند كه در حفظ و نگهداري و چيدن آنها بكوشد. و از اين طريق از همان دوران طفوليت به بچه ياد دهند كه مي بايست نسبت به لوازم و اموال خودش مواظبت لازم را داشته باشد و نظم و ترتيب را در محدوده كار خودش رعايت نمايد.

اما متاسفانه گاه ديده مي شود كه برخي والدين بي توجه، كودك را به تنهائي و يا با كودكي ديگر در اتاق مخصوص بازي به حال خود رها مي كنند و ساعتها از آنان غافل مي شوند و انها را به حال خود وا مي گذارند! اين غفلت طولاني، هم ممكن است خطرات جاني به دنبال داشته باشد و هم خطرات اخلاقي! شما والدين گرامي نمي دانيد كه در ذهن بچه ها چه مي گذرد و آنها چه تصميماتي مي گيرند! آنان هر لحظه به چيزي سرگرم مي شوند و ممكن است به سراغ پريز برق، وسائل برقي، چرخ گوشت داخل كمد، ظروف چيني، تيغ، چاقو، ميخ و چكش و انبردست، سنجاق و سوزن و … چيزهائي ازاين قبيل بروند و خطراتي را براي خود و ديگران فراهم سازند. از اين رو لازم است مرتباً والدين محترم از محيط بازي كودك- چه در خانه و چه در جاهاي ديگر- سركشي كنند و گاه تذكرات لازم ايمني را به كودكان بدهند.

و اما از جهت خطرات و افات اخلاقي نيز تنها گذاشتن كودكان و عدم سركشي به انان، كار نادرستي است. چه بسا همبازي كودك شما، رفتارهاي نادرستي را از كسي ياد گرفته و مي خواهد آن را تكرار كند و براي كودك شما انجام دهد. شما مي بايست با سركشي هاي متناوب، مواظب اعمال و رفتارهاي كودكانه آنها باشيد. مثلاً بعضي بچه هاي خردسال گاه لباس خود را در مي آورند و عريان مي شوند و با آلت تناسلي خود بازي مي كنند و يا ديگري را مي بوسند و …! اگر شما فرزندتان را در اتاق بازي چندين ساعت به حال خود بگذاريد تا با دوستش بازي كند، چه بسا چنين رفتارهائي را -بدون توجه- فرا بگيرد و پس از مدتي بخصوص در سن بلوغ، همين يادگيريها زمينه انحراف اخلاقي او را فراهم آورند.

مقدار بازي

درست است كه كودك بازي را دوست دارد و پدر و مادر نيز مي بايست امكانات و وسائل را براي كودك خود فراهم آورند، اما اين امر مي بايست حساب شده و عاقلانه باشد. كودك شما بايد احساس كند كه همه عمر و تمام وقت را نمي بايست به بازي گذراند، بلكه لازم است انسان اوقات خود را تقسيم كند و بخشي را به بازي بپردازد و بخش ديگر را به انجام ضروريات ديگر اختصاص دهد.

بعضي از والدين براي اينكه خود را راحت كنند اجازه مي دهند كه كودك آنها هر چه بيشتر به بازي مشغول باشد. اين امر موجب مي شود كه بچه از سنين كودكي ارزشي براي عمر خود احساس نكند. اين كودك اگر با همين روال پرورش يابد در سنين بالاتر نيز به اموري مثل تحصيل علم و تامين معيشت و دنبال كار و شغل رفتن بي توجه و يا كم توجه مي شود و از قضا اين مسئله اي است كه بسياري از والدين نسبت به آن نگران اند و از فرزندان خود از اين جهت شكايت دارند!

از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمودند:

الغلام يلعب سبع سنين، و يتعلم الكتاب سبع سنين، و يتعلم الحلال و الحرام سبع سنين:[3]

نوجوان مي بايست 7 سال بازي كند، و هفت سال كتاب فرا بگيرد و هفت سال حلال و حرام را آموزش ببيند.

از اين حديث به دست مي آيد كه پدران و مادران مي بايست در كنار تامين وسائل بازي و فرصت دادن به كودكان براي انجام بازي، به فكر رشد فكري و ديني كودكانشان نيز باشند و آنان را هم در بعد جسم و تن پرورش دهند و هم از نظر معنوي، فكري، مذهبي تغذيه كنند.

يكي از راههاي عملي براي توجه دادن فرزندان به اينكه نبايد همه دقت خود را به بازي مشغول باشند بلكه بايستي در كنار بازي، به مسائل جدي تر مثل مطالعه، حفظ قران و حديث و … بپردازند اين است كه والدين خريدن اسباب بازي را منوط به انجام كارهائي مثل حفظ سورهاي كوچك قرآن، احاديث كوتاه، اشعار زيبا، گفتن و يا نوشتن خلاصه كتاب و قصه و … كنند و در صورتي كه فرزندان از عهده كارهاي مزبور برآمدند، وسائل بازي را در اختيار آنان قرار دهند.

خلاصه آنكه بايستي والدين محدوديتي براي مقدار بازي كودكان و فرزندان خود قرار دهند والا رها گذاشتن كودك در اين زمينه، مضراتي به دنبال خواهد داشت.

نكته ديگري كه از روايات سابق به دست مي آيد اين است كه هر چه سن كودك كمتر است روحيه بازي در او بيشتر و فعال تر است و لذا بايد در دوران طفوليت براي بازي كودكان چندان سختگيري نكرد، اما هر چه سن كودك بالاتر مي رود هم به طور طبيعي كودك جدي تر مي شود و به مسائل اساسي تر وادار كنند.

در روايتي از امير المومنين علي(ع) آمده است:

لا يفلح من وله باللعب و استهتر باللهو و الطرب[4]:

كسي كه شيفته بازي و سرگرم لهو و طرب باشد، رستگار نخواهد شد.

شايد شما هم بزرگسالاني را ديده باشيد كه براي تماشاي يك بازي و يا انجام يك تفريح و سرگرمي همه كار و زندگي خود را رها مي كنند و دست از كارهاي جدي خود مي كشند و با اين كار اسباب ناراحتي اطرافيان خود مثل پدر و مادر و همسر و فرزندان و… را فراهم مي سازند! اينان همان افرادي هستند كه از كودكي محدوديتي براي زمان بازي انان وجود نداشته و والدينشان بازي آنان را تحت كنترل و نظارت قرار نداده اند.

در كتاب اسلام و تعليم تربيت آمده است: درست است كه كودك نياز به بازي دارد و بايد تا مدتها بازي كند، ليكن نه براي هميشه و تا آخر عمر بلكه تا مدتي مجدود. يكي مربي خوب و آگاه دوران موقت بازي را طوري تربيت مي دهد كه در دوران نوجواني و جواني به تدريج كمتر شود و كارهاي جدي تر جايگزين آن گردد. اين درست نيست كه خوي بازيگري بر كودك غلبه نمايد و اكثر اوقات او را فرا بگيرد و تا آخر عمرش شغل رسمي او بازيگري باشد… مربي بايد دوران بازي كودك را دوران كار آموزي موقت كودكانه و مقدمه اي براي اشتغال به كارهاي جدي تر بداند و مراقب باشد كه بازي يگانه محرك كودك قرار نيگرد و او را از هدفهاي اجتماعي منحرف نسازد. دوران بازي دوران آمادگي و انتقال است نه توقف. كودك و نوجوان و جوان بايد بدانند كه انجام مسئوليت و كار بر همه چيز تقدم دارد و مجاز نيستند به خاطر بازي آنرا ترك كنند يا سهل انگاري نمايند. غلبه خوي بازيگري زيانهاي بزرگي را به دنبال دارد. گاهي با اشخاصي برخورد مي كنيم كه مدتهاست سنين كودكي و نوجواني را پشت سر گذاشته اند ولي هنوز هم به بازي بيشتر علاقه دارند تا كار. به خاطر يك محفل دوستانه و تماشاي يك فيلم جالب، كار و زندگي را ترك مي كنند و مسئوليتهاي خود را فراموش مي نمايند.[5]

بسياري از نزاعهاي زن و شوهرها و چه بسيار از طلاقها به خاطر همين است كه زن يا شوهر هنوز حالات بچگي دارد و علاقه دارد كه اوقات خود را به بازي بپردازد! و حال آنكه گردش كار خانواده اقتضا مي كند كه زن و شوهر جدي فكر كنند و به مسائل اساسي توجه داشته باشند.

بازی و خلاقیت:

بچه ها از طریق بازی می آموزند، از طریق بازی کشف میکنند و به حد و مرزهایشان پی میبرند.لزومی ندارد کسی لذت بازی خلاق را به کودکان بیاموزد .بازی خلاق یکی از تواناییهای ذاتی انسان است.حال آنکه جامعه به کودکان یاد میدهد از خلاق بودن دست بکشند، معقول و اهل عمل شوند.اگر بخواهیم به طور کامل کودک درون را باز یابیم باید بگذاریم که این خلاقیت ذاتی عیان شود.این جنبه خلاق را کودک جادویی یا کودک سحرآمیزمیخوانند.در قسمتهای بعد بازیهای خلاقی را مشاهده میکنید که برای نمایان ساختن این کودک هنرمند وجد آمیز درون که سرشار از شگفتی و کنجکاوی و شادمانی است طراحی شده اند.اوقاتی که به بازی و مجسمه سازی و نقاشی با مداد گچی خواهید پرداخت بخش بالغ وجودتان را کنار خواهید گذاشت.مدت زمانی را نیز باید برای رقص و حرکات خود انگیخته و اجرای نمایشهای کودک درونتان صرف کنید.اوقاتی را نیز به اکتشاف جهان اسرار آمیز رویاهایتان اختصاص دهید در این مقطع شاید والد نکوهشگر درونتان سر بر آورد و بگوید:"تو نمیتوانی نقاشی کنی طراحی بلد نیستی و در هر صورت نمیخواهم اینجا را شلوغ کنی." اگر این امر رخ داد فقط نظاره اش کنید اما نگذارید شما را از ادامه کارتان باز دارد.و ایمانتان را محکمتر کنید.

مهم ترین چیز این است که فعالیتهای وجد آمیز و خلاق، قلمرو طبیعی کودک درون است. این میراث حق طبیعی شماست .میراث خود را باز یابید.آنچه را که جوزف کمپبل "وجد زنده بودن "خوانده است شخصا تجربه کنید.

لوازم مورد نیاز:

یک دسته کاغذ سفید،یک دسته کاغذ کاهی،ماژیکهای رنگی،مداد شمعی یا مداد رنگی،گل مجسمه سازی یا خمیر بازی،قیچی ،تقویم یا سررسید نامه شخصی،مجلات عکس دار،چسب،دستکش نایلونی تا بتوانید انگشت خود را در جوهر فرو ببرید و نقاشی کنید.پاکتهای کاهی تا از آنها نقاب یا ماسک درست کنید.نی و یک ظرف کوچک کف صابون برای حباب بازی، نوار موسیقی و پخش صوت، نوار خالی و ضبط صوت،و یک دفتر چون شاید بخواهید تمرینها را در یکجا نگاهداری کنید.

خواه در گروهی حمایتگر به تمرینها بپردازید خواه به تنهایی احساس ایمنی امری اساسی است.ایجاد آشیانه ای امن برای کودک درون، یعنی تدارک فضایی ایمن برای دعوت از او.در طی فرایند شفای کودک درونتان محرمانه نگه داشتن این کار- به ویژه زمانی که به شناخت کودک آسیب پذیردرونتان سرگرمید – اهمیت فراوان دارد.منظور این نیست که نمیتوانید بخشهای معینی از کارتان را با دیگران در میان بگذارید .مراد این است که این افراد را با دقت- و بسیار محتاطانه و مسئولانه –انتخاب کنید.کسانی که نسبت به خودتان وفرایند شفایتان بسیار حمایتگرند.اگر کودک آسیب پذیر درونتان در کنار همسر یا یکی از بهترین دوستهایتان احساس ایمنی میکند شاید در میان گذاشتن با او کار درستی باشد.اگر نمیدانید احساسها و اندیشه هایتان را با چه کسی در میان بگذارید از کودک درونتان بپرسید از طریق نگارش با هر دو دست. کودک درونتان با دقتی حیرت انگیز به شما پاسخ خواهد داد.نزد کسانی که نسبت به شما آکنده از داوری اند و میکوشند احساسها ، اندیشه ها یا رفتارتان را کنترل کنند حرف دلتان را نزنید.اگر کودک درون را در معرض این گونه انرژی قرار دهید قطعا به پیشواز تخریب و آزار کودک درونتان رفته اید.بالغانی که با کودک درون خودشان در تماس نبوده اند نمیتوانند این گونه شفا را در یابند.در بخشهای بعد شیوه های حمایت سالم از کودک درونتان را خواهید آموخت: با تقویت والد مهر آمیز و حمایتگر درون .

کودک درون در دل آدمی خانه دارد. وقتی دلمان را به روی کودک درونمان میگشاییم قلب خود را به روی همه باز میکنیم.و بدین گونه است که منشاء اقتدار راستین خویش –عشق- را می یابیم.

از این قسمت تا پایان راه در صورت تمایل کودک درونتان، نقاشی یا گفتگوهای نوشتاری تان را برای من ارسال کنید تا در صورت خواست شما در این صفحه شاهد آنها باشیم.

الناز فربد

farbod@govashir.com

بازی

فعالیت، یکی از نیاز های انسان و اساس رشد و تکامل است. کودکان در ضمن بازی به فعالیت های بدنی ، عقلی، و اجتماعی می پردازند. بازی را چند نوع تعریف کرده اند جرسیلد (jersild  ) می گوید: « بازی کودک یک کار جدی است »  فرانک  (Frank  )  می نویسد :

    « بازی ،راهی است که کودک آنچه را که کسی نمی تواند به او بیاموزد یاد می گیرد »

بعضی نیز بازی را زندگی کودک دانسته اند. می توان گفت  : بطور کلی ، بازی هر نوع فعالیتی است که فرد برای لذت بردن انجام می دهد بدون اینکه به نتیجه نهایی آن توجه داشته باشد . فرد با کمال میل و بدون اجبار و تحریک خارجی ، بلکه برای سرگرمی و لذت بردن ، به بازی می پردازد. فرق بازی با کار در این است که دومی برای رسیدن به یک هدف معین ، نه برای لذت بردن ، انجام می گیرد . در نظر کودک ، فعالیت های آزاد ، بازی شمرده می شوند ولی آنچه بزگسالان برای او تعیین وتکلیف  کنند از قبیل : تکالیف مدرسه و کمک به کار های خانگی کار می باشند.

هم چنین ، بازی یک رفتار فطری عمومی است که در تمامی موجودات زنده دیده می شود و یکی از مهمترین عوامل و وسایل رشد و تکامل و یادگیری است . به عبارت دیگر ، کود ک بازی می کند تا رشد و پرورش یابد.

فعالیت و رشد عمومی کاملا به یکدیگربستگی دارند . سطح نضج کودک ، امیال و فعالیت های او را تعیین می کند و رشد او را بر می انگیزد ، بیشترین یادگیری کودک درباره خود و جهانش به وسیله بازی انجام         می گیرد . در ضمن انجام دادن کارهایی ، مهارت های حرکتی خود را رشد و گسترش می دهد . در بازی با کودکان دیگر یاد می گیرد که مردم نسبت به فعالیت های خاص او چه نوع واکنش نشان می دهند . 

 کودکی که از بازی می گریزد  هرگز رشد سالم ندارد و از لحاض روانی بیمار است و باید فورا به درمان او پرداخت . محروم ساختن کودک از بازی بیش از هر چیز او را ناراحت می کند و چه بسا ممکن است یک عده ناراحتی های عصبی را نتیجه دهد. زیرا چنانچه اشاره شد بازی تنها وسیله طبیعی برای یاد گیری و پیشرفت است . کودکان در ضمن بازی های خود یاد       می گیرند و بازی آنها نوع و میزان آموخته هایشان را نشان میدهد . از روی فعالیت های کودک ، می توان به میزان هوش و اطلاعات وی پی برد . بازی که با حرکت و فعالیت تواُم  باشد دلیل سلامت وجود کودک است . بازی برای کودکان مانند کار برای بزرگسالان است، کاری که احتیاج به تعلیم ندارد . کودک سالم نمی تواند پنج دقییقه ساکت بماند و دائما در تلاش و بازی با چیز هایی است که می بیند و لمس می کند . گاهی در خانه به کتابخانه پدرش می رود و آن ها را زیر و رو می کند ، گاهی اسباب بازی های خودش را درآتش می اندازدتا ببیند می سوزد یا نه ؟ همینطور کنجکاوی خود را مانند یک دانشمند تشنه به رسیدن به یک حقیقت تازه یا ابتکار جدید ، ادامه دهد . خلاصه کودک به محیطی نیازمند است که بتواند « خودش باشد » ، جایی که بتواند بدود ، صدا کند ، بالا برود ، فریاد کشد، بشکند و بسازد . همه این امیال را بازی ارضا می کند. 

کودک در اثنای بازی کارهایی انجام می دهد که به کسب مهارت و افزایش فهم ، منجر می شود، چنانکه در یک سالگی صداهای گوناگون در می آورد و به تکرار آنها می پردازد و از این بازی لذت فرآوان می برد ، سپس این صداها به صورت کلماتی در می آیند که در گفتگوی خود به کار می برد. همینکه بزرگ می شود از اندااختن توپ ، بالا رفتن از پله ، نردبان و درخت ، و جست و خیز و حرکت لذت می برد و خوشحال می شود ، و بدین ترتیب تجارب خود را افزایش می دهد و نیروی پا ، بازو و انگشتان رشد و پرورش می یابند . گاهی نیز دست های خود را کثیف و لباس هایش را پاره می کند و به زمین می اندازد.

هنگام بازی است که کودک با کمال آزادی، حواس خود را به کار می اندازد و نیروی تفکر، ابداع ، و اختراع خود را پرورش می دهد. کودک به وسیله بازی ، تمام استعدادهای خود را در چهار میدان رفتار بشری بکارمی اندازد که عبارتند از : جنبش و حرکت ، تطابق، زبان ، و رفتار  شخصی  و اجتماعی. او باز وهای  خود را به جلو پرتاب و پاهایش را خم می کند ( جنبش ) ، چشمان خود را بر دست گره کرده اش می دوزد ( تطابق )، بغبغو وغدغد می کند ( زبان) ، و مادرش را با صدا می خواند ( رفتار اجتماعی ).

به عقیده پرفسور وودورث (Woodworth  ) حتی تخیل کودک ، نوعی بازی است و می توان گفت : بازی معمولا- اگر دائما هم نباشد- شامل عامل تخیل و اختراع است .

 ارزش های بازی

با توجه به آن چه گفته شد می توان اهمیت بازی را در رشد و تکامل کودک دریافت . ارزش و فایده بازی را برای کودکان می توان چنین خلاصه کرد :

الف. ارزش بدنی. کودک برای این که عضلات خود را رشد وپرورش دهد و تمام قسمتهای بدنش ورزیده شوند باید بازی کند. هم چنین ، کودک به وسیله بازی ، انرژی های اضافی خود را صرف می کند که اگر پایمال شوند موجب هیجان ،عصبانیت و تند مزاجی کودک می شود.

ب. ارزش ذهنی. بازی سبب می شود که کودک نیروهای ذهنی خود را به کار اندازد و بیازماید بدون اینکه مسئولیتی را به فعالیت های خود در نظر بگیرد. هم چنین، در ضمن بازی یاد می گیرد که میان واقعیت وخیال فرق بگذارد.

ج . ارزش اجتماعی. کودک بدون بازی ، مخصوصا بازی با کودکان دیگر به جای بزرگسالان، فردی خودخواه ، خود بین ، و فرمانده بار می آید ولی از راه بازی با دیگران روش همکاری ، دادن و ستاندن ، و وارد ساختن شخصیت خود در گروه را می آموزد . درست است که کودک ، رفتار اجتماعی را در برخورد با دانش آموزان دیگر در مدرسه یاد می گیرد ولی بازی های مقید مدرسه ، در مقایسه با بازی های آزاد خارج از مدرسه ، فرصت کمی برای رفتار اجتماعی کودک فراهم می آورند. کودک به وسیله بازی یاد می گیرد که چگونه با دیگران ، ارتباط برقرارسازد و مشکلات مربوط به روابط اجتماعی را حل کند . بازی به کودک کمک می کند که مانند یک شخص ، رشد و تکامل یابد . بازی وسیله مهمی است که به کودک امکان می دهد خود را کنترل کند پیش از آنکه از طرف بزرگسالان کنترل شود.

د . ارزش یادگیری. کودک در ضمن بازی با اسباب بازی های گوناگون ، رنگ ، اندازه ، ترکیب ، ارزش، و اهمیت اشیا را در می یابد ، به تدریج که بزرگ می شود مهارت های زیادی  از راه بازی کسب می کند . پیگردی ، گرد آوری ، و سایر اشکال زیاد بازی در طفولیت بعدی سبب می شود که کودک ، اطلاعاتی درباره زندگی خود بدست آورد که تحصیل آن ها از راه کتاب های درسی ممکن نیست.

خواندن ، نمایش ، کنسرت و فیلم های برگزیده در عین حال که برای کودکان لذت بخش و سرور انگیزاند، دایره تجاربشان را نیز گسترش می دهند . کودک از راه بازی، ارزش خود وتوانایی های خود را یاد می گیرد این نیز او را در داشتن مفهوم روشنی از خویشتن یاری می کند .

ه. ارزش درمانی. کودک ، در زندگی روزانه ، نیاز مند است که خود را از نگرانی هایی که فشار محیط در او ایجاد می کند رها سازد بازی یهترین وسیله ای است که او را در رسیدن به این هدف از راه تعبیر عواطف خود کمک می کند .

کودک می تواند احتیاجات او امیال سر کوفته خود را از راه بازی های گوناگون ارضا کند . همچنین، بازی او را قادر می سازد که نقشه هایی را برای حل مسائل خود طرح کند و این نیز اهمیت بیشتری در زندگی شخصی او دارد.

و . ارزش تربیت اخلاقی . بازی یکی از عوامل بسیار مهم برای تربیت اخلاقی کودک است طفل حق و باطل و گناه و ثواب را در خانه و مدرسه یاد می گیرد ولی اجرای مقررات اخلاقی در آن ها به اندازه بازی ، جدی نیست . کودک می داند که اگر بخواهد عضو پذیرفته و مورد توجهی در گروه خود گردد. با انصاف و مؤدب ، درست کار ، راست گو ، بازنده خوب  و خود دار باشد . ا و همچنین می داند که همبازی هایش بیشتر از بزرگسالان خانه و محیط مدرسه سختگیرند . او در ضمن بازی بیش از هر وقت دیگر یاد می گیرد که مقررات را به سرعت و بطور کامل اجرا کند .در ضمن بازی است که کودک اوضاع و احوال زندگی واقعی را می تواند دریابد و این که چگونه با آن ها روبرو شود . همچنین ، با اطمینان ، احساسات کینه توزی و ترس و ناشایستگی خود را تعبیر می کند.

خلاصه ، بازی یک نوع فعالیت فطری و بهترین وسیله و تمرین برای آمادگی برای زندگی است . به عبارت دیگر ، بازی خود زندگی طبیعی کودک و در عین حال آماده شدن برای مراحل بعدی زندگی می باشد . و محروم ساختن او از آن در واقع محرومیت از زندگی است و همین بازی است که به کودک کمک می کند مهارت های حرکتی ، اجتماعی ، و شخصیت خود را رشد و پرورش دهد. از این رو والدین و معلمان ومربیان باید بازی را از ضروریات زندگی کودک دانسته از آن به عنوان بهترین و مؤ ثرترین وسایل تربیت  استفاده کنند . اسباب بازی های گوناگون ومتناسب برای ایشان فرآهم کنند و از رعایت نکات تربیتی زیر نیز غافل نباشند :

1- هرگز مستقیما در بازی های کودک مداخله نکنند.

2- اسباب بازی هایی که برای ایشان فرآهم می آورند باید :

الف- متحرک و قابل انتقال باشند.

ب- برای کودکان تازگی داشته باشند .

ج- طوری درست شده باشند که کودک را در رشد و تکامل حواس ، ادراک فاصلله و اندازه و شکل و صدا کمک کند.

4- هرگز از خوردنی های- مخصوصا آن هایی که پوست یا پوشش ندارند مانند کشمش و خرما و 000- به عنوان اسباب بازی استفاده نشود .

5- در خریدن اسباب بازی به تمایلات و احتیاجات کودکان توجه نمایند نه خوشایند خود یا زیبایی اسباب بازی .

6- محیط بازی  باید از حیث وسایل و اسباب بازی برای هر سن غنی باشد .

7- بازی هایی برای کودکان پیشنهاد شوند که به تربیت ذوق و میل زیبا دوستی آنان کمک کند.

 8- در تمام بازی ها نباید از تربیت اجتماعی کودک غفلت کرد.

آب بازی

     منبع : مجله مادران امروزی

     ترجمه : آذر بخششی

     از گروه مادران جهان

کودکی که با آب بازی می کند، درحال یادگیری علت و معلول گرما و سرما، جاری شدن و فرو رفتن آب در زمین است. این کودک پس از این که به عنوان موجودی کوچک در دنیایی بزرگ یک روز سخت را پشت سر گذاشته، با آب بازی آرامش پیدا می کند. او لغات جدید می آموزد، به خاصیت خیس بودن آب و جنس جباب ها فکر می کند و شما تصور می کنید که او فقط مشغول خراب کاری است. آب یک وسیله ی بازی است که به طور طبیعی و دایم در خانه ها وجود دارد. بچه های کوچک آب بازی را دوست دارند و در مورد آن بسیار کنجکاو هستند. از آن جایی که می توان با آب، بازی های متنوعی را انجام داد، علاقه مندان فراوانی در سطح جهان دارد. کودکان نوپادوست دارند از طریق حواسشان بخصوص حس لمسه به کشف بپردازند. آن ها از انجام هر گونه عملی که حواس آن ها را تحریک کند لذت می برند. آب بازی یکی از این اعمال است. نحوه ی بازی کودکتان با آب به شما نشان می دهد که به چه چیزی علاقه مند است.

این کار ممکن است به سادگی تماشای حباب هایی باشد که از لابه لای انگشتان او خارج شده و به همراه آب به سوی ظرفشویی سرازیر می شود. بچه ها دوست دارند دست هایشان را در دستشویی های کوتاه بشویند و در آن ها بازی کنند. یکی از مسئولان می گوید:" ما آینه های بزرگی جلوی دستشویی و ظرفشویی ها گذاشته ایم تا بچه ها بتوانند خودشان را ببینند. اشیاء مختلف را در آب می ریزیم تا کاوش کنند. وسایلی در عین حال برای آن ها توضیح می دهیم که وقتی مثلا برگ ها خیس می شوند چه اتفاقی می افتد؟!"

حتی بین آب بازی و کلماتی که کودک می گوید ارتباط وجود دارد.

در هنگام کسب تجربه عملی با کودک نوپای خود از کلمات مناسب هم استفاده کنیم. و آب موضوع جالبی برای این موجودات کوچک است.

تیلور یکی از مسئولین امور بازی کودکان می گوید : "والدین و کودکان نوپا می توانند با هم راجع به آب گفتگو کنند و ازاین طریق به کشف دنیای زبان بپردازند.راجع به ریختن آب ،پخش شدن و چلپ و چولوپ آن و خاصبت بارانی شدن آن با کودک خود صحبت کنید. دایره لغات آن ها را با توصیف وقایع، گسترش دهید." حتی می توانید در مورد آب برایش داستان تعریف کنید یا مطلبی بخوانید. با کودک خود وارد آب بازی شوید. در یک گوشه با حوله ننشینید و او را تماشا کنید. با او آب بازی کنید، هیاهو راه بیندازید. به او نشان دهید که از بازی با او لذت می برید. درتمام کارهایی که در خانه با آب انجام می دهید کودکتان را سهیم کنید. مثلا کودک شما می تواند برای شما شربت درست کند. می تواند فنجان های پلاستیکی را در ظرفشویی بشوید. می تواند هنگام کار کردن ماشین لباسشویی شاهد غوطه ور شدن لباس ها در آب باشد.

آب بازی فقط مخصوص فصل تابستان نیست، گرچه این فصل بسیار مناسب است ولی فصل بهار هم خوب است. این فصل با خود گل وشل و گودال های آب همراه می آورد . پوشاک مناسبی به تن کنید و همراه کودک نوپای خود از خانه بیرون بروید . حتی در فصل زمستان هم آب بازی را قطع نکنید. مقداری برف به داخل خانه بیاورید و شاهد آب شدن آن باشید. به آب شدن قندیل های یخی و به قطره های آبی که از آن ها می چکد توجه کنید.

قصل زمستان امکانات زیادی برای کشف و جستجو دارد مثلا برف آبکی و برف پوک برای خلاقیت بچه ها در این فصل موجود است.

کودکان می توانند قندیل های کوچکی را در دست بگیرند و بشکنند. صدایی که از شکستن آن ها ایجاد می شود شگفت انگیز است . از همه ی این ها بهتر محکم قدم گذاشتن در چاله ی آبی است که به وسیله یخ نازکی پوشیده شده است.

نکات ایمنی برای آب بازی

1- یک کودک نوپا در آب بسیار کم هم ممکن است خفه شود. همیشه هنگام آب بازی کودکان کاملا مراقب آن ها باشید حتی وقتی در یک وان کوچک آب بازی می کنند.

2- وان یا ظرف آب بازی را بعد از اتمام بازی همراه با کودک خالی کنید. تمیز کردن این ظروف قسمتی از مکاشفه ی کودک است. همراه با او خالی شدن آب را ببینید و شگفت زده شوید.

3- مراقب باشید کف حمام، دیوارها و یا علفزاری که در آن آب بازی می کنید خیلی خیس و لغزنده نشده باشند. یک جفت حوله ی بزرگ دم دست داشته باشید. اگر بیرون از خانه هستید، محل بازی را تغییر دهید تا یک جای خاص خیلی خیس نشود.

راه های بازی با آب

1- تکه های یخ وسیله ای بسیار سرگرم کننده هستند، آن ها سرد و لغزنده اند و درست جلوی چشمان شما آب می شوند. ( حتما در کنار کودک خود باشید چون بلعیدن تکه های کوچک یخ ممکن است باعث خفگی شود.)

2- مقداری لباس عروسک جمع آوری کرده و کمی آب و صابون تهیه کنید. کودک شما می تواند به روش سنتی لباس بشوید. همین کار را می تواند با ظروف و عروسک هایش انجام دهد. حتی جوراب های کوچک خود را می تواند بشوید.

3- مقداری رنگ خوراکی یا آب میوه رقیق به آب اضافه کنید.

4- کلیه وسایل موجود در آشپزخانه را که می توان با آن آب بازی کرد پیدا کنید. مثل : قاشق و ملاقه های پلاستیکی کوچک و بزرگ، قیف، آبکش، صافی، اسفنج و کفگیر. برای آب بازی دایم چند ظرف کهنه ی پلاستیکی در نظر بگیرید و ته آن ها را یک یا چند سوراخ کنید. ظرف هایی که یک سوراخ دارند مانند رودخانه ی کوچکی عمل می کنند که برای مدتی طولانی جریان دارند و ظرف هایی که چند سوراخ دارند دوش را نشان می دهند.

5- یک ظرف پلاستیکی را با آب رنگی پر کرده و در فریزر بگذارید . این ظرف ها می توانند به منزله ی آجرهایی در قلعه ی برفی باشند یا می توانند در وان حمام یا استخر کم کم آب شوند.

6- از ظروف مخصوص اسپری برای آب پاشی کردن می توانید استفاده کنید . کودک می تواند برای مثال قسمتی از دیوار خانه را رنگ بزند ( با آب پاش اسپری ) یا چمن را آبیاری کند.

7- یک میهمانی با سرویس چایخوری اسباب بازی ترتیب دهید از عروسک نیز استفاده کنید. بخورید ، بیاشامید و روی صندلی های کوچک بنشینید و شاد باشید.

8- یک تنگ پلاستیکی شفاف را پر از آب کنید و به کودک نشان دهید که از پشت تنگ آب دست هایش چقدر بزرگ دیده می شوند.

9- به کودکتان کمک کنید تا یک طرف خانه یا پیاده روی جلوی خانه تان را با یک سطل آب و یک فرچه رنگ بزند. او می تواند از یک غلتک هم برای این کار استفاده کند.

10- یک ظرف بزرگ پر از آب با تعدادی اسباب بازی برای کودکتان در نظر بگیرید تا بتواند تجربیاتی با عروسک پلاستیکی شناور و ماشین کوچک غیر قابل شناور، یک تکه چوب ، یک تکه اسفنج، یک تکه صابون و چند قطعه یخ شناور داشته باشد.

یکی دیگر از راه های آب بازی باکودکتان این است که با او به استخر بروید. استخرهایی که صدا در آن ها انعکاس پیدا می کند و رنگ دیوارهای آن روشن است، برای کودکان مناسب نیستند. محیط استخر باید برای کودکان شاد و مهیج باشد.

کودکان وقتی می بینند شما چکونه حباب درست می کنید واین کار چقدر سرگرم کننده است لذت می برند و آن ها نیز به طور اتفاقی این کار را انجام می دهند. ترکیب آموزش و بازی کار بسیار مهمی است.

انتظار نداشته باشید کودکتان در استخر صرفا شنا بیاموزد.

یک کودک نوپا شاید چلپ چلوپ کردن و حباب درست کردن را یاد بگیرد و در آب احساس راحتی بیشتری کند.

مراقب باشید و بدانید کودک نباید مدت  زیادی در آب بماند . باید عمق آبی که بازی می کند بسیار کم باشد تامحیط امنی برای بازی ایجاد شود. از کودک خود دور نشوید و همیشه نزدیک او باشید.

آب بازی در عین حال که موجب سر و صدا و تحرک می شود ولی می تواند بد خلق ترین کودکان را آرام سازد . آب یک ماده ی آرام بخش است. اگر کودک شما روز غیر قابل تحملی داشته و هیچ کس نتوانسته کاری برای او انجام دهد؛ گاهی اوقات یک لگن پر از آب می تواند برای آرام ساختن او مفید باشد

د) رشد ذهنی و شناختی

 اهداف اساسی:

 الف)رشد فرایند ها و مهارت های شناختی پایه:1- رشد حواس پنجگانه،حس دیدن،حس شنیدن، حس لمس کردن،حس بوییدن،حس مزه کرن(چشایی)،2- رشد حافظه و مشاهده 3-رشد مهارت های طبقه بندی کردن 4- رشد توالی فکر 5- رشد حل مسائل و استدلال کردن   

 ب)تشکیل مسائل اساسی:1- مفهوم رنگ سازی 2- مفهوم سازی شکل 3- شکل گیری مفاهیم قبل از عدد.

 3-4ساله:1-رشد توانایی تشخیص از طریق حواس پنجگانه 2-شناسایی و مطابقت دادن 3-رشد توانایی مشاهده کردن،به خاطر سپردن و یادآوری فوری 6الی7شیءمورد مشاهده در یک زمان 4-رشد توانایی شناسایی یک قسمت گمشده از تصویر یک شی آشنا 5-رشد توانایی طبقه بندی بر اساس یک مفهوم و یا یک بعد مانند شکل یا رنگ 6- رشد توانایی تکرار الگو شامل 3الی4 شیء 7-رشد توانایی درک روابط کل و جزء دریک سطح ساده 8-رشد توانایی هدایت فکری در جهت حل مسائل ساده 9-رشد توانایی مطابقت دادن،شناسایی کردن و نامیدن رنگ های قرمز،زرد،آبی،سبز، سفید و سیاه 10-رشد توانایی مطابقت و شناسایی کردن دایره(گرد)،مربع(چهار گوش)،مثلث(سه گوش)11-رشد توانایی ترسیم یک دایره 12-توانایی مطابقت دادن،شناسایی و نامیدن شکل:بزرگ،کوچک،هم اندازه - بلند و کوتاه - سبک،سنگین - دراز،کوتاه - چاق و ضخیم،لاغر،پهن،باریک - بیشتر،کمتر - دور،نزدیک - دیر ،زود

4-5ساله ها:1-رشد و توانایی نامیدن و مرتب کردن تا حد 3 سطح تجربی شامل حواس پنجگانه 2-رشد توانایی مشاهده کردن و به خاطر سپردن و یاد-آوری فوری 6الی 7 شیءمورد مشاهده در هر زمان 3-رشد توانایی شناسایی قسمت های جزیی تر از تصویر یک شیء آشنا 4- رشد توانایی طبقه-بندی بر اساس دو مفهوم و یا دو بعد مانند شکل و رنگ 5-رشد تولید دوباره و بسط دادن توالی منطقی با شیء داستان ها و وقایع تصویری 6- رشد توانایی درک روابط کل و جزء در سطح کمی پیچیده تر 8-رشد توانایی شناسایی و نامیدن رنگ های بیشتر مانند قرمز،زرد،آبی، سبز،سیاه،قهوه ای، سفید،نارنجی بنفش 9-رشد توانایی مرتب کردن رنگ های اساسی تا سه سطح 10-رشد توانایی درک این مطلب که مخلوط کردن رنگ ها منجر به تشکیل رنگ های تازه ای می شود.11-رشد توانایی نامیدن اشیای ریز و ارتباط دادن آنها با اشیای محیطی:دایره- مربع- مثلث12-رشد توانایی شناسای اشکال دیگر مانند:ستاره،مخروط،مستطیل،قوس13-مرتب کردن تا سه سطح برای هر یک از مفاهیم قبل از عدد.

5-6ساله ها:1- رشد توانایی و مرتب کردن تا 5 سطح تجربی شامل حواس پنجگانه 2- توانایی به خاطر سپردن 4 عدد و باز خوانی آنها 3-رشد توانایی طبقه بندی بر اساس سه مفهوم مانند شکل،رنگ و اندازه 4-رشد توانایی تفکر متوالی به جلو و بر عکس 5-رشد توانایی بیان مسئله و پیدا کردن راه-حلهای مختلف برای مسائل ساده 6-رشد توانایی نامیدن و مرتب کردن همه رنگ ها تا پنج سطح 7-رشد توانایی نامیدن و ترسیم اشکال مختلف 8-رشد توانایی مرتب کردن تا پنج سطح برای هر یک از مفاهیم قبل از عدد.

«بعضی از فعالیت ها جهت رشد ذهنی و شناختی»

 1-فعالیت ها و بازی ها برای تشخیص بینایی و شنوایی2-فعالیت ها با کارهای لمسی و اشیاء با بافت های مختلف موجود در محیط 3-فعالیت با اشیاء دارای بو های مختلف 4-فعالیت چه چیزی نیست 5- فعالیت با مداد و اشیاء و مواد دارای مزه های مختلف 6-بازی های تقویت حافظه 7-فعالیت های که شامل دیدن و به خاطر آوردن مشاهدات می شود. 8- فعالیت های طبقه بندی با اشیاءکارت های تصویری و غیره 9- بازی های طبقه بندی 10-تکرار یک الگو 11-یادآوری وقایع و داستان ها در توالی صحیح 12-بازی های مشتمل بر تفکر متوالی 13-حل پازل ها و معماها 14-حل مسئله مانند کارت های ارتباطی و پاسخ به پرسش های ساد15-گفتگو و بحث 16-آوازها و اشعار موزون 17-فعالیت های نمایشی 18-فعالیت با اشیاء،پارچه ها،دومینو کارتها و غیره 19-فعالیت ها و بازی های سازمان یافته 20-فعالیت های خلاق 21-گردش در طبیعت 22-بحث و گفتگو و قصه گویی 23-آب بازی 24-شن بازی25-کارت های ترتیبی 26بازی با مکعب ها 27-فعالیت های نمایشی 28-بازی های نمایشی مانند فروشگاه و غیره

هـ) رشد عاطفی و اجتماعی

 3-4 ساله ها:1-پرورش حس اطمینان و اعتماد 2-آشنایی با محیط مراکز آموزشی و پرورشی این دوره و امور معمول و روزمره 3-شکل گیری عادات  شامل:الف)عادات شخصی مثل استفاده صحیح از توالت-شستشوی دست ها-نظافت شخصی-درست غذاخوردن. ب)عادات اجتماعی مثل سلام و احوالپرسی با معلمان و کارکنان مرکز-حسن رفتار-منتظر نوبت شدن-یادگرفتن بازی با کودک یا کودکان دیگر. 4- پرورش توانایی و مراقبت از رفتار شخصی 5- پرورش خود پنداری مثبت 6- رشد علاقه به شرکت در بازیهای گروهی 7- پرورش توانایی ها 8- رشد نگرش همدردی و نوعدوستی نسبت به افراد ناتوان و سالمندان و مراقبت و نگهداری از محیط زیست.

4-5 ساله ها: 1- آشنایی با معلمان و کارکنان مراکز آموزشی و پرورشی اگر افراد جدیدی باشند و کودکان دیگر در کلاس درس 2- شکل گیری عادت اجتمایی شامل: سلام و احوال پرسی با معلمان و کارکنان مراکز - حسن رفتار - منتظر نوبت شدن - شراکت و همکاری - حضور منظم 3- پرورش توانایی و مراقبت از رفتار شخصی 4- پرورش خود پنداری مثبت 5- شرکت فعال در فعالیتهای گروهی 6- رشد توانایی در تصمیم گیری.

5-6 ساله ها: 1- شکل گیری عادات: الف) عادت شخصی شامل: بهداشت شخصی و محیطی ب) عادات اجتمایی شامل: سلام و احوالپرسی با معلمان و کارکنان مرکز - منتظر نوبت شدن - شراکت و همکاری - حضور منظم 2- پرورش و توانایی و مراقبت از رفتار شخصی 3- پرورش خودپنداری مثبت 4- شرکت فعال در فعالیتهای گروهی 5- رشد توانایی در تصمیم گیری، استقلال و رهبری

 «بعضی از فعالیت ها جهت رشد عاطفی - اجتمایی»

بازی شخصی 2- گفتگوهای غیر رسمی 3- سرودها و اشعار موزون 4- نمایشهای خلاق 5- بازیهای عروسکی 6- بازیهای آزاد و سازمان یافته 7- فعالیتها و بازیهای گروهی 8- فعالیتهای زمان تغذیه غذایی اصلی و پیش غذایی 9- برگزاری مراسم جشن تولدها و جشنواره ها 10- فعالیتهای پرورش دهنده استقلال مانند رهبری یک فعالیت، سپردن وظایف و مسوولیتها به کودکان 11- یکپارچه سازی با کودکان ناتوان در گروهها 12- مشاهده و گردش در طبیعت 13- مراقبت از حیوانات اهلی و دست آموز. 

- کادر آموزشی

  صاحب امتیاز: کارشناس روان شناسی

  مدیر: کارشناس علوم تربیتی

  مربی: فوق دیپلم بهداشت -دارای مدرک مربیگری کودک،فوق دیپلم کودکیاری-دارای مدرک مربیگری کودک

  مستخدم: فوق دیپلم بهداشت

  8- برنامه های آموزشی:

ریاضی،علوم،قران(زبان آموزشی)،نقاشی،شعر و سرود،قصه و داستان،کاردستی،بازی آزاد و سازمان یافته،ورزش و حرکات ریتمیک و ...

  9- وسایل و امکانات:

 رفاهی،تفریحی و سرگرمی،شهر بازی اختصاصی مهد کودک با بیش از دو هزار متر فضای آزاد با وسایل ذیل:چرخ وفلک 6 متری، استخر توپ،انواع ماشین برقی،انواع موتور برقی،انواع وسایل بازی،تاب،سرسره،کجاوه،الاکلنگ،انواع فیلم های کارتونی و سرگرمی،بازیهای کامپیوتری ،بازی با پلی اتیشن

 10- بخش های مختلف واحد آموزشی:

 این واحد آموزشی از دو بخش کلی مهد کودک و پیش دبستانی تشکیل شده که هر کدام از این بخش ها دارای دو گروه سنی می باشد.

مهد کودک شامل:

1-گروه سنی 4ماهگی الی 18 ماهگی شیرخوار

2-گروه سنی 1/5سالگی الی 3 سالگی(نوپا)

 پیش دبستانی شامل:

1- گروه سنی 3الی 5سالگی (پیش آمادگی)

2- گروه سنی 5 الی 6 سالگی (آمادگی)

 11- کلاس های فوق العاده:

 کامپیوتر،زبان انگلیسی،آموزش نقاشی،سفالگری،موسیقی با مربیان متخصص و مستقل بصورت رایگان

 12- کلاسهای تابستانی:

 مهدکودک در راستای فعالیت های آموزشی و پرورشی خود جهت پر کردن اوقات فراغت عزیزان شما اقدام به برگزاری کلاس های متنوع تابستانی می نماید این کلاس ها شامل:کامپیوتر،زبان،نقاشی، سفالگری،قران و ... میباشد.

 13- برگزاری کلاسهای مشاوره خانواده در طول سال تحصیلی:

مهدکودک و آمادگی خصوصی پویندگان با برخورداری از کادر مجرب و متخصص در طول سال تحصیلی اقدام به برگزاری کلاسهای مشاوره خانواده در جهت آشنایی اولیاء با مسائل آموزشی و تربیتی فرزندان خود مینماید.

 14- تسهیلات ویژه:

مهدکودک و آمادگی خصوصی پویندگان در جهت رفاه و آسایش اولیاء محترم و عزیزان آنها تسهیلات ویژه ذیل را در اختیار آنها قرار میدهد.

1- ویزیت رایگان نوآموزان در طول سال تحصیلی

2- بیمه حوادث و عمر

3- اهداء جوایز ارزنده در پایان سال تحصیلی بدون قرعه کشی

4- 50 درصد تخفیف ویژه اولیایی که دو فرزند خود را ثبت نام میکنند.

5- لوازم التحریر مصرف یک سال از کیف خارجی تا پاک کن با 50 درصد تخفیف

6- یکسال استفاده رایگان از شهر بازی اختصاصی پویندگان

7- سرویس رفت و برگشت با 75 درصد تخفیف

8- دو وعده تغذیه روزانه

9- یک سال خدمات پشتیبانی آموزشی در کلاس اول بتدایی

10- کلاسهای تابستانه 1384 بصورت صد در صد رایگان

11- برگزاری مراسم مختلف در طول سال تحصیلی  با همکاری اولیاء محترم شامل:1- جشن مهر 2- جشن تولد عمومی و اختصاصی 3- جشن انقلاب 4- جشن سبزه ها 5- جشن فارغ التحصیلی

12- لوازم بهداشتی و شخصی با 50 درصد تخفیف شامل : لیوان - خمیر دندان - مسواک - دمپایی - دستمال کاغذی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فرضیه شناختی -رشدی پیاژه

 

 

 

مراحل 2 و 3

انديشه پيش از عمل (2 تا 7 سالگي)

اعمال غير انتزاعي و ملموس (7 تا 11 سالگي)

در پايان مرحله  حسي- حركتي كودك توانايي اعمال موثر و به خوبي سازمان يافته اي را پيدا كرده است كه به وسيله ي آنها با محيط بلا واسه خود كنار بيايد. گرچه كودك در كاربرد مهارتهاي حسي- حركتي خود در تمامي زندگي همچنان ادامه مي دهد اما مرحله بعدي يعني «انديشه پيش از عمل» با يك دگرگوني بزرگ مشخص مي شود. ذهن كودك به سرعت در سطح نويني پيش مي رود يعني سطح نمادها (كه در گيرنده ي تصاوير و واژه ها است). در نتيجه كودك مجبور مي شود انديشه خود را ديگر بار به طور كلي سازمان بندي كند. البته او نمي توان اين كار را به يك باره انجام دهد. تا مدتها بعد يعني در تمامي مرحله انديشه پيش از عمل، انديشه كودك اساساً بدون سيستم و غير منطقي است. تنها از حدود سن 7 سالگي يعني آغاز مرحله «اعمال غير انتزاعي و ملموس» است كه انديشه كودك در يك سطر سازمان بندي مي شود.

رشد فعاليت نمادين

هر بار كه كودك يك شي يا عمل را به عنوان نماينده و مظهر يك شي و يا عملي كه فعلاً حاضر نيست به كار مي برد مي توان گفت نماد به كار برده است. همانگونه كه آمد، كودكان در مرحله 6 حسي- حركتي به اين كار آغاز مي كنند براي نمونه هنگامي كه لوسين پيش از آنكه قوطي كبريت را باز كند دهان خود را باز كرد، او از دهان خود بعنوان معرف و نماينده ي عملي كه هنوز آن را انجام نداده است استفاده كرد. به همين گونه «تقليد تعويقي» متضمن نوعي تصور دروني از رويدادهاي گذشته است. پياژه تصور مي كند كه تقليد تعويقي هم در آغاز متضمن تصاوير حركتي است و او بر اين امر اصرار مي ورزد كه نمادهاي اوليه در كودك از نوع حركتي است و نه از نوع كلامي. ما نمادهاي غير كلامي را در بازي بچه ها هم مي يابيم. براي نمونه روزي ژاكلين وانمود كرد  كه يك تكه پارچه بالش او مي باشد. او سرش را روي ان پارچه گذاشت در حالي كه         مي خنديد وا نمود كرد مي خواهد بخوابد. اين بازي او جنبه ي سنبوليك و نمادين داشت زيرا او يك شئ (در اينجا يك تكه پارچه) برای نماياندن شي ديگري كه در آنجا موجود نبود (يعني بالش خود) استفاده كرد.              بازي هاي خيالي نيز طي مرحله 6 حسي- حركتي  آغاز مي شود و رد سال هاي بعد مشخص تر مي گردد.

البته یک منبع اصلی و عمده نمادها زبان است که به سرعت طی سالهای اولیه اندیشه پیش از عمل تکامل               می یابد (تقریباً از 2 تا 4 سالگی). یکی از نخستین استفاده های نمادین ژاکلین از زبان هنگامی که تقریبا دو ساله بود و پس از آن که یک استخر را یدده بود روی داد. هنگامی که به خانه ابزگشت  در باره تجربه خود و پدرش چنین گفت: «روبر گریه می کند، اردک در دریاچه شنا می کند. از جلوی ما دور شد». پس ژاکلین، واژه ها را به کار می برد تا واقعه ای را که مربوط به گذشته و اکنون غایب بود دو مرتبه بسازد. زبان افق های فکری کودک را به نحو گسترده ای باز می کند. کودک به کمک زبان می توان گذشته را دوباره زنده کند، آینده را پیش بینی و در مورد رویدادها با دیگران تماس برقرار کند. اما درست به همین دلیل که ذهن کودک دین سرعت در حال گسترش است، اندیشه او نیز در آغاز فاقد ویژگی های یک منطق منسجم می باشد. این امر هنگامی که کودک واژه ها را به کار می برد کاملاً آشکار می شود. پسربچه یا دختر بچه واژه ها را به منظور معرفی طبقات واقعی اشیاء به کار نمی برد بلکه او از آنها فقط به عنوان «پیش مفهوم» استفاده می کند. برای نمونه هنگامی که ژاکلین 3 ساله بود درباره واژه پدر می گفت: پدر مردی است که لوسین ها و ژاکلین های فراوانی دارد. او هنوز به آن مرحله نرسیده بود که بتواند واجد مفهوم یک طبقه کلی و عمویمی یعنی بچه ها باشد که درون آن بچه هایی با نام های لوسین و ژاکلین تنها دسته فرعی کوچکی را تشکیل می دهند.

از آنجائی که بچه ها هنوز فاقد طبقات کلی و عمومی هستند، تعقل استدلال آنان هم اغلب جنبه ی عبوری و انتقالی دارد، یعنی از یک چیز خاص به چیز خاص دیگر تغییر می کند . برای نمونه لوسین در چهار و نیم سالگی گفت: من هنوز استراحت بعداز ظهر خود را نکرده ام پس هنوز بعد از ظهر نیست. او هنوز نمی توانست بفهمد که بعداز ظهر ها یک مرحله زمانی کلی است که شامل شمار فراوانی از وقایع مخصوص می باشد که استراحت بعداز ظهر او تنها یکی از وقایع مخصوص است.

عده ای از روانشناسان اعتقاد دارند زمانی که کودکان به گفتار تسلط می یابند در ضمن می آموزند منطقی تر هم بیاندیشند. طبق این نظریه زبان است که طبقه بندی های مفهومی را در اختیار ما می گذارد. اما پیاژه با این نظریه موافق نیست به نظر او گرچه زبان دارای اهنیت فوق العاده است که منبعی از نمادهای مشترک  برای ارتباط با دیگران فراهم می کند اما به خودی خود ساختار اندیشه منطقی را فراهم نمی سازد.

تعقل علمی

ثابت ماندن کمیت های مداوم (مایعات)

این یکی از مشهورترین آزمایش های پیاژه است. در یک بخش آن به کودک دو لیوان A₁ و A₂ را که هر دو تا یک سطح از آب پر شده است نشان می دهند. از کودک می پرسند آیا  لیوانها محتوی یک اندازه آب است یا با هم فرق دارند و کودک تقریباً همیشه می آموزد که مقدار آب هر دو لیوان برابر است. سپس آزمایشگر آب لیوان A₂ را در لیوان P که کوتاه تر و پهن تر است می ریزد. آنگاه از کودک می پرسند آیا بازهم مقدار آب در هر دو لیوان یکسان است؟ در سطح پیش از عمل پاسخ های کودکان نماینده دو زیر مرحله است.

در نخستین زیر مرحله، کودک به آشکار در درک مفهوم  ثبات ناتوان است- یعنی اینکه نمی تواند دریابد که کمیت یکسان است. معمولاً کودکان پاسخ می دهند که لیوان A₁ حالا آب بیشتری دارد زیرا بلندتر است. گاهی کودک پاسخ می دهد که لیوان P حالا آب بیشتری دارد زیرا پهن تر است. در هر یک از دو مورد کودک تنها بر یک بعد تمرکز می یابد یعنی ارتفاع یا عرض لیوان کودک چنان تحت تأثیر درک یک بعد منفرد - آنچنان که به چشم می آید- قرار دارد که دیگر نمی تواد دریابد مقدار مایع باید منطقاً یکسان مانده باشد.

در دومین زیر مرحله کودک گامهائی به سوی مفهوم ثبات کمیت بر می دارد  ولی به آن نمی رسد. یک پسر بچه ممکن است در یک لحظه بگوید آب لیوان A₁ بیشتر است زیرا این لیوان بلند تر است، سپس عقیده خود را تغییر دهد و بگوید که لیوان P  آب بیشتری دارد زیرا پهن تر است و سپس دچار حیرت و سرگردانی شود. کودک در اینجا از خود «قواعد الهامی» را نشان می دهد . او آغاز به فرض دو بعد درکی کرده است، اما هنوز  درباره دو بعد به طور همزمان استدلال نمی کند و در نمی یابد که تغییری در یک بعد لیوان می تواند تغییر در بعد دیگر آن را جبران و خنثی کند. به  هر حال سرگردانی او می رساند که او به نکته آگاه می شود که در حرف های او تناقضی است، و می توان با اطمینان شرط بست که او به زودی تناقض را حل خواهد کرد و به سوی مرحله ثبات کمیت ها پیش خواهد رفت.

به عقیده پیاژه پایه و زمینه این گونه استدلال ها را اعمال منطقی تشکیل می دهد یعنی نوعی فعالیت های ذهنی که برگشت پذیر است. هنگامی که کودک استدلال می کند که تغییری در یک لیوان توسط تغییری در لیوان دیگر خنثی می شود، این نکته را دریافته است که در اینجا نتیجه غائی، برگشت و یا معکوس  شدن به سوی مقدار اول است. به همین گونه زمانی که کودک استدلال می کند که ما می توانیم آب را بار دیگر به ظرف اول بریزیم تا همان مقدار اول را نشان می دهد در واقع اشاره می کند که جریان را معکوس می کنیم.

تذکر این نکته مهم است که جریان عمل را معکوس می کنیم.

طبقه بندی

در یک آزمایش طبقه بندی  نمونه، پیاژه و همکاران او 20 مهره چوبی که 18 عدد آنها قهوه ای  و دو عدد آنها سفید بود به بچه ها نشان دادند. پیاژه مطمئن شد که کودکان فهمیده اند که گرچه بیشتر مره ها قهوه ای و دوتای آنها سفید است اما همه از چوب ساخته شده است. سپس پیاژه از بچه ها پرسید که آیا عده مهره های قهوه ای بیشتر است یا عده مهره های چوبی؟ کودکان در مرحله پیش از عمل پاسخ دادند که عده مهره های قهوه ای بیشتر است. به آشکار این کودکان طوری تحت تأیر کثرت مهره های قهوه ای در مقایسه با دو مهره سفید قرار گرفته بودند که نمی توانستند دریابند که مهره های قهوه ای و سفید هر دو بخشی از یک کل بزرگتر یعنی طبقه مهر های چوبی هستند.

اندیشه اجتماعی

خودمداری

به عقیده پیاژه در هر مرحله از رشد کودک یک همخوانی و پیوستگی  عمومی بین اندیشه عملی و اندیشه اجتماعی وجود دارد. برای نمونه درست همانگونه که کودکان در مرحله پیش از عمل نمی توانند در تکالیف حفظ کمیت، دو بعد را در نظر بگیرند در تعامل خود با افراد دیگر هم نمی توانند بیش از یک دیدگاه را در نظر بگیرند. این موضوع از گفتگوی بچه ها آشکار می شود. برای نمونه یک دختر بچه ممکن است به دوست خود بگوید: «من این چیز را این جا می گذارم» و توجه نکند جائی که به آن اشاره می کند اضلاً در میان دید دوستش نیست و او نمی تواند او را ببیند.

یکی از مشهورترین تحقیقات پیاژه درباره خود مداری، در مورد درک کودک از فضا است. در این مطالعه کودک را به دور مدلی از سه کوه گردش دادند به نحوی که او توانست ببیند که مدل از زوایای گوناگون چگونه دیده می شود؛ پس از گردش  کودک را در یک سوی مدل کوه  در مقابل عروسکی که درست از سمت مخالف به مدل کوه ها نگاه می کرد نشاندند. سپس از کودک خواستند در میان عکسهای گوناگون از مدل کوه، آن عکسی را برگزیند که از همه بهتر  آن چه را او می بیند نشان هد و نیز عکس دیگری هم که دیدگاه عروسک را از مدل کوه ها نشان می دهد برگزیند. تمامی کودکان توانستند عکسی را که با دید خودشان مطابقت داشت پیدا کنند اما خردسالترین آنان معمولاً همان عکس را بریا نمایش دیدگاه عروسک نیز برگزیدند. به آشکار، آنان نمی توانستند دریابند که دیدگاه عروسک با دیدگاه آنان فرق دارد.

پس خود مداری مربوط می شود به ناتوانی در تمایز دیدگاه خود و دید افراد دیگر. دو پسر بچه با خاله خود به منظور خرید هدیه برای جشن تولد مادر خود به فروشگاه رفت. پسر بزرگتر که هفت ساله بود یک قطعه جواهر برگزید. پسر کوچکتر که سه سال و نیمه بود یک اتومبیل مدل انتخاب کرد. رفتار پسر خردسالتر خود پرستانه نبود. او با دقت هدیه را بسته بندی کرد و آن را به حالتی به مادرش تقدیم کرد که به خوبی نشان می داد انتظار دارد که مادر آن را دوست بدارد. رفتار این پسرک خودمدارانه بود زیرا این واقعیت را در نظر نگرفت که خواسته های مادرش با خوسته های او فرق دارد.

تا زمانی که کودکان خودمدار هستد تمایل دارند در کنار یکدیگر اما هر یک برای خود بازی کنند. برای نمونه در کودک در روی شنهای بازی، هر یک جداگانه ساختمانهای شنی خود را بنا می کنند اما زمانی که بر خود مداری غلبه یافتند  آنگاه می آموزند که در کوشش های گروهی عملیات  خود را هماهنگ کنند. آنگاه هرچه بجه ممكن است طوري تونل حفر كند كه سرانجام تونل ها به هم برسند. لازمه چنين عملي در نظر گرفتن ديدگاه فرد ديگر است. چنين بازيهاي تعاوني در مرحله اعمال ملموس انجام مي شود. به عقيده پياژه زماني كه كودكان كمتر به طور انحصاري با بزرگسالان بلكه بيشتر با گروه سني خود تعامل پيدا كردند، موفق مي شوند برخود مداري غلبه يابند. آنان كشف مي كنند در حاليكه گويا بزرگترها آمچه را در ذهن آنان مي گذرد               مي دانند، اما همسالان آنان از اين جريان بيخبر هستند. در نتيجه كودكان براي اينكه بتوانند افكار خود را به ديگران بفهمانند مي آموزند كه ديدگاه هاي آنلن را در نظر بگيرند.

گذشته از اين، كودكان كمتر تحت تأثير قدرت و جذبه كودكان ديگر قرار مي گيرند و در نتيجه براي كشمكش و درگيري با آنان خود را آزادتر حس مي كنند. بچه ها با همسالان خود جر و بحث مي كنند و آگاهي با آنان به توافق و مصالحه مي رسند و همكاري مي كنند. بدين ترتيب آنان به هماهنگ كردن ديدگاه ها و علائق گوناگون آغاز مي كنند.

صرفنظر از اينكه آيا كودكان به طور اساسي از راه تعامل با همسالان برخودمداري فائق مي آيند يا خير، مهمترين نكته در تئوري پياژه اين است كه بچه ها خود نقش فعالي در دستيابي به اين واقعيت كه ديدگاه هاي گوناگون وجود دارند، بازي مي كنند. در اين نقطه من (مؤلفه كتاب) موردي را به ياد مي آورم كه در آن يكي از پسرانم كه در آن هنگام پنج ساله بود عملاً  به اين اكتشاف نائل شد. من و او به تنهايي با اتومبيل حركت                    مي كرديم كه او پس از چند دقيقه سكوت گفت : «مي داني پدر، آنچه را كه من به خاطر مي آورم تو به خاطر نمي آوري»؛ من از او پرسيدم كه منظورش چيست و او پاسخ داد: «مثلاً من داشتم مطلبي را راجع به كفشاهايم به ياد مي آوردم؛ اما تو نمي تواني ببيني من چه چيزي را به ياد مي آورم، پس تو نمي تواين آن چرا كه من به ياد مي آورم بياد بياوري». بدين ترتيب به نظر مي رسد كه او واقعاً توسط خود كشف كرده است كه ديدگاه هاي او با ديگران متفاوت است. گرچه شايد كودك در اين هنگام كاملاً برخود مداري غلبه نيافته باشد ولي نكته اينجا است كه هرگامي هم كودك در اين موقع بردارد توسط خود او برداشته شده است.

قضاوت اخلاقي

طي يك مرحله اوليه تا سن 10 سالگي به طول مي انجامد كودكان سخت پيرو اين عقيده هستند كه قوانين بازي ثابت و تغيير ناپذير است. اغلب آنان مي گفتند كه قوانين بازي از طرف يك قدرت يا دولت و يا خداوند وضع شده است. كودكان در اين مرحله تأكيد مي كردند كه قوانين بازي را نمي توان تغيير داد زيرا رد آنصورت ديگر با بازي واقعي سروكار نداريم.

پس از 10 سالگي كودكان، بيشتر نسبي گرا مي شوند. در اين موقع قوانين براي كودكان فقط در حكم روش هاي مورد توافق دو جانبه براي انجام بازي است. كودكان در اين سنين ديگر قوانين را ثبت و مطلق تلقي                          نمي كنند. بچه ها مي گويند قوانين احتمالاً طي سالها تغييراتي كرده اند، زيرا كودكان قوانين نويني ابداع              كرده اند. كودكان همچنين در اين موقع مي گويند كه اگر همه بازيكنان موافق باشند خود آنان هم مي توانند قوانين بازي را تغيير دهند.

زنده گرايي

بر اثر پژوهش هاي پياژه روشن شده است كه انديشه كودكان خردسال از جهات ديگري با انديشه كودكان و بزرگسالان تفاوت دارد. يكي از تفاوت هاي اساسي اين است كه كودكان در مرحله پيش از عمل فرقي را كه ما ميان موجودات جاندار و بيجان مي گذاريم قائل نيستند؛ بر عكس طرز فكر آنان اغلب زنده گرايانه است يعني كودكان به اشياء بيجان نسبت زندگي و احساسات مي دهند. نخست، يعني در سنين بين 4 سال و 6 سال كودكان هرچه را كه فعال است جاندار مي انگارند. برای نمونه هنگامي كه از يك بچه پرسيدند آيا خورشيد جاندار است او گفت: آري جاندار است «زيرا نور مي دهد». همان بچه گفت که کوه جاندار نیست زیرا کاری نمی کند. کمی بعد بین 6 و 8 سال کودکان جاندار بودن را محدود به چیزهایی می کنند که تحرک دارند. از قرار میز و گلها جاندار نیستند زیرا حرکت نمی کنند اما دوچرخه، تخت سنگ و ابرها جاندار هستند زیرا گاهی حرکت می کنند. تنها پس از 8 سالگی است که کودکان مفهوم زندگی را محدود به اشیایی می کنند که به خودی خود می توانند حرکت کنند و سپس این دامنه به گیاهان و جانوران محدود می شود.

یک جنبه ی دیگر زنده گرایی نسبت دادن احساسات و شعور  و خودآگاهی به اشیاء بیجان است.

یکی از مقدمترین بررسی های پیاژه ، درک کودک از رویا را مورد پژوهش قرار می دهد. به نظر می رسد که درک کودک از رویا مانند فهم اودر زندگی یک تواتر مرحله ای مخصوص را طی می کند. از مکان نخستین پژوهش پیاژه، محققین دیگر به ویژه کولبرگ موضوع تواتر مرحله ای رویای پیاژه را به صورتی دقیق تر و ظریفتر بررسی کرده اند. گمان می رود که در ابتدا کودکان باور دارند که رویاها واقعی هستند. برای نمونه هنگامی که از یک دختر بچه 4 ساله پرسیدند آیا غول که در رویاهای خود دیده بود واقعاً آنجا بود، وی پاسخ داد «آن غول واقعاً آن جا بود ولی وقتی بیدار شدم رفت. من جای پای او را کف اتاق دیدم». کمی بعد کودکان کشف می کنند که رویاها واقعی نیستند. اما هنوز نظر آنان درباره رویا با دید کودکان بزرگتر و برگسالان نسبت به این موضوع فرق دارد. آنان فکر می کنند که رویاهایشان برای افراد دیگر هم قابل دیدن است و رویاها از خارج می آید (از شب یا از آسمان، یا از روشنایی های بیرون از راه پنجره ).آنان همچنین می اندیشند که در حالیکه رویاها می بینند رویاها خارج از آنان ]خارج از بدن آنان[ است، مانند این که در حال تماشای یک فیلم سینمائی باشند، فیلمی که عملیات آن در اتاق هایشان و جلوی چشمانشان روی می دهد. کودکان به تدریج و مرحله به مرحله پی می برند که رویا نه تنها واقعی نیست بلکه برای دیگران نادیدنی است و منشأ درونی دارد و محل آن در داخل بدن آنان است و دارای دیگر مشخصاتی است که بزرگسالان به رویاها ونسبت می دهند. کودکان معمولاً اکتشافات خود را درباره  رویاها در حدود سنین شش و هفت سالگی یعنی در آغاز مرحله اعمال  ملموس تکمیل می کنند.

خلاصه و نتیجه

پیاژه استدلال می کند که اندیشه کودکان در مرحله پیش  از عمل، با اندیشه کودکان و بزرگتر و افراد بزرگسال تفاوت فراوان دارد . اندیشه مرحله پیش از عمل با خود مداری ، زنده گرایی ، اطاعت اخلاقی از بیگانه ، اندیشیدن درباره رویاها به عنوان رویداد های خارجی ، فقدان طبقه بندی ، فقدان مفهوم ثبات اندازه ها و بسیاری ویژگیهای دیگر که  دراینجا به علت نبودن جا ذکر نشد مشخص می شود .

این فهرست مشخصات بسی طولانی است و فرد شاید بپرسد: عامل مشترک همه این ویژگیها کدام است؟ از آنجا که پیازه ادعا کرده است که هر مرحله رشد دارای یک وحدت پایه ای است پس پاسخ به این پرسش برای تئوری پیاژه اهمیت زیاد دارد. متاسفانه پیاژه آنطور که ما میل داریم به این مساله چندان توجهی نکرده ، اما اغلب درصدبر آمده است که ویژگیهای مرحله پیش از عمل را با مفهوم خود مداری مربوط می سازد . در گفتار ، هنگامی که کودکان به موضوعات فقط از دیدگاه خود توجه میکنند می توان کودکان را خود مدار دانست. زنده گرایی یعنی نسبت داد ن زندگی به اشیاءبیجان نیز  برخاسته از خود مداری است .در اینجا کودکان چنین می پندارند که هر چیزهمانطور عمل می کند که آنان عمل می کنند . پیاژه به گونه مشابهی کوشیده است ثابت کند که تصورات کو دکان از رویا نیز با خود مداری آنان مربوط است . تا زمانی که کودکان گرفتار خود مداری هستند نمی توانند دریابند که تا چه حد هر کس تجربیات ذهنی شخصی همچون رویا دارد . در قلمرو اخلاق ،خود مدار ی دست در دست (اطاعت اخلاقی از بیگانه ) کودکان را همراهی                 می کنند . کودکان وخردسالان قوانین را فقط از یک دیدگاه می بینند یعنی به عنوان موضوعات مطلقی که از بالا صادر شده است .کودکان هنوز نمی توانند دریابند قوانین چگونه بر توافقهای دو جانبه دو یا چند فرد متکی است که می کوشند هدفهای متفاوت خود را به صورتی تعاونی هماهنگ سازند

همچنین میان خود مداری و مهارت های عملی کودک برای امور علمی مانند آزمایش های حفظ و ثبات کمیت ها نیز ارتباطی وجود دارد. درست همان گونه که کودک خودمدار، اشیاء را تنها از یک دید گاه                    می بیند، کودکی هم که مفهوم ثبات و حفظ مقادیر را هنوز نمی فهمد تما م فکر خود را بر روی یک جنبه منحصر بفرد مساله تمرکز می کند. کودک هنوز نمی تواند جنبه غیر تمرکز به فکر خود دهد و دوجنبه موقعیت را در آن واحد در نظر گیرد.

کودکان در سطح اعمال ملموس می توانند دو جنبه یک مساله را درآن واحد در نظر گیرند. در این مرحله کودکان ضمن تعامل های اجتماعی خود تنها آنچه را که می گویند مورد توجه قرا رنمی دهند بلکه نیاز های شنونده را هم در نظر می گیرند. هنگامی که  آنان آزمایشهای ثبات وحفظ کمیت ها را انجام می دهند نه تنها به مرئی ترین تغییرات توجه دارند بلکه تغییرات جبرانی را هم در نظر می گیرند. از این رو توانایی هماهنگ ساختن دو دیدگاه در آن واحد، پایه اندیشه اجتماعی و نیز اندیشه علمی کودکان را تشکیل می دهد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گفتگو بافرخنده مفیدی استاددانشگاه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گفت وگو بافرخنده مفیدی ، استاددانشگاه

در جامعه ما به مراکز پیش دبستانی_ مانند کودکستان _مانند مراکزی فانتزی نگریسته می شود و توسعه چنین مراکزی هم بنا به دلایلی دفرهنگی و اجتماعی و نا رسایی های اقتصادی از رشد چشمگیری برخوردار نبوده است اما در کشورهای توسعه یافته آموزشهای پیش دبستانی به نحو شایسته ای مورد تو جه قرار گرفته واین باور در میان مردمان آن کشورها نهادینه شده که بخش اعظمی از رشد ذهنی کودکان در سالهای پیش از ورود آنها به دبستان شکل می گیرد .

هر چند که نخستین کودکستان جهان در سال 1837 در آلمان دایر شد ولی هم اکنون اکثریت قریب به اتفاق کودکان کشورهای توسعه یافته به مراکز پیش دبستانی راه می یابند.

در کشور ما بعد از 85 سال از شروع تأسیس چنین مراکزی ، هنوز سطح کودکان تحت پوشش مراکز پیش دبستانی به فراتر از 12 درصد نرسیده است .

در گفت وگو با دکترفرخنده مفیدی استاددانشگاه علامه طباطبایی به کاوش درموردلزوم آموزش پیش دبستانی ورونق نیافتن مراکز پیش دبستانی درکشورما پرداخته شده . باتکیه براطلاعات وداده های وزارت علوم دکترمفیدی تها استادایرانی است که تحصیلات عالی آکادمیک خودرادررشته آموزش پیش دبستانی به پایان رسانده است

اندیشمندان جهان دردوره های مختلف باصراحت وذکاوت خاصی برلزوم توجه به آموزش پیش دبستانی تأکید کرده اند اماغالباً درعرصه عمل بی توجهی تأسف باری نسبت به آموزش دراین مقطع زمانی رخ داده ست بنا به چه  دلایلی اجرای چنین توصیه ها وآموزه هایی مورد غفلت قرارگرفته است ؟

دلایل مختلفی برایغفلت ازآموزش پیش دبستانی وبه عبارتی بی توجهی به آموزش  دراین دوره زمانی وجودداشته است .توصیه ها ونوع نگاه اندیشمندان جهان به قبل از ازدبستان معقول بوده ولی درزمینه عملی نمودن منطق توجه به کودکان تامدتها دچار دش.اری بوده ایم .

درباره تأسیس اولین کودکستان دنیا توسط فروبل آلمانی وروشهای آموزشی آن هم صحبت کنید

فروبل کسی بود که اولین کودکستان جهان رابرای کودکان زیر 6 سال   به نام باغ کودکان درسال 1837 راه اندازی کرد

اوقبلاً به مدت دوسال درمدرسه پستالوزی اشتغال داشت هدف اوازتأسیس کودکان درولقع ایجادمحیطی شادبرای کودکان بودوآموزش کودکان رابراساس بازی به گونه ای عملی به اجراآورد .فروبل فردخلاقی بود که الگوهای کاری بسیار جذابی راابداع کرد ودرحال حاضر مهدکودک ها وکودکستانها ی دنیا متأثرازالگوی یادگیری اوهستند فروبل براین باور بود که کودک مثل گل لطیف است وهمچنانکه گل نیاز به باغبان دارد یک کودک هم نیازمند عطوفت ، مهربانی ومحبت است 

آیا عملگرایی فروبل رامی توان  وجه تمایز بارز اوباروسو حساب آورد ؟

روسو اندیشمندی بود که علاوه برطرح اندیشه های فلسفی ، منطقی وجامعه شناختی درزمینه تعلیم وتربیت مباحث جدیدی رامطرح ساخت ولی عمل کردن افکاراوبادشواری زیادی مواجه شد .

امافروبل آدمی کاملاً مذهبی ودعین حال طبیعت گرا ودرمشاغل مختلفی از جمله معلمی به کارپرداخته بود .شاید یکی ازانگیزه ها به این موضوع برگردد که خودش درسالهای اولیه کودکی بامرگ مادرش ازمهرومحبت ومراقبتهای اولیه محروم ماند وبه همین علت خودش راملزوم می نماید که فلسفه ومنطق جدیدی رابرای آموزش کودکان ابداع کند .فروبل باعطوفت ومهربانی به آموزش کودکان پرداخت وشعرهای جدیدی رابرای آنها ساخت .

حتی اصل شعر «یه توپ دارم ...» ازاوست واودراین شعر هم توپ راهمپای طبیعی کودکان می داند اوتلاش نمود وسایل وابزارلازم رابه خدمت آموزش کودکان دربیاورد وباروشهای سازنده وانسانی به نیازهای کودکان توجه کند   

شما چه دلایلی برای فراگیر شدن آموزشهای پیش دبستانی وخصوصاً کودکستان می توانید ذکر کنید ؟

کسانی مانند فروبل وخان ماریا مانتسوری به یک باور واقعی درمورد ارزش دوره کودکی وضرورت آموزشهای این دوره پی برده بودن وبه چنین باوری رسیدن فقط به یک امر ذهنی ودرحدشعار وگفتارنبود بلکه این باور رادرعرصه عمل هم متجلی ساختند کسانی هم که کارورزی آنها درمدارس فروبل ومانتسوری بود آموزه ها وروشهای کاربردی مدارس آنها رادرجهت اشاعه علم وآگاهی به اقصی نقاط دنیا منتقل کردند وبه توسعه چنین مدارسی درسراسر جهان کمک کردند .خانم کارل شورز که شاگرد فروبل بود اولین کودکستان مخصوص آلمانی زبانها رادرایالت ویسکانسین ایالات متحده تأسیس نمود وخانم الیزابت پی بادی آمریکایی بعدازملاقات باخانم شورز ودیدن وضعیت کودکستان اوتوانست نخستین کودکستان برای کودکان آمریکایی درشهربوستون درسال 1860 ایجادکند .

خانم مانتسوری هم درسال 1907 مدرسه ای دریک محل فقیرنشین شهررم مرکزایتالیا ایجادنمود وبه کودکان فقیر زیر پنج سال آموزشهایی همچون خواندن ونوشتن ورعایت نظافت وبهداشت رایادمی داد اوبه کشورهای دیگر نیز سفرکرد ودرسخنرانی ها ی متعدد به ترویج واشعاه افکارش درزمینه کودکستان ولزوم توجه به آموزش کودکان پیش دبستانی همت گماشت واتفاقاً دریکی ازهمین مسافرتها بود که بیماروبعدهم فوت شد . هم اکنون درانگلیس آموزش اجباری کودکان ازپنج سالگی شروع می شود به این نکته مهم هم اشاره کنم که کسی مثل خانم مانتسوری خانوادها رادرگیر مسائل مالی ثبت نام کودکان درمدارس نکرد شرایط ثبت نام اواین بود که کودکان لباس تمیز داشته باشند ومادران آنها هرپانزده روزیک بار به مدرسه بروند وازپیشرفت  تحصیلی وآموزشی فرزندان خودشان مطلع شوند .تحقیقات انجام شده لزوم توجه به آموزشهای پیش دبستانی رابه اثبات می رساند؟

بله امروزه  تحقیقات به عمل آمده به مانشان می دهد که به دلایل علمی باید به آموزشهای پیش دبستانی  توجه کنیم .چون کودکان دراین سنین اثرپذیری بیشتری نسبت به محرکها نشان می دهند ورشد ذهنی بهتری پیدا می کنند محروم بودن کودکان مااز آموزشهای لازم درسالهای قبل ازدبستان است که ازداشتن پژوهشگران معروف وچیره دست درعلوم مختلف محروم هستیم ودرعمل بابزرگسالانی روبروخواهیم شد که باالفبای علم آشنا نیستند ازجنبه اقتصادی هم لزوم توجه به آموزشهای پیش دبستانی قابل توجیه است .شاید مافکرکنیم که بانفرستادن کودکان به مراکز پیش دبستانی می توان ازنظر مادی صرفه جویی لازم رابه  عمل  آوریم اماکودکی که به این مراکز راه می یابد به خاطر رشد ذهنی مناسب عموماً درآینده جایگاه بهتری درجامعه خواهدداشت .

الان مراکز پیش دبستانی کشور مادقیقاً باچه مشکلاتی روبروهستند ؟

درکشورها ی توسعه یافته آموزشهای پیش دبستانی ازهدفمندی وقانونمندی  خاصی برخوردارهستند ویک نوع اشتراک مساعی بین نهادهای درگیر بااین دوره آموزشی مشاهده می شود امادرکشورمامراکز پیش دبستانی متولی معینی  که پاسخگو ه باشد وجودندارد درکشورما سازمان بهزیستی وزارت آموزش وپرورش ورپزارت کار وبرخی دیگر ازنهادها وبخش خصوصی شاید به علت پولساز بودن این بخش هرکدام به صورت جداگانه خودرامتولی آن می دانند وبه یک معنا می توان گفت که علایق وسلایق  دراین زمینه جایگزین قانون وقانونمندی شده است وهرجایی هم کهسلیقه حکمفرماباشد طبیعتاً مقدارزیادی پرت وهرزه روی امکانات وانرژی جامعه رادرپی خواهدداشت حتی درسال 1360 ش به طور غافلگیرانه بخشنامه ای مبنی برتعطیل نمودن مراکز آمادگی های کشور صادرشد که خوشبختانه بعدازمدتی این بخشنامه باطل شد .

ازسوی دیگر آموزشهای ارائه شده درمرکز پیش دبستانی درارتباط وهماهنگ باآموزشهای دوره ابتدایی نیست وبه علت مشخص نبودن متولی کسی احساس مسئولیت نمی کند که چنین ارتباطی رابین آموزشهای این دودوره یادگیری برقرار سازد همچنین مشکل دیگر ما این است که دانش آموختگان رشته های مرتبط باآموزش پیش دبستانی کمتر به تأسیس مهدکودک وکودکستان علاقه نشان می دهند ویاازآنهاحمایت کافی به عمل نمی آید ومجوز تأسیس چنین مدارسی برای کسانی صادرمی شود که دربرخی موارد صلاحیت چنین کاری راندارند بنابراین ماباکمال تأسف می بینیم که فارغ التحصیلان آموزش پیش دبستانی حاضر می شوند منشی شرکتهای بیسکویت سازی ، چرم سازی باشند ویاگاوداری تأسیس کنند ولی به امرحساس وسرنوشت ساز تربیت انسان روی نیاورند .

 شما به مدت دوسال مدیرکل امورکودکان سازمان بهزیستی بوده اید درآن زمان چه اقداماتی انجام دادید ؟

درآن زمان بخشی ارفعالیت های ماصرف تغییر نگرش جامعه نسبت به ضرورت توجه به آموزشهای پیش دبستانی شد ومقررشد ازلیسانسیه هایی که درزمینه آموزش پیش دبستانی تحصیلات آکادمیک داشته اند درصورت علاقمندی آنها به تأسیس کودکستان ازآن افراد امتحان بعمل نیاید همچنین نحوه صدور مجوز مراکز پی شدبستانی ازسطح علمی تر ی برخوردارشد وتعیین سرانه هرمرکز پیش دبستانی به این معنا که هرچند کودک بایستی زیر نظر یک مربی آموزش قراربگیرند مشخص گردید

چنین اقدامی نخستین بار درکشورماصورت می گرفت که دوره های آموزش آکادمیک درزمینه آموزش پیش دبستانی برقرار شود ؟

فقط درسال 1353 یک دوره کارشناسی ارشد پیش دبستانی درمدرسه عالی شمیران دایر شد ودردانشگاه ابوریحان نیز صرفاً آموزش دوره ابتدایی مورد توجه قرارگرفته بود .امادرسالهای بعدازانقلاب موفق شدیم که مجری دوره های کارشناسی وکارشناسی آموزش پیش دبستانی باشیم وخوشبختانه سه دوره کارشناسی ارشد درزمینه آموزش پیش ازدبستان برگزارنموده ایم .

درمجموع مابامعیارهای پذیرفته جهانی فاصله زیدی داریم ونرخ رشد ما درزمینه تحت پوشش قراردادن کودکان درمراکز پیش دبستانی  به کندی صورت می گیرد .

حدود 112درصد ازکودکان زیر6سال  ایرانی درمراکز پیش دبستانی حضوردارند واین نرخ با70درصد استانداردهای جهانی درزمینه تحت پوشش قرارگرفتن کودکان درمراکز آموزشی فاصله زیادی دارد چندی پیش درکشور ما اجباری نمودن آموزشهای پیش دبستانی مطرح شد آیا ما می توانیم درکوتاه مدت به استانداردهای جهانی برسیم

بحث اجباری نمودن این آموزشها به میان آمد ولی پس ازمدت کوتاهی این بحث به دست فراموشی سپرده شد من براین باورم که عجله درانجام برنامه ها دربسیاری ازکشورها وازجمله کشور ماقربانی ها وپیامدهای منفی درپی دارد من به سرعت  اندک توسعه مراکز پیش دبستانی انتقاددارم ولی تعجیل بی رویه دراین مورد هم صحیح نیست

چرااجباری نشد ؟ 

مشکل مادرزمینه پایین بودن نرخ آموزش پیش دبستانی باتصویب قانون واجباری برطرف نمی شود وقتی شهریه ماهیانه ثبت نام کودکان درمراکز پیش دبستانی مثلاً 200هزارتوان باشد خانواده هایی که درآمد بالایی ندارن چه کارکنند ؟ماحتی باید بخش خصوصی راقانع کنیم که دراجباری شدن چه سهمی می تواند به عهده بگیرد  همچنین برلزوم برقراری یک زبان مشترک بین وزارتخانه ها نهادها وبخش خصوصی که دست اندرکار آموزش پیش دبستانی هستند تأکیددارم .

اعتقاددارم بایدیک عزم ملی درجامعه شکل بگیرد وحکومت ، جامعه وخانواده ها درمقابل یکدیگر احساس مسئولیت کنند چون اگراین عناصر به صورت سیستمی کارنکنند آسیبها تشدید خواهدشد الته من وجامعه دانشگاهی درمجموع امیدوارو خوشبین هستیم که نگرشهای سالم درجامعه ماتقویت شود واحساس بهتری نسبت به آموزش کودکان درجامعه مابوجودبیاید .

ژانژاک روسو که همچون جان لاک فردی منطقی متعادل و آینده نگر بود با انتشار کتاب امیل این ایده را مطرح می کند که کودکان بایستی چگونه آزایرا محور تعلیم و تربیت کودک به حساب می آورد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طراحی مرکز پیش دبستانی وآمادگی روشنک

مجوز تأسیس مرکز پیش دبستانی

هزینه تأسیس مهدکودک

چارت سازمانی

نقشه

 

 

 

آئين نامه تأسيس ، انحلال واداره مهدهاي كودك

مقدمه :

نظر به اينكه بر اساس بند يك از ماده 26 قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت منصوب 27/11/80 مجلس محترم شوراي اسلامي صدور پروانه فعاليت براي تاسيس مهد كودك بر عهده سازمان بهزيستي كشور مي‌باشد . و قوانيني و مقررات قبلي مغاير با آن هم بر اساس ماده 114 قانون  مذكور لغوو بالاتر گرديده است اين آين نامه در اجراي قانون مذكور ماده 3 از آئين نامه نحوه صدور پروانه‌هاي بهزيستي مصوب 4/4/81 شوراي معاونين سازمان معاونت امور اجتماعي سازمان تهيه و در جلسه مورخ 17/4/ 81 به تصويب شوراي معاونين رسيده و مبناي كار معاونين صدور پروانه‌هاي بهزيستي در ستاد مركزي و استان ها خواهد بود .

ماده 1- تعاريف

1- سازمان بهزيستي كشور : به ستاد مركزي سازمان مستقر در تهران اطلاق مي‌گردد كه  ادارات كل بهزيستي استانها تحت نظارت آن فعاليت مي‌نمايند .

2- سازمان بهزيستي استان: به ستاد مركزي بهزيستي استان مستقر در مركز همان استان اطلاق مي‌شود .

3- كمسيون صدور پروانه استان : مسئوليت صدور موافقت اصولي و پروانه فعاليت و تمديد مدت اعتبار آن به عهده اين كميسيون مي‌باشد كه در اين آئين نامه اختصاراً كميسيون اطلاق مي‌شود .

4- كمسيون عالي صدور پروانه ها: اين كميسيون به منظور نظارت بر حسن اجراي مفاد ماده 26 قانون موضوع اين آئين نامه و كمسيون هاي صدور پروانه استانها و رسيدگي به شكايات واصله در ستاد مركزي سازمان  بهزيستي كشور تشكيل مي‌گردد. كه در اين آئين نامه اختصاراً كمسيون عالي اطلاق مي‌گردد.

5- مهد كودك: به مركز يا موسسه يا كانون فرهنگي – تربيتي اطلاق مي‌گردد كه مسئوليت نگهداري ، مراقبت ، پرورش و فراهم نمودن زمينه بروز و رشد استعداد هاي كودكان تا سن قبل از  ورود به دبستان را بر عهده دارنند كه با توجه به مدت فعاليت روزانه ، جغرافياي فعاليت و نوع خدمات داراي انواع ذيل است :

1-5 مهد كودك تمام مدت ، مهد كودكي است كه از ساعات اوليه روز به مدت 8 ساعت فعاليت دارد .

2-5 – مهد كودك نيمه وقت مهد كودكي است كه روزانه به مدت 4 ساعت و نوبت صبح يا بعدازظهر فعاليت نمايد .

3-5- مهد كودك پاره وقت : مهد كودكي است  روزانه كمتر از 4 ساعت در تمام ايام هفته يا صرفاً در روزهاي خاص فعاليت دارد .

4-5- مهد كودك تخصصي : مهد كودكي است كه ضمن انجام كليه فعاليتهاي مهد كودك ، منطبق با نيازهاي كودكان و توانمندي‌هاي ايشان در يك يا چند رشته فرهنگي ، هنري ، ورزشي و..  به طور تخصصي با حضور مربيان واجد مدرك كارشناسي يا بالاتر در رشته‌ مربوطه فعاليت دارد .

5-5- مهد كودك شبانه روزي مهد كودكي است كه به صورت 24 ساعته فعاليت دارد .

6-5- مهد كودك شبانه مهد كودكي  است كه به صورت شبانه از ساعت 17 تا 7  صبح روز بعد فعاليت دارد .

7-5- مهد كودك غير انتفاعي مهد كودكي است كه توسط خير و مؤسسات خيريه به منظور ارائه خدمات ذيربط به صورت رايگان به كودكان اقشار نيازمند و آسيب پذير تأسيس مي‌گردد.

8-5 مهد كودك ((كودك در خانه)) مهد وكودكي است كه به منظور خدمات ذيربط به 3 تا 7 كودك در منزل مسكوني مدير مسئول  تأسيس مي‌گردد.

9-5- روستا مهد كودكي است كه به كه منظور ارائه‌ي خدمات ذيربط به كودكان روستائي تأسيس مي‌گردد.

تبصره : پذيرش هر كودكي با هر سني (كي يا چند ساله) در مهد كودك تا قبل از سن ورود به دبستان بلااشكال است .

6- موافقت اصولي : موافقت نامه اي است كه پس از طي مراحل پيش بيني شده در آئين نامه مربوطه توسط كميسيون صدور پروانه بهزيستي استان به مدت يك سال به متقضيان ارائه مي‌گردد تا نسبت به آماده نمودن ساختمان و تجهيز و تأمين نيروي انساني مودر نياز آن و كسب تاييديه‌هاي لازم اقدام نمايند .

7- موافقت اصولي كلان : موافقت نامه‌اي است كه توسط كمسيون عالي جهت تأسيس بيش ار يك واحد مهد كودك براي مؤسسات فرهنگي – آموزشي داراي شخصيت حقوقي صادر مي‌گردد. 

8- پروانه فعاليت : مجوزي است كه براي اقدام و شروع و تداوم فعاليت مهد كودك پس از تجهيز و تأمين و معرفي تيروي انساني مورد نياز مورد نياز با اعتبار 2 سال صادر مي‌گردد.

9- مؤسس : به فرد حقيقي يا حقوق اطلاق مي‌گردد كه پس از طي مراحل اداري موفق به دريافت موافقت اصولي و سپس پروانه فعاليت (اجازه بهربرداري ) مي‌گردد. در صوررتي كه مؤسس شخصيت حقوقي باشد اساسنامه آن نهاد / شركت /0000 بايد به تأييد دستگاه دولتي ذير بط رسيده باشد .

10- مدير مسئول : فرد واجد شرايطي است كه از طرف موسس (حقيقي يا حقوقي ) براي اداره مهد كودك به بهزيستي استان معرفي مي‌گردد تا پس از تاييد كمسيون ، كارت مدير مسئولي مهد كودك اخذ و در مهد كدوك مربوطه انجام وظيفه نمايد .

11- مدير مؤسس : موسسي است كه شرايط مدير مسئولي مهد كودك را نيز داراست و شخصاً مديريت مهد كودك را عهده‌دار مي‌گردد.

12- موسسات انتفاعي و غير انتفاعي : موسسات فرهنگي – اموزشي ثبت شده‌اي هستند كه متقاضي تأسيس مهد وكودك مي‌باشند .

13- كارشناس ناظر استاني : منظور كارشناس اجتماعي حوزه معاونت امور اجتماعي سازمان بهزيستي استان است كه وظيفه نظارت بر مهد كودك را در سطح استان بر عهده دارد .

ماه 2 –هدف

هدف از تاسيس مهد كودك توسط بخش دولتي و غير دولتي (خصوصي ، تعاوني و خيريه ) بسط و گسترش خدمات مهدهاي كودك به كودكان جهت فراهم نمودن زمينه رشد استعداد هاي زيستي ، رواني ، اجتماعي كودكان و ايجاد آمادگي لازم با آنهابراي بروز و رشد استعدادهايشان مراحل بعدي زندگي است .

ماده 3- ساختار نظارتي

نظارت بر نحوه كار مهد‌هاي كودك (دولتي و غير دولتي ) ، مديران مسئول آنها و رسيدگي به شكايات و تخلفات آنها و تنظيم گزارشات لازم همراه با اعلام نظر جهت كميسيون عالي و استاني صدور پروانه بهزيستي بر عهده كميته‌هاي تخصصي ستادي واستاني به شرح ذيل مي‌باشد .

الف ) كميت نظارت تخصصي ستادي

1- كميته تخصصي ستادي مركب از افراد ذيل است :

- معاونت امور اجتماعي سازمان بهزيستي كشور (رئيس كميته)

- مدير دفتر امور كودكان و نوجوانان (نائب رئيس كميته )

- كارشناس مسئول  امور كودكان و نوجوانان دفتر كودكان و نوجوانان (دبير)

- كارشناس ناظر بر مراكز غير دولتي دفتر امور كودكان و نوجوانان

- نماينده دفتر حقوقي سازمان(به هنگام رسيدگي به شكايات و تخلفات )

- نمايندگان كانون توسعه و همياري مهدهاي كودك كشور و انجمن مديران مهدهاي كودك

تبصره : در صورت ضرورت از معاون امور اجتماعي بهزيستي استان مربوطه جهت شركت در جلسه كميته ستادي و پاسخ گويي دعوت به عمل مي‌آيد .

2- وظايف واختيارات كميته نظارت ستادي

- بررسي و اعلام نظر در مورد پرونده متقاضيان موافقت اصولي و پروانه فعاليت (مجوز بهربرداري ) رد صلاحيت شده در كميسون استان كه از كمسيون عالي ارجاع گرديده است .

- بررسي و اتخاذ تصميم در مورد گزارشات ارسالي از كميته هاي نظارت استاني

- بررسي و رسيدگي به شكايات و تخلفات مهد‌هاي كودك و مديران مسئول آنها و اعلام نظر به كمسيون عالي جهت اتخاذ تصميم واقدام لازم.

- بازديد از مهد‌هاي كودك يا اعزام نماينده با نمايندگان جهت بازرسي به مهد‌هاي كودك

- رسيدگي به مسائل و مشكلات مهدهاي كودك و پيگيري ‌هاي لازم جهت حل آنها

- بررسي و تعيين تعرفه شهريه‌هاي مهد ‌هاي كودك استان

ب: كميته نظارت تخصصي استان

1- كميته استاني مركب از افراد ذيل مي‌باشد :

- معاون امور اجتماعي استان (رئيس كميته )

يك نفر صاحب نظر در علوم تربيتي به انتخاب مدير كل استا ن ترجيحاً از كاركنان بهزيستي

- كارشناس ناظر استاني

- كارشناي مسئول امور كودكان ونوجوانان بهزيستي استان(دبير كميته )

- نمايندگان و كانون توسعه و همياري مهد‌هاي كودك و انجام مديران مهد‌هاي كودك كه در استان شعبه داشته باشند .

تبصره 1:در موارد بررسي شكايات و تخلفات از مديران مسئول جهت شركت در جلسه و پاسخگويي دعوت به عمل مي‌آيد .

تبصره 2 : اداره كل بهزيستي استان جهت رعايت مسائل بهداشت رواني و تربيتي كودكان مي‌تواند بازرساني را كه داراي تخصصي و اين تجربه در امور بهداشت رواني و تربيتي داشته باشند جهت بازرسي به مهد كودك اعزام نمايد .

2- وظايف و اختيارات كميته نظارت تخصصي استاني به شرح ذيل مي‌باشد :

- بررسي وتأييد نام و نشاني ، و معيارهاي فضاي فيزيكي مهدهاي كودك ، و000 قبل از صدور پروانه فعاليت ( مجوز بهر برداري ) و هنگام تمديد آنها

- نظارت بر نحوه كار مهد‌هاي كودك . رعايت ضوابط و مقررات جاري و الگوي كار و استاندارد هاي ابلاغ شده ، تغيير محل مهد‌هاي كودك و نحوه كار مدير مسئول يا جانشين وي (به هنگام مرخصي مدير مسئول )

- بررسي گزارشات ناظر استاني واخذ تصميم.

- بررسي شكايات و تخلفات واصله از مهد‌هاي كودك و تنظيم گزارش جهت ارسال به كمسيون صدور پروانه بهزيستي استان.

- تهيه و تنظيم صورت جلسات تشكيل كميته ارسال منظم آنها به كمسيون صدور پروانه بهزيستي استان .

ارسال گزارش عملكرد سالانه به كميته تخصصي ستادي (فرم شماره 3)     

تبصره : اخذ تصميم مقتضي در مورد شكايات واصله و تخلفات مهد‌هاي كودك و مدير مسئول آنها در اختيار كمسيون صدور پروانه ‌هاي بهزيستي استا ن مي‌باشد . مگر در مواردي كه نياز به لغو و ابطال پروانه  مهد‌هاي كودك باشد كه در اين صورت مي‌يايست كمسيون عالي صدو پروانه‌ها در ستاد مركزي تصميم‌گيري نمايد .

ج: كارشناس ناظر استاني

وظايف و اختيارات كارشناس ناظر استاني به شرح ذيل مي‌باشد :

-  بررسي مدارك مدير مسئول مهد كودك قبل ارصدور پروانه فعاليت و در مرحله تمديد پروانه و ارجاع آن حسب مورد ار طريق معاونت امور اجتماعي استان (رئيس كميته تخصصي نظارت استان ) به كمسيون صدور پروانه بهزيستي استان .

- بررسي وضعيت ساختماني ، تجهيزاتي ، بهداشتي مهد كودك (پس از صدور موافقت اصولي و قبل از صدور پروانه فعاليت ) و تطبيق ان با مفاد اين آئين نامه و ارائه گزارش لازم به معاونت اموراجتماعي بهزيستي استان جهت اعلام نظر به كمسيون نظر به كمسيون صدور پروانه بهزيستي استان .

- بازديد از مهدهاي كودك حداقل سه ماه يكبار (در صورت زياد بودن مهد‌هاي كودك مي‌تواند ار ديگر كارشناسان واجد شرايط حوزه معاونت اجتماعي جهت بازديد استفاده نمايد).

- تكميل دقيق فرم ارزيابي (فرم شماره 4 )در هر نوبت بازديد.

- ارائه گزارش مكتوب ا بازديد ‌هاي دوره‌اي به كميته نظارت استاني و ارسال رونوشت آن براي مدير مسئول مهد‌هاي كودك مربوطه.

- بررسي شكايات و ارائه گزارش مكتوب نظارت استاني.

تبصره : كارشناس ناظر مجاز است از كليه فعاليت هاي مهد كودك در هر زمان بازديد به عمل آورد .

ماده 4- شرايط متقاضي مؤسس و مدارك مورد نياز

الف ) شرايط متقاضي (مؤسس)

1- اعتقاد به دين مبين اسلام يا يكي از اديان رسمي تصريح شئه در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران .

2- تابعيت جمهوري اسلامي ايران .

3- عدم سوء پيشنيه كيفري .

4- عدم اعتياد به مواد مخدر .

5- دارا بودن كارت پايان خدمت يا معافيت دائم از خدمت وظيفه . (در مورد آقايان)

6- دارد بودن حداقل 25 سال سن .

7- دارا بودن حداقل تصيلات ديپلم

ب- مدارك لازم .

1- فرم تكميل شده درخواست تأسيس (فرم شماره 1)

2- تصوير كليه صفحات شناسنامه .

3- شش قطعه عكس 4*3 .

4- گواهي عدم سوء پيشينه كيفري (براي كاركنان رسمي و پيماني دولت نيازي ندارد )

5- گواهي عدم اعتياد به مواد مخدر (براي كاركنان رسمي و اپيماني دولت نيازي نيست . ) 

6- تصوير كارت پايان خدمت يا معافيت از خدمت وظيفه (در مورد آقايان)

7- تصوري اخرين مدرك تحصيلي.

8- تصوير اساسنامه (براي موسسان حقوقي ) همراه با اصل آن كه بعه تاييد دستگاه يا سازمان ذير بط رسيده باشد .

9- تصوير آگهي تاسيس موسسه يا شركت و.. چاپ شده در روزنامه رسمي به هماره آخرين تغييرات آن .

تبصره : بهزيستي استان موظف است نسبت به ثبت درخواست متقضيان به ترتيب تاريخ تقاضا اقدام و به درخواست آنها با رعايت نوبت از طريق كمسيون مربوط رسيئدگي نمايند .

ماه 5 شرايط و مدارك مدير مسئول مهد كودك يا جانشين وي

الف - شرايط :

مدير مسئول مهد كودك كه از بانوان مي‌باشد از سوي موسس (دارنده موافقت اصولي) معرفي مي‌شود بايد شرايط ذيل را دارا باشد :

1-اعتقاد به دين مبين اسلام يا يكي ار اديان رسمي تصريح شده در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران .

تبصره3 : اخذ تصميم مقتضي در مورد شكايات واصله و تخلفات مهد‌هاي كودك ، موسسين ، و مديران مسئول آنها در مواردي كه پيشنهاد ابطال پروانه فعاليت  مطررح باشد در اختيار كميسيون مي‌باشد و همچنين اتخاذ نهايي در مورد ابطال پروانه فعاليت برعهده كمسيون عالي خواده بود .

ج- كارشناس يا كارشناس مسئول امور كودكان

وقايف و اختيارات :

- اخذ مداك ، تشكيل پرونده، بررسي مدارك متقاضيان موافقت اصولي ، پروانه فعاليت ، تمديد پروانه ، و ارجاع پرونده از طريق معاونت امور اجتماعي بهزيستي استان به كميسيون صدور پروانه استان

- بررسي مدارك مدير مسئول مهد كودك قبل از صدور پروانه فعاليت ، و به هنگام تمديد پروانه و ارجاع آن را از طريق معاونت امور اجتماعي بهزيستي استان به كميسيون صدور پروانه استان

- بررسي وضعيت ساختماني ، تجهيزاتي ، و بهداشتي مهد‌هاي كودك بر اساس ضوابط ومقررات و ارائه گزارش به معاونت  امر اجتماعي بهزيستي استان

- ارائه گزارش از بازديد‌هاي دوره‌اي به كميته نظارت تخصصي استان و ارسال رونوشت آن براي مدير مسؤول مهد كودك مربوطه

- تكميل فرم ارزيابي (فرم شماره 5) در خر بازديد دئ ضبط آم در پونده مهد كودك

- بررسي شكايات و ارائه گزارش به كميته نظارت تخصصي استان

- تكميل فرم گزارش عملكرد سالانه مهد كودك (فرم شماره 4)

ماده 4- شرايط موسس ومداك مورد نياز

الف – شرايط موسس

1- اعتقاد به دين مبين اسلام يا ايكي از اديان رسمي تصريح شده در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

2- تابعبت جمهوري اسلامي ايران

3- عدم سوء پيشينه كيفري (براي كاركنان رسمي و پيمان دولتي نيازي نيست )

4- عدم اعتياد به مواد مخدر

5- تصوير كارت پايان خدمت  براي معافيت از خدمت وظيفه ( در مورد آقايان )

6- دارا بودن حداقل 25 سال سن

ماه 6- شرايط و تعدا نيروي انساني متخصص مورد نيا مهد‌هاي كودك :

نيروي متخصص مورد نياز مهد‌هاي كودك در هر نوبت كاري با توجه به نوع فعاليت و وسعت برنامه اموزشي و پرورشي ارائه شده به شرح زير مي‌باشد .  

1- مدير مسئول مهد كودك

2- معون مهد كودك، درمهد ‌هاي كودك با ظرفيت بيش از يكصد نفر كودك

3- مربي كودك يك نفر به ازاي هر 10 نفر كودك شير خوار ، يا 15 كودك نوپا، و يا 15 كودك نوباوه .

4- كمك مربي به ازاي هر 10 نفر كودك شير خوار ، يا هر 15 كودك نوپا ، يا هر 15 نفر كودك نوباوه.

5- مراقب به ازاي هر 10 نفر كودك شير خوار

6- خدمتكزار درنفر در هر طبقه

7- آشپز يك نفر

8- كمك آشپزيك نفر

9- سرايدار

تبصره 1 : كودك شير وخوار به كودك 18-3 ماهه وكودك نوپا به كودك 5/1 تا 3 ساله و كودك نوباوهبه كودك 3 تا 6 ساله اطلاق مي‌گردد.

تبصره2 : معاون مهدكودك و مربيان آنها مي‌بايست از سلامت جسمي و رواني و صلاحيت ‌هاي اخلاقي و تربيتي مقرر شده براي مدير مسئول مهد كودك برخوردار باشند. تشخيص صلاحيت اخلاقي و تربيتي مقرر شده باي مدير مسئول مهد كودك برخوردار باشند . تشخيص صلحيت اخلاقي و تربيتي معاون و مربيان با مدير مسئول مهد كودك است .

تبصره 3: در صورتيكه بهزيستي شهرستان مربدطه يا كارشناس ناظر بهزيستي استان معاون مهد كودك و مربيان آنها  را فاقد صلاحيت تربيتي و اخالقي تشخيص دهند، مدير مسئول مهد كودك موظف به تغييرآنها اب رعايت حفظ حرمت وحيثيت اشخاص خواهد بود  ماده7 – فضاي فيزيكي و تجهيزات لازم

الف)- فضاي فيزيكي مورد نياز مهد‌هاي كودك به شرح ذيل مي‌باشد :

1- اتاق مدير مسئول مهد كودك

2- اتاق ثبت نام و بايگاني پرونده‌هاي كودكان

3- اتاق فعاليت كودكان با احتساب 3 متر براي هر كودك شيرخوار ، 20 متر براي هر كودك نوپا ، و 1 متر براي هر كودك نوباوه

4- اتاق پذيرش وو ترخيص كودكان

5- اتاق بازي كودكان مجهز به اسباب بازي‌هاي متناسب با گروههاي سني كودكان

6- اتاق صرف غذا مجهز به ميز و صندلي مناسب با كودكان

7- آشپزخانه مجهز به تجهيزات لازم

8- اتاق شير مجهز به ظرف شويي ، آب سرد و گرم ، قفسه‌ بندي دردار ، يخچال ، اجاق گاز، ظروف استيل و000

9- اتاق تعويض و شسششو كودك مجهز به دوش متحرك ، وان مخصوص شستشو ، ميز تعويض دستشويي ، آب سرد و گرم ، سطل در دار ، دستكش يك بار مصرف ، و 000

10- آبدار خانه و سرويس بهداشتي متناسب با كودكان

11- حياط و فضاي بازي مجهز به وسايل بازي نظير تاب ، سرسره ، الاكلنگ و..

تبصره 1 : تهيه و تجهيز فضاي فيزيكي مذكور براي دريافت پروانه فعاليت (مجوز بهربرداري ) الزامي است .

تبصره 2 : در فضاي فيزيكي معرفي شده براي دريافت مجوز بهره‌‌برداري مهد كودك ، فعاليت‌هاي غير آموزشي و پرورشي مهد‌هاي كودك مجاز نيست .

ب- تجهيرات مهد كودك

1- لوازم آموزشي شامل ميز و صندلي متناسب با گروههاي سني كودكان ، كتابهاي كمك آموزشي ، وسايل بلزي با رعايت نكات ايمني ، و سايل صوتي و تصويري ، و0000

2- لوازم اداري لازم (ميز و صندلي كناسب خط تلفن مستقل و 000) قفسه نگهداري پرونده‌هاي كودكان

3- مواد لازم بهداشتي شامل مواد ضد عفوني كننده محيط ، مواد گندزدا ، صابون مايع ، سطل زباله در دار ، و.. جعبه كمكهاي اوليه هواشك و كف پوش مناسب

4- سيستم اطفاي حريق متناسب با شرايط مهد كودك ، توري جهت درب و پنجره ، ايمن سازي پلكان ، و شيشه‌ها ، بلندي‌ها ، و  ارتفاعات ، حفاظ پريزها ، و وسايل حرارتي .

5- سيستم حرارتي و برودتي متناسب با منطقه جغرافيايي و فصول مختلف سال .

ماده 8- نحوه صدور پروانه فعاليت (مجوز بهربرداري)و تمديد آن

الف- صدورپروانه فعاليت (اجازه بهر برداري )

پروانه فعاليت با انجام اقدامات ذيل صادر مي‌گردد :

1- موسس (دارنده موافقت اصولي ) بايستي پس از احراز كليه شرايط مهد كودك (از نظر ساختماني ، تجهيزاتي ، بهداشتي و000) و معرفي مدير مسئول مهد كودك، و تامين و نعرفي نيروي انساني متخصص، در وخاسنت صدور مجوز بهره‌برداري (مطابق فرم شماره 2) را به بهزيستي استان تحويل نمايد .

2- معاونت امور اجتماعي بهزيستي استان موظف است ظرف مت 7 روز پس از و اصول درخاست صدور مجوز بهره‌برداري با اعزام كارشناس ناظر استاني و بررسي وضعيت ساختماني ، تجهيزاتي ، بهداشتي و 000 تطبيق آن با مفاد اين آيين نامه گزارش لازم را تهيه و براي كميسيون صدور پروانه بهزيستي استان ارسال نمايند .

3- كميسيون استاني صدور پروانه موظف است ظرف مدت مقرر در آئين نامه پس از وصول گزارش كارشناس ناظر استاني كه از طريق معاونت اجتماعي اعلام شده است تشكيل جلسه داه و در صورت تطبيق شرايط فيزيكي و نيروي انساني متخصص معرفي شده با مفاد اين آئين نامه ، پروانه فعاليت با اعتبار دو ساله به نام موسس (با ذكر نام و نشاني مهد كودك ) صادر نمايد و در غير اين صورت مراتب را با ذكر علل هدم صدور پروانه كتباً توسط پست سفارشي به موسس مهد كودك اعلام نمايد .

ب- تمديد پروانه فعاليت (مجوز بهر برداري )

1- موسس يا مسئول مهد كودك بايستي يك  ماه قبل از انقضاي اعتبار مجوز بهر بردارري ، در وخاست مديد پروانه (فرم شماره 2) را به بهزيستي استان تحويل نمايد .

2- معاونت امور اجتماعي استان موظف است ظرف مدت 7 روز پس از وصول درخواست تمديد پروانه بهر برداري ، نسبت به اعزام كارشناس ناظر استاني جهت بررسي وضعيت مهد كودك و تهيه گزارش كامل و ارائه آن به مدير كل بهزيستي استان اقدام نمايد .

3- مدير كل بهزيستي استان نموظف است ظرف مدت يك هفته پس از وصول گزارش كارشناس ناظر و تاييد يه معونت اجتماعي استان نسبت به تمديد مدت پروانه فعاليت مهد كودك اقدام نمايد .

4- در صورتيكه تمديد پروانه فعاليت مهد كودك به تاييد معاونت اجتماعي بهزيستي استا نرسيده باشد مراتب به همراه گزارش كارشناسي ناظر از طريق مدير كل بهزيستي استان در كميته صدور پروانه بهزيستي استان مطرح و نظريه استان بهزيستي و نظريه كمسيون مذكور قطعي و لازم الاجراء است .

ماده 9- مدير مسئول مهد كودك و ظايف ذيل را دارا است

1- سرپرستي برنامه ريزي براي فعاليتهاي مهد كودك .

2- اداره امور داخلي مهد كودك .

3- رعايت موازين حقوقي و قانوني .

4- حضور فعال و دائمي در مهد كودك  طي ساعات كار اعلام شده مهد كودك .

5- تامين استاندارد هاي خدمات بهداشتي ، تربيتي آموزشي ، پرورشي ، روانشناختي و فني مهد كودك اعم از ساختماني ، تجهيزاتي ، ايمني ، بهداشتي كه بهزيستي ابلاغ نموده است .

6- رعايت تعرفه‌هاي (ميزان شهريه ) ابلاغي از سوي بهزيستي به مهد‌هاي كودك كه ميزان آنها بر اساس درجه هر يك ار مهد كودك ها متفاوت خواهد بود .

7- همكاري با ناظرين و بازرسان اعزامي ار بهزيستي استان و كشور ار جمله كميسيون هاي عالي و استاني صدور پروانه‌هاي بهزيستي.

8- اعلام ناتواني جسمي ورواني و بيماريهاي واگير كودكان به والدين و خودداري از پذيرش كودكان مبتلا به بيماريهاي واگيردر واخذ گواهي سلامت و آزمايش انگل به هنگام پذيرش كودكان .

9- جمع آوري و راسال اطلاعات مذكور دربند 12 ماده 10 به سازمان بهزيستي استان .

10- انجام مكاتبات رسمي و ادراي .

11- رعايت كليه دستورالعملها، ضوابط و مقررات ابلاغي از بهزيستي .

12- پاسخگويي به شكابات مطروحه ار مهد كودك و افراد شاغل در آن .

13- رعايت الگوهاي آموزشي ، پرورشي ، بهداشتي ، و تغذيه‌اي ابلاغي از سوي سازمان بهزيستي به مهد كودك.

تبصره 1: مدير مسئول مهد كودك مي‌تواند با معرفي جانشين واجد شرايط مندرج در ماده 5 و كسب موافقت ار بهزيستي شهرستان حداكثر به مدت 2 ماه در سال از مرخصي استفاده نمايد. جانشين معرفي شده در مدت تصدي داراي اختيارات ووظايف و مسئوليتهاي مدير مسئول بوده و در مقابل بهزيستي و ديگر مراجع ذيصلاح قانوني پاسخگو مي‌باشد . 

تبصره 2 : فعاليت مهد كودك بدون فعاليت مستمر مدير مسئول مهد كودك يا جانشين وي منوع است و با مهد كودك متخلف برابر مقررات رفتار خواهد شد .

 

ماده 10- مقررات عمومي

1- براي هر فرد متقاضي ، صدور مجوز بيش از يك مهد كودك ، در صورت معرفي مدير مسئول متفاوت و جداگانه و تامين شرايط لازم مقرر شده در آئين نامه بلامانع است .

2- استفاده از پروانه فعاليت (مجوز بهره‌برداري ) منحصراً محدود به شهرستاني است كه مجوز براي آن صادر شده است ، و تغيير محل مهد كودك در محدوده جغرافيايي همان شهرستان بايد قبلاً به اطلاع و تاييد بهزيستي شهرستان بر سد .

3- پروانه فعاليت (مجوز بهره‌برداري ) بدون موافقت كميسيون صدور پروانه بهزيستي استان قابل انتقال به غير (حقيقي وحقوقي  ) نبود و در صورت فوت ، محجوريت با غيبت بيش از 4 ماه موسس (حقيقي ) خانوده و يا افراد ذينفع  موظفند . با نظر دادگاه ، قيم يا امين موقت به بهزيستي استان معرفي تا پس از  تعيين تكليف دارائيهاي فرد مزبور و طي مراحل قانوني ، فرد واجد شرايط را جهت دريافت مجوز ادامه فعاليت معرفي نمايند .

4- اگر فرد موسس به دليل كشف فساد و اقابت جرم زنداني شود به هر دليلي طبق بررسي هاي به عمل آمده در كميسيون عالي از وي سلب صلاحيت گردد پرو.انه فعاليت (مجوز بهره‌برداري) آن لغو مي‌گردد.

5- تعطيلات موقت مهد كودك از سوي موسس بايستي با هماهنگي و موافقت بهزيستي باشد و بهزيستس استان موظف است كميسيون صادر كننده پروانه را در جريان تعطيلي مهد كودك قرار دهد .

6- نامگذاري بايستي تحتت عنوان مهد كودك صورت پذيرد و جمله تحت نظارت سازمان بهزيستي زير تابلو درج گردد.

7- نصب تابلو با ذكر نام مهد كودك در محل درب ورودي و با حداقل انداره 5/1*1 متر

8- نصب پروانه فعاليت (مجوز بهر برداري ) و كارت مدير مسئولي مهد كودك در معرض ديد مراجعان الزامي است .

9-فهرست اسامي معاون مهد كودك و مربيان آن و ساعات كار و رشته تخصصي آنان و نيز برنامه غذاييي روزانه بايد در محل مهد كودك در تابلويي براي اطلاع مراجعان نصب گردد.

10- مهد كودك موظف است جهت كليه پرونده پرسنلي و بهداشتي ، (جسمي و رواني) تشكيل دهد و كليه سوابق بهداشتي ، و فردي و خانوادگي را درآن درج و نگهداري نمايد . پرونده كودكان محرمانه تلقي شده و بايستي در قفسه قفل دار نگهداري شود .

11- مهد وكودك موظف به تكميل فرو ثبت اطلاعات ( كمبود در خواست بهزيستي ) و ثبت اطلاعات فرمها در صورت امكان بر ر.ي ديسكت و ارسال آن به بهزيستي شهرستان در مدت زمان در خواست شده مي‌باشد .

12- وجود دفتر پذيرش و قبت نام مشخصات كليه كودكان و اوليهء آنها و تشكيل پرونده جهت ثيت فعاليتهاي كودك در مهد كودك الزامي است .

13- موسسس مهد كودك موظف است در تهيه و انتخاب محل تاسيس مهد كودك فاصله و محدوده جغرافيايي تعيين شده از سوي بهزيستي استان مربوطه را رعايت نمايد .

تبصره : ادره كل بهزيستي استان موظف است با در نظر گرفتن تعداد كودكان واجب تعليم در مهد كودك هاي هر شهرستان ، تعداد مهد كودك هاي مورد نياز هر شهرستان را هر 5 سال يكبار مشخص و نقشه جايابي آنها را در محدوده جغرافيايي شهرستان مربوطه به رعايت فاصله حريم مورد نياز مهدهاي كودك تهيه و به تاييد معاونت  اجتماع بهزيستي  كشور برساند تا صدور موافقت اصولي تاسيس مهد كودك جديد در ان شهرستان بر اساس برنامه 5 ساله تدوين شده مذكور و نقشه جايابي مهد هاي كودك تهيه شده فوق انجام پذيرد .

14- نصب تعرفه‌هاي مورد عمل در مهد كودك در تابلو اعلانات رويت مراجعان الزامي است . تعرفه مزبور براي مهد‌هاي كودك هر استان با در نظر گرفتن درجه‌هاي انها با در نظر  هر سال يك بار توسط معاونت امور اجتماعي بهزيستي استان با همكاري نماينده‌گان مهد‌هاي كودك استان تهيه و پس از تصويب مراجع ذيصلاح در سازمان بهزيستي كشور به مهد‌هاي كودك استان مربوطه ابلاغ مي‌گردد.

15- هر گونه اعمال خلاف موازين اسلامي و اخلاقي رواني در مهد كودك ها تخلف محسوب و برابر قوانين قابل پيگير است .

16- ترك مهد كودك توسط مدير مسئول و ساير كاركنان ومربيان در ساعات مرر ، و يا تعطيل غير موجه مهد كودك بدون اطلاع بهزيستي شهرستان ، تخلف محسوب ، و با متخلف طبق مقررات برخورد خواهد شد . مدير مسئول مهد وكودك با تعيين جانشين مي‌تواند مهد كودك را ترك نمايد .             

17- بهزيستي استان و شهرستان و در صورت لزوم بازرسان سازمان بهزيستي كشور و كمسيون عالي صدور پروانه‌ها بر نحوه ارائه خدمات مهد‌هاي كودك نظارت نموده و مجاز به بررسي كليه سوابق ، اسناد ، مدارك وپروندهاي ميباشند .

18- مهد‌هاي كودك موظفند جهت نظارت بر نحوه تهيه غذا و ميوه‌جات مورد مصرف كودكان با يك متخصص (كارشناس) تغذيه قرار دارد نظارتي منعقه و تصويري از ان را براي درج در پرونده مهد كودك به بهزيستي استان وشهرستان مربوطه ازسال نمايند .

19- مهد كودك موظف است نسبت به بيمه نمودن كاركنان با رعايت قانون كار و قانون تامين اجتماعي اقدام نمايد .

20- مديران مسئول مهد كودك  و معاون و مربيان آنها موظفند در كارگاههاي آموزشي و بازآموزي تربيتي و روانشناسي چند روزه‌اي كه همه ساله سازمان بهزيستي استان برگزار مي‌نمايد شركت نمايند، ارائه گواهي شركت در اينگونه دوره‌ها براي تمديد پروانه فعاليت مهد‌هاي كودك الزامي است .

21- در مواردي كه نسبت به آنها در اين آئين نامه حكم خاصي قيد نگرديده، رسالت و خط مشي سازمان بهزيستي و قوانين جاري كشور از جمله قانون مقررات امور پزشكي و قانون كار جمهوري اسلامي ايران و 000 و در مورد مهد كودك حاكم خواهد بود .

ماده 11- ضوابط رسيدگي به تخلفات و شكايات

1- انچه مويي (دارنده موافقت اصولي ) و يا مدير مسئول مهد كودك ، مفاد اين آئين نامه و ساير موارد ابلاغ شده از سوي سازمان را رعايت و اجرا ننمايند ، كميته نظارت استاني موارد رعايت نشده را با تعيين زمان مشخص به صورت كتبي به مدير مسئول مهد كودك ابلاغ مي‌نمايد . عدم رعايت موارد ابلاغي پس از انقضاي مدت تعيين شده ، تخلف محسوب مي‌گردد و با تصويب كمسيون صدور پروانه استاني به ترتيب زير با متخلف رفتار خواهد شد .

- اخطار اول با درج در پرونده با تعيين مهلت يك ماه جهت رفع مشكل

- اخطار دوم با درج در پرونده با تعيين مهلت يك ماه جهت رفع مشكل

- در صورتي كه مدير مسئول مهد كودك پس از يك ماه از تاريخ صدور خاطر دوم اقدامي به منظور رفع مشكلات انجام نداده باشد ، كميته صدور پروانه فعاليت مهد كودك را به صورت موقت (تا 60روز) لغو مي‌نمايد . لغو دائمي پروانه مهد كودك نياز به رسيدگي به تخلفات و تاييد كمسيون عالي صدور پروانه ‌هاي موضوع ماهد 26 قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت دارد .

3- در موارد خاص كه سلامت جسمي يا رواني كودكان به هر دليلي  در مخاطره باشد و ادامه كار مهد كودك با تشخيص كميته نظارت استاني به صلاح نباشد ، كميته صدور پروانه استاني مي‌‌تواند حسب درخواست كميته نظارت استاني ضمن لغو پروانه و تعطيل نمودن مهد كودك ، لغو دائمي پروانه را به كمسيون عالي پيشنهاد نمايد .

4- بهزيستي استان موظف است پس از لغو دائمي پراونه و تعطيل نموده مهد كودك ، مراتب را از طريق درج دو آگهي به فاصله پانزده روز در يكي از رورنامه‌هاي كثير الانتشار به اطلاع عموم برساند .

5- در هنگام تعطيلي مهد كودك ، كليه تعهدات حقوقي و قانوني مهد كودك متوجه موسس خواهد بود .

6- مهد‌هاي كودك كه بدون مجوز از سازمان تحت عنوان مهد كودك فعاليت نمايند، غير مجاز محسوب شده  و در صورتيكه صرف زماني كه سازمان تعيين ِ‌نمايد وضعيت خود را با مفاد اين آئين نامه تطبيق حسب مورد جهت اقدام قانوني به مراجع ذيصلاح معرفي مي‌گردند

تبصره 1: ار سال ابلاغيه‌ها و اخطاريه‌ها مي‌بايست  با پست سفارشي انجام و رسد مربوطه در پرونده مهد كودك بايگاني گردد.

تبصره2: در صورت اعتراض موسس و يا مديرمسئول مهد كودك نسبت به راي صادره در كمسيون استاني ، كمسيون موظف است حداكثر ظرف پانزده روز درمراتب را به انضمام پرونده مهد كودك ، جهت بررسي اتخاذ تصميم به كمسيون عالي راسال نمايد .

تبصره 3: به هنگام طرح پرودنده در كمسيون استاني يا عالي لازم است از مدير مسئول مهد كودك جهت در جلسه دعوت به عمل آيد .

اين آئين نامه در 11  ماده و 22 تبصره معاونت  امور اجتماعي سازمان بهزيستي كشور تهيه و در تاريخ 17/4/81 به تاييد شوراي معاونين سازمان بهزيستي كشور رسيده است . و هر گونه تغيير در آن بايد به تاييد شوراي معاونين سازمان برسد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فرم شماره 1

فرم درخاست موافقت اصولي تاسيس مهد كودك

ويژه اشخاص حقيقي

اداره كل بهزيستي استان

احتراماً اينجانب با مشخصات ذيل :

نام ونام‌خانوادگي                               فرزند                        شماره شناسنامه

صادره از                                متولد

وضعيت تاهل                  مجرد                          متاهل

مدرك تحصيلي            ديپلم                ليسانس            فوق ليسانس

دكتري              تخصصي           فوق تحصصي              در رشته     ساكن / شهرستان              به آدرس             تلفن

تقاضاي موافقت اصولي تاسيس :

مهد كودك تمام وقت          مهد كودك نيمه وقت        مهد كودك پاره وقت  مهد كودك تخصصي    مهد كودك شبانه روزي     مهد كودك شبانه     مهد كودك غير انتفاعي   مهد كودك روستايي (روستا مهد)

 در روستا / شهر 0000000000000000 از شهرستان 000000000000000000 را دارم ، خواهشمند است دستور فرماييد نسبت به صدور ان اقدام گردد.

تاريخ

محل امضاءمتقاضي

 

فرم شماره 1

فرم درخواست موافقت نامه اصولي تاسيس مهد كودك

ويژه اشخاص حقوقي

اداره كل بهزيستي استان

احتراماً بدينوسيله اعلام مي‌گردد وزارت / شركت /موسسه/ انجمن يا جمعيت / سازمان 00000

با مشخصات ذيل :

نام شركت يا موسسه يا تشكل 000000000000 شماره ثبت 0000000 تاريخ تاسيس000000000 نام و نام خانوادگي مدير عامل يا مقام مسئول دستگاه/ موسسه / شركت / تشكل 0000000 

آدرس و شماره تلفن

تقاضاي موافقت اصلي جهت تاسيس :

مهد وكودك تمام وقت    مهد كودك نيمه وقت

مهد كوكد پاره وقت                   مهد كودك تخصصي   

روستا مهد (مهد وكدرك روستايي)   

روستا / شهر 0000000 از شهرستان 0000000000 را دارد خانم و آقاي / خانم 00000000 را به نمايندگي از طرف خود پيگيري و اخذ موافقت اصولي معرفي مي‌نمايد ، خواهشمند است دستور فرمائيد نسبت به صدور موافقت اصولي در خواستي اقدام گردد.

تاريخ

محل امضا مقام دستگاه / مدير عامل و مهر شركت / موسسه/ تشكل

 

 

فرم شماره 2

فرم درخواست صدور و تمديد پروانه فاعليت (اجازه بهربرداري ) مهد كودك

اداره كل بهزيستي استان

احتراماً اينجانب 000000000000000/ شركت / موسسه / تشكيل/ سازمان 00000000000موسس مهد كودك 0000000 واقع در شهر / روستا00000000 شهرستان به آدرس 0000000000000 داراي موافقت اصولي به شماره 0000000 صادره از سازمان بهزيستي استان 000000 جهت ايجاد مهد كودك 00000000ضمن معرفي مدير مسئول مورد نياز مهد كودك با مشخصات ذيل :

نام و نام خانوادگي                             فرزند    شماره شناسنامه         صادره از                متولد             مجرد             متاهل    

وضعيت تحصيلي :

 دپيلم                         ليسانس           دكتري             در رشته تقاضاي صدور / تمديد فعاليت (اجازه بهر برداري ) مهد كودك را دارد خواهشمند است دستور اقدام لازم صادر فرمايند .

تاريخ

محل امضاء مالك موافقت اصولي (موسس)

 

 

 

 

 

 

فرم شماره 3

گزارش عملكرد سالانه مهد كودك

سال0000000استان 0000000000000000 تاريخ صدورموافقت اصواي 0000000 00000

نام مهد كودك 0000000000000 تاريخ صدور پروانه فاليت 00000000000

روستا / شهر محل مهد كودك 0000000000000000  تاريخ تاسيس00000000

نام موسس 000000000000000000000 نام مديرمسئول  000000000000000

تعداد بازيدهاي انجام شده 0000000000000000000

وضعيت فيزيكي مجتمع : بالاتر از استاندارد‌هاي تعيين شده    مطابق استاندارد ها  پايين تراز استاندارد   

وضعيت پر سنلي : بالاتر از استاندارد تعيين شده   مطابق استاندارد ها  پاين تر از استاندارد ها  

چگونگي ارائه خدمت : بالاتر ار استاندارد هاي تعين شده  مطابق استاندارها   پايين تر از استاندارها  

تعدا شكايات مكتوب : 000000000000000000000000000000000000

تخلفات : 000000000000000000000000000000000000000000000

00000000000000000000000000000000000000000000000000000000نحوه بر خورد با تخلفات 00000000000000000000000000000000000

00000000000000000000000000000000000000000000000000000000

آخرين اربط ه در رابطه با تخلفات :000000000000000000000000000

00000000000000000000000000000000000000000000000000000

نام ونام خانوادگي كارشناس ناظر: 000000000000 امضاء0000000000

تاريخ :0000000000000000

نام ونام خانوادگي معاون امورو اجتماعي بهزيستي استان 0000000000 امضاء000000000  تاريخ 00000000000000000000

فرم شماره 4

فرم ارزيابي مهد‌هاي كودك

استان :0000000000000 شهرستان :000000000000000  شهر / روستا0000000000  تاريخ بازيد: 00000000000000 نام مهد كودك 00000000000000000000000000000000000000000000000000 روستا/ شهر محل مهد كودك : 0000000000000000000000000000000000

نام موسس: 00000000000000000000000000000000000000000000000000

نما مدير مسئول: 000000000000000000000000000000000000000000000000

1- آيا مشخصات تابلو مطابق با مفاد آئين نامه مي‌باشد ؟  بلي                  خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

2- آيا بهر برداري از واحد ساختماني مربوطه مطابق مفاد آئين نامه است ؟  بلي   خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

3- آيا بهداشت و نظافت مهد كودك رعايت مي‌شود ؟             بلي   خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

4- آيا مجوز بهربرداري مهد كودك در معرض ديد مراجعين نصب شده است ؟ بلي       خير    

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

5- ايا تعرفه‌ها به ميزان ابلاغ شده در معرض ديد مراجعان نصب شده است ؟ بلي        خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

6- آيا فهرست اسامي كاركنان و رشته تخصصي آنان و ساعات كارمهد كودك در معرض ديد مراجعان نصب شده است ؟ بلي     خير

 توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

7- آيا مهد كودك حداقل يك خط تلفن مستقل دارد ؟  بلي   خير

 توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

8- آيا مدير مسئول در زمان بازديد در مهد كودك حضور دارد ؟   بلي    خير

توضيح :00000000000000000000000000000000000000000000000000000

9- ايا نيروي انساني حاضر در مهد كودك مطابق آئين نامه است ؟  بلي         خير

 توضيح 000000000000000000000000000000000000000000000000000000

10 آيا هر كودك در مهد كودك يك پرودنده  مستقل دارد ؟    بلي    خير  

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

11- آيا فرم اطلاعات در كليه پرونده‌ها موجود است ؟   بلي     خير   

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

12- آيا اطلاعات دقيق و كامل ثبت مي‌شود ؟  بلي   خير      

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

 

 

 

 

 

 

صورتجلسه

در جلسه‌اي كه راس ساعت 30/9 صبح روز يكشنبه مورخ 1/6/83  پيرودعوت قبلي با حضور مدعيون امضاء كميته توزيع شير مدارس در محل اتاق جلسات مديريت جهاد كشاورزي برگزار گرديد.

در ابتدا مهندس مسلمي رياست اداره امور دام در رابطه با دستور و توزيع شير در سال گذشته مطالبي بيان نموده و نامه‌هاي شماره 54668/32/135 معاونت امور دام و 570/719 كارخانه نوبر و 7306026 اداره آمده و پس از بحث و بررسب نسبت به موارد زير اتخاذ تصميم گرديد .

1- شركت فراورده‌هاي لبني بينالود به عنوان كارخانه عمل توزيع شير آموزشگاههاي تحت پوشش آمئزش و پرورش و بهزيستي انتخاب و مقرر گرديد كارخانه نسبت به تحويل شير پاستوريزه درب مدارس در شيفت صبح بين ساعتهتاي 7الي 9 و در شيفت بعد از ظهر ساعتهاي13 الي 15 اقدام نمايد .

2- مقرر گرديد اردارات آموزش و پرورش و بهزيستي نسبت به تكميل و ارسال فرمهاي نياز سنجي توزيع شير پاستوريزه و استريل حداكثر تا تاريخ 2/6/83 به مديريت جهاد كشاورزي اقدام نمايند .

3- با در خواست شركت برزين مهر برزين بر توزيع شير مدارس در بخش سرولايت يه علت نداشتن مجوزهاي لازم موافقت به عهمل نيامده و در صورت ارائه مجوزهاي لازم در خواست شركت بررسي خواهد شد . جلسه در ساعت 30/10 با ذكر صلوات حاضرين خاتمه يافت .

‹‹ مقام معظم رهبري ››

همكاري دولت و ملت يكي از مظاهر اساسي حكومت مردمي است .

فرمانداري محترم شهرستان نيشابور

با سلام

احتراماً ، به پيوست صورتجلسه مورخ 1/6/83 كميته توزيع شير

آموزشگاه‌هاي تحت پوشش آموزش و پرورش و بهزيستي جهت استحضار ارسال مي‌گردد.

عبد ا00 يوسفي

مدير جهاد كشاورزي

تاريخ :

رونوشت :

مديريت محترم بازگاني به پيوست صورتجلسه جهت استحضار

شبكه محترم بهداشت و درمان به پيوست صورتجلسه جهت استحضار

اداره محترم بهزيستي به پيوست صورتجلسه جهت استحضار

اداره محترم آموزش و پرورش             به پيوست صورتجلسه استحضار و راسال فرمهاي نياز سنجي توزيع شير

شركت محترم فرآورده‌هاي لبني بينالود به پيوست صورتجلسه جهت اطلاع

نيشابور : انتهاي خيابان 17 شهريور – كد پستي 93148 – تلفن 7-38192 دور نگار 34816

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بسمه تعالي

شماره :0000000000

تاريخ :0000000000000

پيوست : 00000000000000

ادره بهزيستي شهرستان

سلام عليكم

احتراماً ، پيرو ارسال آين نامه تاسيس اداره و انحلال مهد‌هاي كودك لازم است آيين نامه مذكور طي پست سفارشي  به تمامي مهد‌‌هاي كودك و مجتمع ‌هاي روستايي كه داراي مهد كودك مي‌باشند ارسال تا نسبت به مقررات جديد واقف و اصلاحات خواسته شده انجام پذيرد ضمناً مسئول ناظر مهد‌هاي كودك شهرستان بايستي از كليه مهد‌ها بازديدو در صورت اتمام مدت اعتبار پروانه فعاليت لازم را در جهت ارسال مدارك براي تمديد اين حوزه در اسرع وقت داشته باشد .

سيد علي اكبر موسوي نصر   

    معاونت امور اجتماعي خراسان                    

 

 

 

 

 

 

 

 

 فرم (ج)

دفتر امور كودكان و نوجوانان

نام و نام خاوندگي موسس يا مدير مسئول            نام ونام خانودگي كارشناسي مهد كودك

امضاء                                                                                                            امضاء

13- آيا وضعيت تغذيه كودكان در مهد كودكان در مهد كودك مطابقه استاندارد اعلام شده توسط متخصص تغذيه است ؟                    بلي      خير

 توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

14 – آيا كلاسهاي اموزشي برگزار مي‌شود ؟                بلي       خير

   توضيح : 0000000000000000000000000000000000000000000000000000

15 ايا در مهد كودك فعاليتهاي روانشنايسي و مشاوره كودكان و والدين انجام مي‌شود ؟ بلي         خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

16 – آيا در مهد كودك برنامه‌هاي تربيتي و فعاليتهاي فوق برنامه و تفريحي براي كودكان اجرا مي‌شود ؟                 بلي        خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

17 – آيا در مهد كودك ، جلسات مشترك اولياء و مربيان بطور منظم تشكيل مي‌گردد ؟ بلي           خير

توضيح : 00000000000000000000000000000000000000000000000000000

18 – آيا در موارد بيماري و ناتواني كودكان به مراكز بهداشتي درماني و ايمراكز بهزيستي منعكس مي‌گردد؟      بلي              خير

توضيح :000000000000000000000000000000000000000000000000000000

19 – آيا در علائم مثبت (ساختاري و عملكردي) با لاتر از استاندارد ‌هاي آيين نامه وجود   دارد؟    

 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 

20- چه راهكارهايي جهت بهبود وضعيت به مدير مسئول مهد كودك پيشنهاد مي‌كنيد ؟

000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

21- چه اقدامي را در خصوص اين مهد كودك به كميته استاني پيشنهاد مي‌كنيد ؟

000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

كارشناس ناظر استاني:          كارشناس مسئول كودكان و نوجوانان بهزيستي استان

نام و نام خانوادگي :                  نام ونام خانوادگي :

امضاء:                                    امضاء:

معاونت امور اجتماعي خراسان

 

 

 

 

 

 

 

 

 فرم (ب)

دفتر امور كودكان و نوجوانان

                                  ‹‹وضعيت ساختماني و فضاي فيزيكي››

          تاريخ بازديد :

1- آدرس ساختمان پيشنهادي :

2-موقعيت منطقه فعاليت و ميزان فاصله تا مهد كودك مجاور

3- نوع مالكيت فضاي فيزيكي مهد كودك شامل تعداد اطاق‌ها با ذكر ابعاد – سالن يا راهرو بناي مفيد ساختمان – مساخت ساختمان – متراژ حياط – (شمالي يا جنوبي بودن ساختمان ) سرويسهاي بهداشتي – اطاق تعويض و شستشو- آشپزخانه با ذكر ابعاد (كاشي – كابينت- شير اي سرد و گرم ) نوع كفپوش و000

4- وضعيت ساختمان از نظر وسايل گرمازا يا سرمازا

5- وضعيت ساختمان از نظر بهداشتي و ايمني

6- اقداماتي كه بايستي موسس يا مدير مسئول جهت اماده سازي ساختمان انجام دهد.

 

                             امضاء كارشناس مهد كودك

نظر نهايي كارشناس پس از رفع  نواقص

امضاء

معاونت امور لجتماعي خراسان                                        

 

 

 

    فرم (ب)

دفتر امور كودكان و نوجوانان

                                    ‹‹ وضعيت ساختماني و فضاي فيزيكي››

تاريخ بازديد :

1- ادرس ساختمان پيشنهادي :

2- موقعيت منطقه فعاليت و ميزان فاصله تا مهد‌هاي كودك مجاور

3- نوع مالكيت فضاي فيزيكي مهد كودك شامل تعداد اطاق‌ها با ذكر ابعاد – سالن يا راهرو بناي مفيد ساختمان – مساحت ساختمان – متراژ حياط – (شمالي يا جنوبي بودن ساختمان ) سرويسهاي بهداشتي – اطاق  تعويض و شستشو – آشپزخانه با ذكر ابعاد – (كاشي – كابينت – شير آب سرد و گرم ) نوع كفپوش و 00000

4- وضعيت ساختمان از نظر وسايل گرما زا يا سرما زا

5- وضعيت ساختمان از نظر بهداشتي و ايمني

6- اقداماتي كه بايستي يا مدير مسئول جهت آماده سازي ساختمان انجام دهد .

امضاء كارشناس مهد كودك

نظر نهايي كارشناس پس از رفع نواقص امضاء

 

معاونت امور اجتماعي خراسان

دفتر امور كودكان و نوجوانان

وضعيت وسايل و تجهيزات مهد كودك

نام و نام خانوادگي موسس يا مدير مسئول          نام و نام خانوادگي كارشناس مهد كودك

                    امضاء                                                                       امضاء

مدارك لازم جهت صدور پروانه فعاليت

1- تصوير موافقت اصولي

2- تصوير تمامي صفحات شناسنامه مدير مسئول كه به تإييد شهرستان رسيده باشد

3- تصوير مدرك تحصيلي مدر مسئول كه به تإييد شهرستان رسيده باشد

4- گواهي سلامت جسماني و رواني مدير مسئول

5- عكس 4*3 شش قطعه

6- گواهي عد اعتياد مدير مسئول

7- گواهي عدم سوء پيشيه مدير مسئول

8- ارائه گوايه گذراندن دوره 104 ساعته براي رشته هاي كارشناسي غير مرتبط

9- گزارش بازديد ساختمان

10- كروكي دقيق ساختمان با ذكر ابعاد

11- تإييد اداره بهدات

12- تإييد به اداره اماكن عمويم نيروي انتظامي

13- تإيييه اداره آتش نشاني و خدمات ايمني 14- ليست پرسنل مهد كند منضم به تصوير شناسنامه و مدرك تحصيلي و و.  15- ليست وسايل و تجهيزات مهد كودك

16- تصوير صورتجلسه كميته شهرستان كه صدور پروانه جهت مهد كودك را تإييد كرده باشد

17- فرم درخواست صدرو پروانه بهره برداري    18- فيش واريزي مبلغ000/500 ريال

نام و نام خانواگي نام ونام خانوادگي نام و نام خانوادگي

سرپرست بهزيستي شهرستان        مسئول امور اجتماعي                   كارشناس مهدهاي كودك

         امضاء                                            امضاء                                            امضاء

«نیروی انسانی »

1- مدیر( رئیس مهدکودک )

2- معاون

3- دفتریار

4- مربیان

5- کمک مربیان

6- مربی بهداشت

7- مستخدم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چارت سازماني

هيأت مديره / هيأت آموزش و پرورش

مدير كل       مدير سيستم / ناظر اصلي

مديريت مركز (مهدكودك)

معاون

كاركنان خدمات (سرايدار- نگهبان)

كاركنان بهداشت (مربي بهداشت)

هماهنگ كننده آموزشي

مربي

خانواده

خانواده

خانواده

خانواده

خانواده

كار آموز

كار آموز

كار آموز

كار آموز

كار آموز

كمك مربي

كمك مربي

مربي

مربي

مربي

مربي زبان

مربي قرآن

مربي

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

هزینه تأسیس مهدکودک :

1- رهن مهدکودک                                                                                         000/000/4

وسایل آموزشی وتفریحی :

وسایل سمعی وبصری

 

 

 

وسایل ایمنی

وسایل متفرقه

جمع کل 600/951/6

700/525/1=(300/7+000/540+300/579)-000/718/2

300/579=12-600/951/6 میزان سوددهی ماهانه

هزینه های استخدام مربی وکمک مربی

 جمع کل                                 000/540

000/480=12    000/540

هزینه های مستمروجاری

1- بهای آب مصرفی هرماه                                           000/15

2- برق                                                                         000/13

3- گاز                                                                         000/20

4- تلفن                                                                                    000/25

جمع کل                                                          000/73

کل هزینه تأسیس برابراست با 600/872/7= 000/876+600/951/6

000/462/24=9   000/718/2                   سرانه کودک برای 9 ماه

میزان سوددهی سالانه

400/151/10= (000/876+000/480/6+600/951/6)-000/462/24

هزینه سرانه کودک :

جمع کل                                  36760

هزینه سرویس برای 9 ماه                                  54000

هزینه صبحانه برای 9 ماه                                   45000

هزینه صبحانه وسرویس برای 9 ماه                    99000

هزینه 9 ماه ( سالانه آموزشی )                          135760

هزینه ماهانه                                                      100/15=9-135760

هزینه 180نفر                                        000/718/2=100/15  *180 نفر         

 

(برنامه کلاسی آمادگی)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برنامه كلاسي 3 تا 4 ساله ها

 

 

 

 

 

برنامه غذايي كلاس هاي 3 تا 4 ساله و 4 تا 5 ساله

 

والدين گرامي :

 - از به همراه گذاشتن تنقلات اضافي با كودک خودداري فرمائيد.

- از آوردن غذاهاي گرم مثل، برنج، ماكاروني و ... مخصوصاً در هواي گرم خودداري كنيد.

فهرست منابع ومأخذ

1- آموزش وپرورش پیش ازدبستان - ترجمه فرخنده مفیدی . دفترنشر فرهنگ اسلامی  تهران 1380

2- اسلام وتعلیم وتربیت ج 2 . ابراهیم امینی ص 221و 222

3- روانشناسی رشد ( جزوه )

4- روانشناسی تربیتی ( جزوه )

5- راهنمایی ومشاوره کودک - دکترعبداله سفیع آبادی - وزارت فرهنگ وارشاداسلامی

6- غررالحکم 54/8

7- میزان الحکمه ج10 ، ح 22450

8- نشریه ایران سال دهم - شماره 2964   آبان 1383

9- آدرس سایت اینترنتی      www.iranculture.org

10- آدرس سایت اینترنتی   www.kho- ps.TAL IF.NET

 

 

 

 

http://razi-anar.persianblog.com11

 

ضمائم وپیوستها